POLITIEKE SAMENWERKING.

Hooggeachte Redactie,

Met blijdschap las ik in „De Reformatie", dat U de mogelijkheid wilt openen tot een discussie over de mogelijkheid tot voortgezette samenwerking met de uitbanners (en wellicht ook met de hervormden, lutheranen, enz.) op niet-kerkelijk terrein. Daarom zou ik gaarne de aandacht willen vragen voor het volgende:

1. Al is niet iedere wijze van samenwerken aanvaardbaar, toch behoeft ook niet iedere wijze van samenwerken o n aanvaardbaar te zijn. Samenwerken met de Duitschers was tijdens den oorlog op vrijwel geen enkele wijze mogelijk, maar met de saménwer-

ting met de synodalen is het anders gesteld. Samenwerlten met de Duitschers kon niet christelijk worden genoemd, omdat dezen het werk van Christus ais Hoofd van de Kerk tegenstonden, maar samenwerken met de synodalen behoeft de vergadering der Grereformeerde Kerken zeker niet altijd tegen te staan, kan deze integendeel misschien bevorderen. Het overgroote deel der synodalen deinst terug voor de consequentie om als punt één van hun politiek program de bestrijding der Geref. Kerken (art. 31) op te nemen; sommigen denken hier niet eens aan, terwijl dit denkbeeld bij anderen hoogstens de plaats inneemt van punt vijf of zes.

Van dit gebrek aan consequent-zijn-in-den-afval, dat zich ook bij hervormden, enz. voordoet, kunnen wij dankbaar gebruik maken voor de handhaving van ons christelijk leven. Wij zouden daartoe b.v. kimnen zoeken naar een vorm van samenwerking, waarbij dit terugdeinzen voor de consequenties van den afval bij een wezenlijk christelijke politiek wordt ingeschakeld.

Zegt men echter bij voorbaat, dat alle samenwerking onmogelijk is, dan verzuimt men gebruik te maken van de mogelijkheden die ons wellicht ten dienste staan. Daarom is het misschien beter eerst een goeden vorm van samenwerking te zoeken, en daarna te onderzoeken of het mogelijk is dezen in te voeren, alvorens 't denkbeeld van samenwerking reeds als zoodanig in een minder gunstig daglicht te plaatsen.

2. In ons inzicht zijn nog groote tekortkomingen, die zullen moeten worden opgeheven als wij naar een goeden vorm van samenwerking willen zoeken.

Zoo heeft ds Francke het verband uitgelegd, dat tusschen Kerk en Koninkrijk der hemelen bestaat. Maar van de verhouding tusschen het Koninkrijk der hemelen en een christelijke politieke partij weten wij nog niet veel. Nog te weinig is de dubbelzinnigheid aangewezen, die de A. R. Partij eenerzijds programpartij deed zijn, maar anderzijds tot een gereformeerdkerkelijke (thans waarschijnlijk gedeeltelijk synodaalkerkelijke) partij maakte.

Verder kunnen velen onzer nog niet zeggen aan. welke kenmerken een politieke partij moet voldoen, om met recht Christel ij k te kunnen heeten. Ook weten nog maar weinigen aan welke kenmerken een christelijke politieke partij moet voldoen, om inderdaad een p o l i t i e k e part ij te zijn. De nationale beteekenis van de door ons voorgestane politiek is nog niet aangetoond. Wij zullen toch op de een of andere manier het belang moeten bevorderen van het land waarin onze Kerken staan. Daarom dringt de vraag zich op, of wij niet eerst wat meer over de christelijke politiek zelf moeten weten, alvorens wij ons standpunt innemen inzake de mogelijkheden tot samenwerking met dezen of genen.

3. Als we wat over de christelijke politiek moeten weten, moeten we echter als eerste punt aan de orde stellen een bescheiden mogelijkheid te vinden tot openbare, en voor ieder toegankelijke d i s c u s s i e over de beteekenis van de vrijmaking voor de politiek. Ontbreekt de plaatsruimte hiertoe, dan zou b.v. in overweging kunnen worden gegeven de reacties van broeders wat meer te beantwoorden (desnoods door hier in de kerkelijke pers een specialen Redacteur voor aan te stellen) en wat minder snel hun brieven in de pruUemand te deponeeren. In ieder geval is het met het oog op het belang van Kerk en land, waar wij allen voor verantwoordelijk zijn, van belang, dat de tactiek van hoof en wederhoor zooveel mogelijk wordt in toepassing gebracht. Dit zij vooropgesteld bij alle besprekingen over de politiek die wij in de toekomst zullen volgen. Met veel dank, hooggeachte Redactie, voor de verleende plaatsruimte.

Hoogachtend,

Dr A. J. VERBRUGH.

NASCHRIFT DER REDACTIE.

1. „Samenwerking" met „de synodalen" (let op „de") acht inzender mogelijkerwijze bevorderlijk voor „de vergadering der Gereformeerde Kerke n". Ik niet. Want ik weet, dat wezenlijk „synodalen" de kerk verstrooien, gelijk ze haar hebben verscheurd; ik weet ooli, dat ze , , het werk van Christus ALS HOOFD VAN DE KERK tegen-, staan", om met inzender zelf te spreken. Uitvoerig is daarvan rekenschap gegeven; hier komen we op die bewijzen niet terug.

2. Met „de" synodalen („de"!) kan niemand samenwerken: die zoo heeten, kunnen 't ook niet. W a n t er zijn zoo goed als geen „synoda-1 e n". De H.H. Ridderbos-Grosheide zijn veldheerenzonder-leger; ze hebben wel massa's meeloopers, maar heel weinig overtuigden, die voor God durven zeggen: dat wat ze bestaan hebben, naar zijn wil was, en niets anders. Dat ze geen overtuigden hebben, weten ze ook terdege: het moet hun tevoren voor oogen hebben bestaan, toen ze het zedelooze stuk aandurfden, in 1946 de wet te veranderen, die in 1944 als Gods wet , , gebruikt" is, om ons weg te zenden. Ze hebben gerekend op het slaafsche, onprofetische van de massa, die hen zou volgen, maar zonder met hen te „belijden", wat ze pas als (één-dags-)sjibboleth; als (incidents-)criterium der rechtzinnigheid en ambtsbevoegdheid hadden uitgegeven. Leiders, die rekenen op de slapheid hunner volgelingen, zijn te beklagen; zij zijn geen „veldheeren", en wat achter hen aanloopt, is geen „leger" meer. Profiteeren van de „mentaliteit" dezer massa is onmogelijk, zoolang althans „profiteeren" met , , profijt" zal samenhangen. Het is immers geen voordeel, laat staan, voor den opbouw van het kerkvergaderingswerk, doch altijd een nadeel, wijl een zonde, vermomd als deugd. In 1944 hebben de synode-leiders gezondigd; in 1946 hebben ze veel zwaarder gezondigd (door de wet van 1944 te veranderen, en niet de natie om vergeving te vragen voor hun hanteeren van de wet van '44). De prof^iten „profiteeren" niel , , van", doch , , profeteeren" „tégen" „den geest des diepen slaaps"; ze noeinen dien een oordeel van Jahwe.

3. Juist daarom wil ik géén pleit voeren voor een „dankbaar gebruik maken" van een , , gebrek aan consequentie in den afval". Elia zou op die manier zijn „Karmel" nooit beleefd hebben. De vergelijking met hervormden, enz., gaat m.i. niet op. Want voor zoover zij principieel zuiver staan in politieke vragen, staan ze ook tegenover de Hervormde Kerk met een duidelijk gemarkeerd standpunt. Dat deelen wij allerminst, maar wij zijn overtuigd, dat het, juist wijl het duidelijk is, kan worden verdisconteerd in gevallen, waarin het voor het politieke leven belang mocht blijken te hebben, en voorts in veel opzichten voor politieke kwesties niet beslissend is. Hadden wij met „synodalen" te doen, die eerlijk stonden voor hun zaak, dan zou, geloof ik, ondergeteekende de eerste zijn, om te verklaren: houd de politiek erbuiten v o o r - zoover de zaken-in-geding geen politieke quaesties raken, en baken verder de positie af, b.v. door plaatsverdeeling of anderszins. Maar het ongeluk is, dat er geen wezenlijk synodalen zijn, omdat ook de leiders sinds 1944 zich in bochten hebben gewrongen. Ik herhaal: het ergste is, dat er zoo geméén gehandeld is en wordt. Men voelt zich niet meer veilig. Een groep, die zoo infaam onwaarheid spreken kan, als de synodale rapporteurs gedaan hebben (het is b e-wezen door wat prof. Holwerda nog pas heeft aangehaald, en vroeger door den heer P. Groen in ons blad, of door mijzelf, en anderen), en die daarin gevolgd wordt door tienduizenden die niet eens de moeite nemen, zich er intensief mee bezig te houden, en die aan wat jachtige propagandajokkentjes van een paar professoren en dominees genoeg, hebben om zich van medearbeiders in Gods Rijk te ontdoen, is geen vertrouwen meer waard. Het conflict ligt op ethisch gebied.

4. Nog om een andere reden gaat de vergelijking met hervormden niet op. Allereerst om Ezechiël 18 VS 2—4. En voorts hierom: die hervormden e r k e n-n e n meestal, dat wat wij in de Herv. Kerk afkeuren ook niet goed, is. Maar de synodocraten roemen in wat hun schande is: ze noemen het Godegeval-1 i g, en dit in dezelfde stukken, die — zie boven — liegen tegen ons, als ze denken, daarmee 't te kunnen winnen. Wie ons in 1944 openlijke verachters — en dan welbewust — van de orde scheldt, en in '46 tot ons zegt: u hebt naar uw inzicht gehandeld (wat hij eerst fel ontkende), dien vertrouwen we niet meer, vooral niet om den , , zwaai", dien hij neemt. En wie zoo'n scheur punt 5 of 6 of x in zijn aandachtssfeer laat zijn, die heeft geen interesse voor den openlijken teruggang van ons leven en ons publieke normverlies.

5. Theoretische fundeering moet inderdaad nog veelszins geschieden. Daaraan waren juist diegenen bezig, die men als groep in een synodale vergadering (ds Meynen) heeft gescholden als „lintworm". Maar stemmen moet toch ieder d a d e 1 ij k. Hij zal iemand moeten kiezen, dien hij vertrouwen kan en — controleeren. En dat kan niet wachten.

6. Van die pruUemand weet ik niets af. Maar als ik lees van „hoor en wederhoor", dan denk ik aan , kerk" èn aan „partij"! In de „kerk" is juist die regel schandelijk vertreden. En in de „partij" zegt, naar mij uit betrouwbare bron verzekerd wordt, de leiding: in de partij beginnen we er niet over. Wij „hooren" wel de anderen, maar zij ons niet.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen