PERSSCHOUW

Hervormde synode en vakbeweging.

Ds E. Th. V. d. Boffli schrijft in „Ons Kerkblad" (Utrecht) over de besluiten van de synode der Ned. Herv. kerk het volgende:

In „Trouw" werd onder bet' opschrfit „Kerk en Vakbeweging" het volgende gepubliceerd:

„In de zitting van Woensdag heeft de Gen, Synode der Ned. Herv. Kerk aanvaard het rapport over de verhouding tusschen kerk en vakbeweging, uitgebracht door Prof. Banning, Prof. Haitjema, Mr de Jong en Mr Van Walsum.

Het rapport wijst lidmaatschap van de E.V.C. af. De Kerk is dank verschuldigd aan de Chr. Vakbeweging voor haar bewarend en beschermend werk. De Kerk erkent het 'echter niet als eisch van het Ohr. beginsel zich bij de Chr. Vakbeweging aan te sluiten. Wanneer 't streven van het N.V.V. om de materialistische levensbeschouwing te doorbreken zich voortzet, en er mogelijkheid blijft om in de organisatie een sfeer te scheppen, waarin ook een Christen krachtens zijn overtuiging kan leven, ziet de Kerk geen reden, het lidmaatschap van het N.V.V. te ontraden".

Dit rapport is dus door de Synode aanvaard. De consequenties daarvan gaan ontzaglijk ver. Consequenties, die ons ook raken. Want hier worden wij door de Synode der Ned. Herv. Kerk in den steek gelaten in onzen socialen strijd. De Chr. Vakbeweging krijgt principieel haar congé. Zij krijgt wel een dankbetuiging voor haar „bewarend en beschermend werk", maar zij is als Chr!* Vakbeweging geen eisch van Ohr. beginsel. Daarmee vervalt dus haar grondslag. Zij heeft feitelijk geen bestaansrecht. Zij kan dat bestaansrecht althans niet fundeeren op het Woord Gods.

Maar in het blijkbaar aan „Trouw" verstrekte communiqué wordt dat niet bewezen. Het moet ieder opvallen, hoe hier gesproken wordt. „De kerk is dank verschuldigd", „de kerk erkent", „De kerk ziet geen reden". Waar blijft hier het Woord Gods, waaruit ook de Christelijke Vakbeweging totnutoe haar kracht putte, haar doelstelling vond, en haar recht fundeerde om ieder tot samenwerking op te roepen?

Wanneer er zulke belangrijke conclusies worden uitgesproken, die in feite een streep halen door geheel onze Christelijke actie, ook op sociaal terrein, is men dan klaar met simpel te zeggen: „de kerk ziet niet als eisch van chr. beginsel"? Heeft men dan met de dure roeping uit den Woorde Gods aan te toonen, dat een Chr. vakbeweging niet behoort tot „de geheele wijze des diëtistes, dien God van ons eischt", en tevens aan te toonen, dat de eigen gegeven richtlijnen daarmee wel in overeenstemming zijn?

ij vervolgt:

En daarom is het zoo te betreuren, dat het Schriftbewijs hier ontbreekt, althans in het in „Trouw" gegeven bericht. Met gaat toch in de Ned. Herv. Kerk niet leven bij wat „de kerk zegt", maar toch bij wat Gods Woord zegt?

Als gewoonlijk geeft Ds v. d. Born hier een fijne opmerking. Het wordt meer en meer gewoonte: de kerk, de synode, de gemeenschap, Gods volk, zijn bewogen ernst, etc, etc, etc, dat zijn grootheden, die men abstraheert, en eerst tot uitgangspunt, daarna tot grondslag neem'.

Staatsabsolutisme gepropageerd als Christelijk beginsel?

Nog over een ander besluit van de Hervormde synode schrijft Ds v. d. Born. Eerst geeft hij het weer zoo als het luidt:

„De Synode is van oordeel, dat de „Nieuwe koers", die de doorbraak van het Evangelie in de neutrale samenleving beoogt, met zich medebrengt voor het vraagstuk van het staatkundig leven, de overtuiging, dat de overheid geen neutrale figuur is, maar het lichaam, dat van Gods wege de opdracht heeft om onder eigen verantwoordelijkheid, haar geestelijke, cultureele, morcele en sociale taak te vervullen. De Kerk heeft de taak tot de overheid haar woord te spreken. Dat wil niet zeggen, dat de kerk zich aan eenige politieke partij bindt".

Daarna merkt Ds v. d. Bom op:

Zooveel woorden als hier staan, zooveel vragen komen ei- op. Wat bedoelt men met de woorden: het Evangelie beoogt een doorbraak in de neutrale samenleving? , ^ (Is er wel een neutrale samenleving? ) En wat beteekenen de woorden van „een nieuwe koers", die daarbij door het Evangelie beoogd wordt? Heeft de Generale Synode een openbaring ontvangen, dat het Evangelie nu in het jaar , 1946 een nieuwe koers neemt, afwijkende van de vorige? Een openbaring, waarbij de Synode geleerd heeft, dat de overheid geen neutrale figuur is, maar het lichaam, dat van Gods wege de opdracht heeft om onder eigen verantwoordelijkheid haar geestelijke, cidtureele, moreéle en sociale taak te vervullen? Dat mag ik wel vragen, omdat -de omschrijving vaji de roeping en taak van den Staat hier een geheel andere is, dan wij totnutoe beleden hebben. Ja, heeft de Synode een openbaring ontvingen, waarbij haar dan tevens de oogen geopend zijn, dat de „kerk", n.l. de Nqd. Herv. Kerk, de roeping heeft van Gods wege om deze overheid, met zulk een taak, haar woord te spreken, opdat de Staat deze taak naar den wil Gods vervulle? Mijn vraag is groote ernst, immers men spreekt van een nieuwe koers van het evangelie. Het evangelie gaat hier voorop. Het evangelie slaat een nieuwen weg in. 'Wij staan blijkbaar op een keerpunt der tijden. Er komt iets nieuws. Qe Synode der, Ned. Herv. Kerk heeft het „gehoord" ui't het evangelie zelf. En als ik de woorden der Synode goed begrijp — en rnen wil toch geen frasen — dan is het de roeping der'overheid thans .om ons „theocratisch" te regeeren, om in den Naam Gods, heel het leven te reguleeren, en onder haar klem te leggen. En het is de roeping der Ned. Herv. Kerk om haar daarbij te leiden, zoodat de overheid het Woord Gods hoort, en alzoo den wil Gods aan haar onderdanen kan opleggen. Want de Synode bedoelt niet een staats-absolutisme in anti-christelijken zin. Zij zoekt niet de „totalitaire staat", zooals wij die in het Nat. Sóc. gezien hebben. Zulk een staat heeft deze Synode zelf principieel veroordeeld in de oorlogsjaren. Neen, zij spreekt van een staat, die wel heel het leven „reguleert", maar zulks onder leiding van de „kerk". Nu beteekent voor mij een „theocratische" regeering, een Godsregeering in optima forma. En dat terwijl wij altijd beleden hebben, dat wij „theocratisch" geregeerd worden van uit den hemel door Jezus Christus, den eenen en waren theocratischen Koning, door Wien de Vader nu alle dingen regeert. IJn dat, terwijl wij altijd gezegd hebben, dat de Staat alleen de roeping heeft om de rechtsverhoudingen van een volk te „reguleeren"..

Even verder:

Wordt het geen tijd, dat de Synodt der Herv. Kerk eens precies gaat zeggen, wat zij wil? Zoekt zij een Staat, die alles aan zich trekt, het sociale, het cultureele, het moreele leven, met al wat daaruit voortvloeit? Een Staat, die bij dit groote werk geleid wordt door de „kerk", die dus in feite de leiding heeft? Maar ziet zij dan niet, dat zoo de „kerk" bezig is het „Trojaansche paard" binnen te halen, n.l. de absolute staatsgedachte? En is dat geen monsterverbond van kerk en staat ?

Ds V. d. Bom vervolgt: '

„Ten aanzien van de volkseenheid stelt de Synode zich op het standpunt, dat de eenheid van het geheele volk als geroepen tot den dienst aan God, gaat boven de gescheidenheid in volksdeelen".

Welke beteekenis hebben deze woorden? Het is moeilijk om den zin er van te ontdekken. In verband' met wat de Synode heeft opgemerkt aangaande de Chr. school, de Ghr. vakvereeniging zouden ze kunnen beteekenen: Weg met de Chr. school, zveg met de Chr. vakvereeniging, weg met de Chr. radio enz. enz. Eén school voor allen, één vakverbond voor allen, één radio voor allen, enz. enz. En dat alles onder leiding van de Staat, die op haar beurt weer staat onder leiding der „kerk".

En besluit zgn artikel:

„Tenslotte spreelrt de Generale Synode uit, dat de zorg voor kerk en volk, die groote activiteit vraagt, niet mag verhinderen, dat ambtsdragers en leden den verborgen omgang met God zoeken, daardoor wordt een al te onberaden ijver getemperd, en de moed tot arbeiden en getuigen gezuiverd en bevestigd".

Deze verborgen omgang met God noemt de Schrift verbondsverkeer met Hem in Jezus Christus. En voor dat verbondsverkeer hebben wij Zijn Woord. En uit dat Woord vinden wij onze wereldroeping. En in-dat Woord ligt ook de kracht voor de altijd zich vernieuwende geloofsgehoorzaamheid. En daarom hoop ik zeer, dat dit Woord Gods ook in de Ned. Herv. Kerk tot heerschappij komt, en dat men zich daar voor dit Woord des Heeren buigt, gelijk Calvijn dat déeid. Want dit alles vervult velen met groote smart en bezorgdheid.

Ik kan het niet anders zien, maar deze Synode is bezig de anti-christelijke Staat in ons land voor te bereiden.

, , , Een al te onberaden ijver getemperd", — typische probleemstelling van wie geen principeelen maatstaf heeft. De tijd der „gulden middenwegen" is gewoonlijk het tegendeel van profetisch. En het „meden agan", „ne quid nimis", het „sla niet door", is vaak surrogaat voor prineipieele ethiek.

Kerkelijk verzet in Duitschland.

Wij geven het volgende uit „In de Waagschaal"weer:

Het is de moeite waard niet te vergeten, dat de tegenstand van de aanhangers vap de Belijdende Kerk tegen Hitler een veel wijder terrein besloeg dan waartoe de synodes en kerkelijke instellingfen gerechtigd waren. Aan NiemöUer werd het eerst de toegang tot de kansel ontzegd om een artikel, dat hij, schreef voor het tijdschrift „Junge Kirche" in 1933, waarin hij een aanval deed op de Jodenvervolgingen door de nationaal-socialisten. Hij bestreed de voornaamste leerstelling van het totalitaire systeem, n.l. dat er geen hogere autoriteit is dan de politieke staat. Het is gebleken, dat de predikanten van de Belijdende Kerk over het algemeen weigerden te bidden om eeA overwinning van Duitsland, en dat zij daardoor de

heersenÜe politieke partij woedend maakten. Het is interessant te vermelden dat; als een kenner van Duitsland als De Witt Clinton Poole er voor pleit, dat Duitsland politiek voor altijd verbrokkeld moet worden, hij zijn verklaringen doet vergezeld gaan van warme waardering voor het (persoonlijk verzet, dat hij in Duitsland vond in vele groepen maar bovenal onder dé Christenen.

En de houding der geallieerden?

De belofte, die het Duitse volk is gegeven, dat de godsdienstvrijheid zou worden geëerbiedigd door de Verenigde Volken is niet gehouden zoals men dit gedacht had.. Waarom niet? Weinig meer tragische documenten hebben ons" na de oorlog uit Duitsland bereikt dan de smeekbede van bisschop Wurm, die zich afvraagt of de overwinnaa'rs ten offer vallen aan hetzelfde kwaad, dat zij kwamen bestrijden.

Het schijnt merkwaardig dat vele van hen die jaren vóór het uitbreken van de oorlog al hun tijd en krachten gaven om te trachten de Amerikanen de werkelijke bedreiging van het nationaal-socialisme en het Hitler-régime te laten zien nu pogingen moeten aanwenden om te beletten, dat er nu omgekeerd hier in Amerika een neiging ontstaat om, een Hitleriaanse gedachtengang te volgen.

Communisme en godsdienst.

Wij lezen in '„De Linie":

Toen hem werd gevraagd, wat zijn partij zou doen, als zij de meerderheid der stemmen zou krijgen, antwoordde Nanzo' Nozaka, de leider der Janpanse communisten, het volgende: „De Communistische Partij zal de andere partijen dulden, maar zij zal er niettemin naar str^n, om zonder geweld een staat met één klasse en één partij te vestigen. Ofschoon zij vrijheid van godsdienst zan schenken, zal zij zich toch ten doel stellen, de godsdienst te doen verdwijnen door rationalisatie van het sociale, economische en politieke systeem. Godsdienstige scholen, die vijandig staan tegenover het communisme, zullen niet worden toegelaten".

Duidelijkheid is een zeldzaam artikel; af en toe komt men het tegen.

Russisch Paaschfeest.

„In de Waagschaal schrijft: /

Sedert de dagen van de revolutie is het Paasfeest niet op zo grootse wijze gevierd als dit jaar. Voor de eerste maal in meer dan twintig jaar luidden de kerkklokken van de Sovj et-Unie in de heilige Paasweek en de orthodoxe kerken zijn vol geweest van bezoekers. _ •

In Moskou was het zo goed als onmogelijk een plaats te krijgen in één van de vele kathedralen en kerken en vijf Russische militairen moesten een weg banen voor den . Amerikaansen ambassadeur, generaal Bedell Smith, die de middernachtsmis wilde bijwonen in de Bógojavslenskykathedraal, waar patriarch Alexius van Moskou, preekte.

Van „volkskerk" naar „wereldkerk".

„In de Waagschaal" geeft het volgende artikel:

In de grote worsteling met het opdringende heidendom zijn de kerken zich hun ernstige verantwoordelijkheid be- , wust voor de kerstening van hun landen. Zij zijn gereed om de vele levensterreinen weer te bezetten, vanwaar zij zich hadden moeten terugtrekken. Doch nu zij zich geplaatst zien tegenover de grote leegte die ontstaan is na het faillissement der heidense ideologieën, en nu zij de ontwortelde na-oorlogse generatie willen helpen om een houvast te vinden in het Christelijk geloof, ondervinden zij een ernstige handicap door gebrek aan voldoende leiderschap. Wat zij thans nodig hebben, vooral in Europa, is de opleiding van theologen en leken, welke opleiding hen stevig fundeert in de christelijke leer en hun daarnaast een brede blik verschaft op de huidige werkelijkheid van een over de hele wereld verbreide Ecclesia Militans (strijdende kerk).

De Wereldraad van Kerken is in staat gesteld hiervoor een Oecumenisch Instituut te openen dat als centrum van die opleiding kan dienen. Het Instituut is gevestigd in het Chateau de Bossey bij Céligny, 18 km van Geneve.. Dit kasteel heeft plaats voor ongeveer zestig personen en is zeer geschikt voor dit speciale doel.

Mannen en vrouwen, die hier zullen studeren, zullen worden gekozen uit drie groepen:

1. mannen en vrouwen die als leken in verschillende wereldlijke beroepen werkzaam zijn;

2. mannen en vrouwen die als leken thans reeds worden opgeleid voor kerkelijk werk: inwendige zending, jeugdwerk enz.;

3. theologische studenten en jonge predikanten.

Van deze drie groepen is de eerste de belangrijkste, maar 'Ook de moeilijkste, niet alleen vanwege de practische moeilijkheid om de betrokkenen voor een bepaalde tijd uit hun _werlc te halen, maar ook omdat er op het ogenblik in de kerken zo weinig klaarheid bestaat over de wijze waarop Jiet christelijk getuigenis ten aanzien der sociale verantwoordelijkheid zal moeten klinken. Doch in vele landen is althans de noodzakelijkheid van een dusdanig getuigenis erkend en hier heeft men reeds een aai)tal ervaringen opgedaan waar het Oecumenisch Instituut zijn voordeel mee kan doen.

Tot zoover het artikel. De opmerking zij ons vergund, dat „de moeilijkheid" niet zoozeer hierin ligt, dat er in de kerken zoo weinig klaarheid bestaat over de wijze, waarop ten aanzien van de sociale verantwoordelijkheid een „getuigenis" zal moeter klinken, doch vooral hierin, dat er bij de orthodoxe kerken heel veel klaarheid bestaat ten aanzien va^ het beschamende feit, dat veel lichamen, die zich als christelijke kerken aandienen, aan het christelijl' geloof ontzonken zijn, den Christus der Schriften niet erkennen en dus temggaan op ideologieën, waartoe ook de heidenen in den loop der eeuwen

vóór en na gekomen zijn.

Ds Engelkes begeert niet.

„^ie" — aldus ds H. W. Engelkes in synodocr. Kb. Delft,

„Wie in de laatste weken de pers van de kerken naar art. 31 K.O. gelezen heeft, kan geen schijn van hoop hebben, dat er weer vereeniging komt. En ik kan niet anders zeggen, al neemt men mij dat misschien kwalijk, dat zoolang de toon daar zoo. hard en bitter en onchristelijk blijft, ik die vereeniging ni.et begeer".

Tot zoover ds E. Hij schijnt nóg niet 'een probleem erin te zien, dat zijn kerken eerst officieel zeiden: „niet voor wedergeboren houden? dan eruit"; daarna verklaarden: „voor wedergeboren houden? heelemaal niet noodig, al is het wel schriftuurUjk ^n al moeten we het handhaven", en meteen verklaarden: „eruit blijft eruit". Zoolang de DAAD daar zoo' hard en bitter en onchristelijk büjft, begeeren wij de vereeniging niet. Wij willen broeders zien, geen verraders, en geen k n o e i'e r s. Overigens weten we, wat ds E. verwacht van de door ons aangeboden schriftelijke n openüjke bespreking van „wat ons scheidt". Hij verwacht er niets van.

Een „zachte" wenk?

Toen ik, aldus ds I. de Wolff van Enschede,

den eersten Zondag na de vrijmaking „mijn" kansel beklom, nadat eerst Ds Rijksen van Almelo voor de synodale kerk gepreekt had', viel mijn oog op den open geslagen Bijbel, waarin heel demonstratief was onderstreept het woord van 1 Cor. 12 : 31b „en ik wijs u eenen weg die nog uitnemender is". Bedoeld is de weg der liefde. Er stonden bovendien "twee uitroepteekens achter gekrast Of die dominee daar toen over gepreekt heeft weet ik niet, al vermoed ik het wel, mede ook gelet op de psalmen die toen gezongen zijn.

Geen normen, maar feiten.

Ds J. Verkuyl, synodocratisch predikant (Batavia) had een gesprek met „In de Waagschaal". Daarin zei hij:

„LaSf men in Nederland toch niet steeds eenzijdig uit het gezagss^andpunt redeneren. Geen overheid kan nu eenmaal regeren zonder instemming des volks, zonder consensus populi. Daartussen en tussen het gezagsstandpunt zal men het juiste evenwicht moeten zien te vinden. Dat is, dunkt mij, zuiver Calvinistisch geredeneerd en dat is ook het doelwit der regering-Schermerhorn.

Zorg en verdriet maakt zich van Ds Verkuyl meester, als hij spreekt over het standpunt van zijn gereformeerde geestverwanten in Nederland. Als de leiding der antirevolutionnaire partij de feiten maar kende!"

Tot zoover het verslag, 't Is 't oude liedje: wie aan de beginselen niet langer vasthouden wil, die zegt: wees toch niet „eenzijdig". En dan is 't beginsel al een „zijde" geworden. En de andere „zijde" is het prijsgeven van 't beginsel. „Zorg en verdriet"? — wel, ze zijn wederkeerig.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen