UIT DE HISTORIE

Kuyperiana.

VII

Kuypers kerkelijke worsteling is het hoofdmoment uit zijn leven. Met wat geloofskracht, doorzettingsvermogen en groote genialiteit, heeft hij die gevoerd! Het is een leugen, dat die strijd voor Kuyper alleen maar een zaak van berekening en politiek zou zijn. Het was voor hem een ge 1 o o f s s t r ij d. - «éa*

Voor alles drong hij aan op boete en bekeering. Zonder die kon nooit refoiTaatie komen. We geven een paar proeven. Eerst uit „De Heraut", No. 215:

Een vorig maal legden we den nadruk op den zedelijken ernst, die nimmer mag ontbreken, waar men tot reformatie der kerk overgaat.

Elke deformatie der kerk kiemt op uit zondebederf in haar eigen boezem. En nu van achteren te razen tegen de ketters, onder inbeelding alsof men zelf zoo wijs was om bij de waarheid te blijven, is onzedelijk, onmenschkundig, onvroom.

Wie r e formeeren wil, moet eerst wijzen en bekennen, dat hij persoonlijk geen zier beter, allicht nog een zier erger is, dan die bestrijders van de waarheid; en dat uitsluitend Gods genade hem bij de waarheid bracht, — en hield.

En dan een van een paar jaar later, 14 October 1883. („Heraut", No. 303):

Boete en Bekeering! moet de bazuin worden, die door het land gaat!

Boete en Bekeering! uitgaande van Gods volk en bij de verlosten des Heeren beginnende.

En dat waarom?

Omdat de Heere gaven te over heeft, om ons een ongerepte kerkstaat te schenken.

Doet Hij dit dus niet, dan moet dit een oorzaak hebben, dan ligt daarin een oordeel.

Een oordeel over diepe schuld en zonden; ook van de wereld ongetwijfeld; maar toch in de eerste plaats van 's Heeren volk.

Naar dat volk strekt zich de jaloerschheid des Heeren uit.

En daarom van dat volk moet uitgaan, het roepen:

„Wij hebben onzen weg verdorven!" en het wederkeeren tot den Heere.

Vooral de „Haagsche Synode" moest het bij Kuyper ontgelden. En terecht! Met vlijmscherpe critiek vervolgt hij haar.

Eerst een paar stukjes over haar vergadering van Zomer 1879 („Heraut"^ No. 86):

De Synode der Nederlandsche Hervormde Kerk is te 's-Gravenhage weer aan het passen en meten.

Er moet wat op gevonden worden!

Op de lappendeken nog een lap!

De slimste verzinner van behendigste vonden het kostelijkste lid!

o, Wat schande, wat smaad toch!

En durft zich dat nog een Synode van een kerk van Jezus Christus noemen!

Wee u, wee u, gij Schriftgeleerden en Parizeen!

En uit No. 91:

De Synode der Hervormde Kerk is op reces gescheiden.

Na wat, ja wat, tot stand te hebben gebracht?

Och, het resultaat is te pover om van te spreken; de vrucht te verschrompeld en wormstekig, om er de hand naar uit te strekken; of liever nog, er viel niets te plukken; resultaat was er niet; hoogstens een nu weer op andere wijs in den knoop trekken van de blijkbaar hopeloos in de war geraakte kluwe.

Drie groote zaken wachtten op afdoening, licht herkenbaar aan deze opschriften: Vrije studie; Vrije Christusverloochening; Vrije entree in de Kerk.

Op het eerste punt werd beslist: „geen v r ij e studie, maar studie dwang!" en dat in de 19e eeuw. In een Gereformeerde Kerk. Door mannen, die al hun levensdagen op het aanbeeld der vrijmaking gehamerd hadden. Waar zijn de karakters? De mannen van beginsel? De mannen van cosequentie toch!

Op het tweede punt besloot men: „De Christusverloochening zal in de Kerk van Christus vrij zijn! Alleen anders, dan was voorgesteld. Geregeld. Beter georganiseerd. Niet over één rad loopend, maar over drie, vier raderen. Door Kerspelvorming op een wijs, die ze voor ons natuurlijk volstrekt onaanneembaar maakt. Het zou nu een Kerspelvorming ter ontkerstening van Christi Kerke zijn.

En op het derde punt werd vastgesteld: „Vrij entree voor allen!" met uitzondering alleen van den ondenkbaren en onvindbaren mensch, die er iets hoegenaamd op tegen zou hebben, drie geurlooze, smakelooze en verwaterde vragen, van heeler harte met j a te beantwoorden, als die beantwoording met j'a niet meer op die vragen zelven zal slaan, maar op de explicatie, interpretatie en alteratie er van, die hem wordt voorgelegd door een modem predikant, die precies evenveel of even weinig gelooft als hij.

Wat dunkt U van zulk een Synodale corporatie?

Tot wat raden nu de „adviseerende commissiën? "

Voelt de Kerk iets van het ontzettende van deze dingen?

Of slaapt ze, genarcotiseerd door gemakzucht, nog maar aldoor?

En over die van 1878. Men denke daarbij, dat Kuyper toen nog volop lid was der Nederlandsche Hervormde Kerk.

Ook dit is lang niet malsch („Heraut", No. 17):

Het schijnt wel alsof op de Synode der Nederlandsche Hervormde Kerk een ban rust.

Ze bestaat nu ruim zestig jaren, en is niettemin in heel dat lange tijdsverloop volstrekt machteloos gebleken tot eenige energieke, doortastende, van geestelijke meerderheid getuigende daad, die öf aan deze kerk, óf, door haar, aan onze maatschappij en ons goede vaderland ten zegen kon strekken.

Het was voor deze droeve nabootsing van kerkelijk bestuur niet weggelegd, ieder stemt het toe, om het Godsrijk in algemeenen zin te dienen; want noch rechtsgevoel, noch waarheid, noch eerlijkheid, noch teederheid des gewetens, konden ooit bate vinden bij dat onzedelijk, elk ernstig man tegen de borst stuitend, knutselen en plooien, om een woord te vinden, dat n i e t s zei of een formule, die zich als was liet kneden, . - iióiMM

Evenmin kan men beweren, dat ze, iets enger genomen, vroomheid en godsdienstzin in deze landen heeft aangekweekt, want wat er in orthodoxe kringen nog van die edele plant gevonden wordt, tierde haars ondanks; wat in sommige modernen u nog aanti'ok, stond met een vloek op de lippen tegen haar over; en juist in het milieu, waar het Synodalisme als eere gold, vondt ge een kouden vorm voor den gloed des levens, geen bezieling, geen geestdrift, geen flikkeren meer der ziel.

Nog minder zal men vol kunnen houden, dat ze het kerkelijk leven bloeien deed.

Althans onder haar zestigjarig rijksbewind liep de helft der Gemeente onze kerken uit, om er geen voet ooit meer te zetten; daalde de opbrengst der collecten op beleedigende wijs; ging wat er nog van gemeenschapsband onder de leden dezer Kerk bestond, algeheellijk verloren, en werd het veraehteren en verkwijnen en verloopen van heel de kerkelijke firma almeer een kwalijk te verhelen feit.

En trekken we ons eindelijk in den engsten kring, die van het belijdend geloofsleven, terug, wie, zoo vragen we, zag dan de hand dezer Synode ooit anders dan met bijl en koevoet en breekijzer op het vernielen uitgaan en welk stuk uit Gods heiligheden of welk mysterie van de verborgenheden des geloofs is ooit rechtstreeks of zijdelings onder haar ruwe, kleffige, benepene aanraking gekomen, dat het niet het stofgoud van de vleugelen verloor?

Ze staat dan ook als een van eer en goeden naam beroofde, tot een aanfluiting van een iegelijk, die naar recht dorst, die de leugen verafschuwt en wat geestelijk zijn moet geestelijk keuren wil, als een ergernis voor al het volk des Heeren, in het land.

Ze boezemt niemand liefde meer in, en is al blij als haar nog plichtshalve soms pro Deo een pleitbezorger toekomt.

Men loopt ze voorbij of drijft den spot met haar onbeholpen vertooning of zendt haar, erger nog, in een oogenblik van P i n e h a s - ijver een nooit machteloozen vloek achterna.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen