PERSSCHOUW

„Geref. Jongelingsblad” en pluriformiteit.

Ook het „Geref. Jongelingsblad" heelt zich ingelaten met de passage, waarover prof. Hepp viel, de verleden week geciteerde uitlating n.l. van ds J. G. Feenstra in een leidraad voor de meisjesvereenigingen, rakende de pluriformiteit der kerk.

Het blad geeft een breed citaat uit prof. Honig's Handboek, om te betoogen, dat men tocli wel degelijk pluriformiteit en eenheid der kerk verbinden kan. Natuurlijk is dat beroep ditmaal — d.w.z. zonder nadere begripsbepaling — niet ter zake; we hebben vroeger reeds prof. Greijdanus aangehaald, die jaren geleden (predikant nog in Friesland) betoogde, dat van „pluriformiteit" kon worden gesproken, ja, maar dan binnen de „ware kerk". Van de wai'e kerk wordt in de belijdenis ook de eenheid beleden. En van de ééne de waarheid. Maar ds Feenstra had — en zijn eigen woorden wijzen dat uit — het over een pluriformiteitsopvatting, welke dit woord, zelf niet onbedenkelijk, annexeert voor opneming van de verscheuring der eenheid onder de werken Gods. Merkwaardig' is evenwel volgende passus:

Wanneer hier beide standpunten waren uiteengezet en er was aan toegevoegd, dat er nog heel wat studie en samenspreking in onze Kerk'en noodzakelijk zal zijn om hier tot eenstemmigheid te komen — we zouden gezwegen hebben.

„Beide standpunten" uiteen zetten; het is een schoone droom. In werkelijkheid evenwel zijn er geen „twee. standpunten". Een halven middag neuzen in enkele boeken en tijdschi'iftartikelen is voldoende om aan te tocnen, dat in betrekking tot de meest kardinale vraagstukken rakende de beweerde pluriformiteit, onder wie zich van het woord bedienen, de meeningen uiteenloopen. Waarom het dan ook niet overtuigen lean, als het blad schrijft:

't Gaat hier niet om (hetgeen sommigen van deze pluriformiteit hehtóen willen maken, maar om hetgeen onze Gereformeerde leiders hieromtrent hebben geleerd en dat bijv. kort is samengevat in 'het artikel Pluriformiteit der kerk in de Christelijke Encyclopaedie door Ds Joh. Jansen.

Intusschen, niet daarover willen wij thans spreken. Het blad merkt op:

Wij zijn met dit vraagstuk nog lang niet klaar en daarom betreuren wij het ten zeerste, dat Ds Peenstra gemeend iheeft voorlio'hting te moeten geven op deze wijze in het orgaan van onzen zusterbond. Deze kwestie moet thans nog niet worden overgebracht op het terrein onzer jeugdvereenigingen.

„Wij zijn met dit vraagstuk nog lang niet klaar"; neen, — en de oogen zijn daarvoor opengegaan, dank zij den arbeid ook van hen, die men N.B. op dien door hen zelf blootgelegden grond het woord niet graag ziet nemen. Maar waarom? Is van het ve r b o n d niet hetzelfde te zeggen? Toch is op 24 Febr. '39 over het verbond door dr Berkouwer gerefereerd met afgevaardigden van het Bond^bestuur der J.V., en zijn diens stellingen opgenomen in het „Geref. Jongelingsblad" van 3 Maart 1939. Er is, meen ik te weten, sprake geweest van publicatie van dit referaat, officieel voor den bond. Een week later, 10 Maart, wijdt dezelfde kroniekschrijver, die ds Feenstra's voorlichting „betreurt", omdat men over de zaak van de pluriformiteit nog niet gereed is, een breede beschouwing aan dr B.'s referaat. Referaat en nabetrachting bevatten, wat wel niemand betwijfelen zal, heel wat elementen, waar anders over gedacht wordt door anderen. Heel wat polemiek ook. Polemiek ook tegen officiëele Bondsinstanties. Wij kijken daar maar eens rustig tegen aan en vallen daar niet over. Maar hierover vallen we wèl, dat men aan anderen vraagt, zulke kwesties niet „over te brengen op het terrein onzer jeugdvereenigingen".

Men moet zich wachten voor den schijn, alsof alleen wie 't met een bepaalde groep eens is, spreken mag, en die dan ook vrijuit, juist over kwesties, die aan de orde zijn. Het blijkt telkens, dat de strijd in onze kerken een gevolg is van het al te vlotte ja-zeggen uit de periode van dr A. Kuyper. Het kwaad van toen begint zich te wreken. Dat is te verstaan. Maar men moet de genezing niet tegenhouden, door zelf zónder dat de regelmatige gang van het werk dit eischt, over een puntin-discussie expres een ruim getal stellingen van disputabel gehalte aan de jongelingen voor te leggen, en een paar maanden later ds Feenstra, die een gewone leidraad schrijft en dus geen extra moeite doet om een betwist punt zijnerzijds te entameeren, kwalijk te nemen, dat hij zijn meening zegt.

Zie voorts Kerkelijk Leven.

N.S.B.-penetratie?

Via „Woord en Geest" citeert de „N. R. Crt":

Het te Hoorn iversohünend vrijzinnig-christelijk weekblad „Ons 'Godsdienstig Leven" bevat in zijn • nummer van 4 dezer een redactioneel artikel, waarin gewezen wordt op een merkwaardige geschiedenis, die zich kortgeleden te Alkmaar heeft afgespeeld. Daar heeft op 29 October in de Evangelisch Luthersche Kerk een predikant uit Purmerend, ds H. L. G. Ouwerkerk, den dienst geleid en bij' die geleglenheid is eenige dagen tevoren een omzendbrief verspreid 'door een co'mité, dat zich aandient met den naam: Evangelie en Volk.

Dit comité blijkt niet anders te zijn dan een nationaal-socialistische organisatie, die door middel van de "niets vermoedende kerkgenootschajppen prediking wil brengen in nationaal-socialistischen geest.

Het 'bestuur van de Lut'hersöhe gemeente, waarvoor de genoemde predikant zou optreden, wist niet af van zijn nationaal-socialistische sympathieën en waa door het comité ook niet op de hoogte gesteld van 'de verspreiding van een omzendbrief, die op de op 'handen zijnde spreelcbeurt betrekking had. Ook verschillende lidmaten der gemeente bleken 'bij navraag volkom'en onbelcend met den omzendbrief, die uitsluitend bij JST. S. B.-ers bezorgd is.

D'eze beperkte bestemming is trouwens ook uit den inhoud van het geschrift af te leiden. „Wij hebben", •—• aldus besluit het geschrift, dat door het Alkmaarsche orgaan in zijn geheel wordt afgedrukt, —• „met deze aankondiging een bijzonder doel. Meermalen hoort men uit kringen der N.S.B., dat zij die 'vroeger nog wel eens naar de kerk gingen, er nu niet meer heengaan, omdat zij er voor passen, gekwetst te worden in 'hun staatkundige gevoelens. Het is thans aan 'hen, om door hun aanwezigheid op 29 October a.s., ons comité te toonen, dat zij de behoefte aan de voor allen bestemde boodschap wel hebben. Wekt ook anderen, die wij mogelijk niet bereikt hebben, op om met u mee te gaan. Indien gij en velen met u komt, zal ons comité weten, dat het zijn plicht is, ook zelf predikbeurten te doen vervullen. Ten slotte nog dit: wü genieten gastvrijheid in een kerk, waarvan velen uwer geen lidmaten zün. Het is daarom ongewensaht en dus verboden partij-insignes te drag'en."

Het Hoornsche orgaan deelt mee, dat dit co'mité ook onder andere namen optreedt als: de Orde van Getuig'en van Christus, Door NoO'd Gedwongen '(te Amsterdam). Terug naar 'het Evangelie (in Den Haag), Terug naar het geloof. De Wet van de Orde vermeldt als doel o.a.: „in de kerkelijke wereld op meer objectiviteit en waardeering t'en aanzien van de genoemde nationale en sociale '(„lees: nationaalsocialistische", zegt het 'Hoornsche orgaan) etroomingen aan te dringen en zoodoende een goede ver- 'houding tussc'hen het kerkelijke en nieuw groeiende nationale en sociale („nationaal-socialistische", ver- 'betert 'het Hoornsche orgaan) leven op te bouwen en te bewaren.

Het 'door ons aangehaalde blad citeert ter kenschetsing van deze evangelisatie een en ander uit het maandschrift der Orde, dat ook den naam Evangelie en Volk draagt. Anti-semietische oratorio is er regel: van 'het Nederlandsche volk heet 'het bijv.: „Het volk dat in de netten van den joodsohen geest verstrikt geraakte, kan alleen gered worden door de genade van een volksoh-ontwakfen...." enz. En NiemöUer heet „de held-martelaar van alle joden, moskovieten, anti-nationale christenen, vaderlandverraders, en tot oorlog ihetzende pacifisten."

Voorts lezen wij in liet Hoornsche blad o.a. nog bizonderhed'en omtrent de leiders van dit comité. De spil ervan is baron van Lynden van Horstwaarde, die tevens voorzitter is van den „Raad van Discipline" der N.S.B., en ds Ouwerkerk werd volgens de Storm'meeuw van 17 Oogstmaand 1939 in den Nationalen Jeugdstorm bevorderd tot „Kornet". Op 4 Aug. 1.1. heeft hij op het terrein der N.S.B. te Lunteren voor de Mussert-jeugd gesproken. Het Hoornsche orgaan vestigt er de aandacht nog op, dat die Stormmeeuw onder volgnummer O, No. 71 met name genoemd wordt op de lijst der verbod'en geschriften in den zin van de ministerieele beschikking van 20 September 1939.

Na melding te 'hebben gemaakt van een vergeefsche poging, welke dit comité ook gedaan heeft om 'beslag te leggen op gebouwen der Ned. Herv. gemeente in Den Haag, welke poging door de waak- 'zaamiheid van den 'kerkeraad is mislukt, besluit Ons Godsdienstig Leven met te zeggen: „De diverse kerkbesturen zijn gewaarschuwd en ze zullen stellig de wegen weten te vinden, om zich te vrijwaren voor penetratie van deze „volksche" zijde."

Bericht Ned. Chr. Persbureau.

Volgens „De Heraut" schreef het N.C.P. iets over olen. Het stuk van „De Heraut" (19 Nov. 1939) volgt hieronder:

Uit bet voormalige Polen. Slaolitoffers van de evacuatie naar D' u i t s o h 1 a n d.

Er kwamen twee berichten omtrent den toestand in het voormalig Polen tot ons. Het Ned. C'hr. Pers­ bureau meldt, dat de Poolsche woede bij het uitbreken van den oorlog zich kennelijk tegen de Duitscho Protestanten in Polen openbaarde. Het aantal gedoode leden 'der Prot. kerken in Polen wordt door ds Kammel op 14.000 geschat. Dit cijfer, als men de „vermisten" daarbij rekent, is volgens ds K. nog hooger; van de vermisten kom'en evenwel nog dagelijks enkelen terecht. Ds Eichstat van Bromherg, leverde een lijst van 600 vermoorde lidmaten! Het aantal vermiste Volksduitschers bedraagt daarenboven nog 700. In verschillende dorpsgemeenten. werden 236 leden vermoord. Van de 180 predikanten van de „geünieerde Ev. kerk" in Posen em West- Pruisen, werden er 15 als „Rijksduitsohers" uitgewezen. Van de 165 anderen werden er 2 vermoord. 'Over den dood van ds Just schreven wij reeds. Ds Kutzen uit Jagersihof werd met zijn ouden vader en 61 leden zijner kerk door het Poolscbe gemeen afgeslacht. 66 predikanten, waarvan de namen aan ds 'Kammel bekend zijn, 'bracht men naar de Poolsche binnenlanden over. Hieronder waren predikanten van ver over de 70 jaar. Van 'hen keerden 12 niet weder; twee hunner 'bezweken op den verschrikkelijken tocht door honger en ontbering; drie werden onderweg neergeschoten; zeven anderen zijn vermist — 'hun terugkomst wordt niet verwacht! Ds Scihwerdtfeger werd uit een troep gevangenen geroepen en kreeg den kogel — omdat hy predikant was. Ds Lassahn moest aanschouwen, dat zifn kerk en pastorie met teervaten in brand werden gestoken.

Een Duitso'h kerkelijlc blad berichtte, dat by (het uitbreken van den oorlog dr Zöckler met de andere Duitsdhe predikanten van Stanislau, in de stadsgevangenis werd geïnterneerd. 'Op 16 September werden hun Poolsche bewakers O'pvallend welwillend. Zij gaven te kennen, dat zij hoopten in geval dat Vhiitsche troepen kwamen opdagen, 'hunne gevangenen ben zouden in bescherming nemen. Daarna werden zit vrijgelaten. D'e meesten der 140 'Duitsche gevangenen bleven in de gevangenis om vandaar uit waar te nemen in welk een toestand de stad verkeerde. Dr Zöckler begaf zich aanstonds naar zijn kudde — door de straten, die gevuld waren met wegtrekkende militairen. Hij vond alles in - zijn stichting in 'goede orde niettegenstaande de schade, die Poolsahe inkwartiering veroorzaakt had. Er volgden nu twee jammerlijke dagen van ongebondenheid, waarin de talrijke Joden trachtten een onbeperkte heerschappijl uit te oefenen. Snel werd een Duitsche weermacht georganiseerd, die in de eerste plaats de inrichtingen van Dr Zöckler onder haar hoede nam. Ook de Oekrainers werkten daarbij, mede, een bewijs, dat de P'hilanthropische arbeid van Zöckler oo'k door hen gewaardeerd werd. Toen de Russische troepen op 19 September hun intocht deden kwam er rust. Kort daarop gingen drie Stanislauer Duitsohers naar Duitsohland om de autoriteiten te verzoeken, 'dat zoo spoedig mogelijk de Duitsohers uit Polen naar Duitschland zouden worden overgebracht. Zoo bestaat er uitzic'ht, dat ook de verpleegden der Zöcklerinrichtingen 'en de leden van zijn gemeente met hem weldra in Duitschland zullen 'geborgen ziJn.

D'e general-superintendent D. Blau, Posen, die bij het uitbreken van den oorlog in Duitschland verkeerde, heeft op 10 September te Berlijn een godsdienstoefening geleid voor de uit Polen „Volksdeutschen". D. Blau sprak hierbij uit, dat bij alle smart die men had te lijden, de dankbare vreugde de overhand moest hebben, dat men weer tot 'het rijk mocht wederkeeren!

Niet minder dan 45 Ev. predikanten 'keerden inmiddels weer naar Polen terug. Zij deden vreeselijke ervaringen op. In groote menigten werden de gevangen genomen Volksdeutschen door de Polen voortgedreven. Zij kregen dagen lang geen warm eten, dikwijls zelfs heelemaal geen eten. Wanneer iemand door uitp'utting liggen bleef, en met geweerkolven bewerkt, niet opstond, werd 'hij afgezonderd. Een schot weerklonk en het slachtoffer stond niet meer op. Er zijn Duitso'he Ev. kerkgemeenten uit het voormalig Poolsch gebied, waarvan allen, die daarin diensten verrichtten, als kosters, organisten, kerkeraadsleden, leiders van godsdienstoefeningen voor kinderen enz., den marteldood stierven. Ontzettende toestanden!

Het ligt nog al in de lijn der Nazi-propaganda. We zullen eens nagaan hoe het N.C.P. vroeger over de Nazi's schreef. Wij maken verschil tusschen het Duitsche volk en zijn huidige regeering.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen