PERSSCHOUW

Ds J. Francke schrijft in Kb. Z.-H. (sprekende over de bekende historie van Den Haag):

Wij moeten dan ook constateren, dat de zes gen noemde heren volledig, over de hele linie, gecapituleerd hebben en volkomen synodocratisch zijn geworden.

De vraag, wie er nu veranderd zijn, de gebonden kerken dan wel Ds B. A. Bos c.s., heeft een officieel opperduidelijk antwoord gekregen, een antwoord, dat voor geen tweeërlei uitleg vatbaar is en de situatie ongemeen helder heeft gemaakt.

De synodocratische Geref. Kerken zijn niet voor het minst veranderd; want de leerfonnules zijn onveranderd gebleven, ook de zg. Vervangingsformule van 1946; de binding aan die leerformules is onveranderd gebleven;

de schorsingen en afzettingen van 1944 en daarna zijn onveranderd gehandhaafd;

de dogmatische en kerkrechtelijke opvattingen der gebonden' kerken, in leerformules vastgelegd, door kerkrechtelijke handelingen en besluiten, met name door tuchtbeslulten voor Gods aangezicht bezworen, herhaaldelijk bezworen, zijn onveranderd gehandhaafd en in de samensprekingen met i)s Bos c.s. als toetssteen der waarheid gehanteerd;

het buiten het kerkverband plaatsen van heel de kerk van Bergschenhoek is niet eens in. 't gedmg geweest.

Dat alles is duidelijk: de synodocratische Geref. Kerken . zijn niet voor het minst, niet eens voor een geklooifde haar — zou Prof. J. Ridderbos zeggen — veranderd.

Maar Ds Bos c.s. zijn geheel omgeslagen. In 1946 schreven de gebroeders Bos een brochure naar aanleiding van de synodocratische synode, van 1946, welke synode de vervangingsforraule fabriceerde. Daarin schreven zij ouder meer: „dat er geen ruimte is gekomen"; dat de vervangüigsformule de veronderstelde wedergeboorte-theorie van 1942 en 1905 handhaaft; dat er niets, letterlijk niets was teruggenomen; dat er bij de synodocraten is , , verharding to zelf handhaving"; dat de kerkrechtelijke besluiten van '46 nog duidelijker dan de dogmatische alle bedreven zonden sanctionneren. En zie — vandaag accepteren dezelfde gebroeders Bos die vervangingsformule en ai wat zij eertijds kerkrechtelijk zonden noemden.

Ds Francke ziet ook winst:

En dat wij nu weer teruggebracht zijn tot de concrete situatie van '44 is winst. Vandaar dat wij de geschapen situatie allermüist gevaarlijk achten. De situatie is ons inziens enorm vereenvoudigd: et gaat weer om de eenvoudige gehoorzaamheid. En zo blijkt, naar het woord der Schrift to 2 Kor. 13 : 8, dat ook een afvallige synode niets vermag tegen de waarheid, maar zelfs nog in ongehoorzaamheid alles moet doen vóór de waarheid.

Ds H. Bouma schrijft in Kb. Drente:

Hoe oordeelden ds B. A. Bos en dr P. L. Bos voorheen over de formule, waarmee ze thans verklaren to te stemmen? Dit blijkt wel mt een geschriftje van hun hand over deze zaak, onder de titel: „De weg tot eenheid in gehoorzaamheid". Zij merken daarto ten aanzien van deze formule op: „dat er geen ruimte gekomen is, en dat we waarlijk wel uiterst gereserveerd hebben te staan tegenover wat besloten is" (blz. 5); „de uitspraken van 1905 en 1942/'43 blijven gehandhaafd" (t.z.p.); „er is dus niets, maar dan ook letterlijk NIETS teruggenomen; alleen is de verwarring nog wat groter geworden" (blz. 9); „zakelijk is de vervangingsformule precies gelijk aan de uitspaak van 1942" (blz. 16—17); ten aanzien van de kern van deze formule merken de schrijvers op: deze is „pure klanken dogmatiek" (blz. 24); „wanneer We het Schriftbewijs overzien, is hier enkel klankendogmatiek aan het woord en wordt allerminst uit de Schrift bewezen, wat men zegt naar de Schrift te zijn" (blz. 28); ze merken eindelijk op, dat de „gebonden kerken" nogal ingenomen waren met die „Vervangingsformule", „maar het juichen over dien „zegen" is het zich verharden in de zonde, en daarom een vloek" (blz. 51); en hun laatste woord is dan ook: „gebonden broeders, wordt dein toch wakker, want de nood blijft groot" (blz. 52).

Bovendien, merkt hij op, is die heele vervangingsformule niet aan de orde:

De schorsingen van 1944 zijn niet geschied vanwege "binding aan deze formule, maar „de knuppel In het hoenderhok" was de formule van 1942; het Is niet recht, dat men thans doet, alsof het vast zat op de formule van 1946. Het gaat er om, of in 1942—1944 recht gehandeld Is.

De kern van deze vervangingsformule komt hierop neer: „De Kerk moet, bouwende op Gods belofte en overeenkomstig het spreken der Schrift de kinderen, tenzij zij zich als ongeloovigen openbaren, beschouwen en behandelen als zulken, die deelen ui de wederbarende genade van den Heiligen Geest". De synode liet dus ruimte voor de opvatting, dat de kinderen te beschouwen zijn als reeds wedergeboren of als zodanigen die wedergeboren zullen worden. Z6 moet ik mijn drie kinderen beschouwen en behandelen, als kinderen die delen in de wederbarende genade van de Heilige Geest. Daartegenover zegt de Schrift echter: beschouw en behandel ze als bondskinderen die de belofte hebben. Wat weten wij er van, of die kinderen delen in de wederbarende genade van Gods Geest? Daarover heeft de HBERE niets gezegd.

Daar komt nog Iets anders bij. Ieder weet, dat er bondskinderen zijn, die niet worden wedergeboren door een waar geloof. Tóch eist de „Vervangingsformule", ze te beschouwen en behandelen als zodsmig.

Ds B. Jongeling (Kbl. Ov. en Gelderland) oordeelt:

De synode heeft niets afgedaan van haar eisen en wensen. De synode heeft niets toegegeven, is op niets teruggekomen. De synodale leer staat daar In ongebroken kracht. Zij is ook nu gehandhaafd. Ds Bos c.s. hebben Instemming betuigd met de vervangingsformule, en de vervangingsformule handhaaft zakelijk al wat daarvóór aan leeruitspraak Is vastgelegd.

Wat het kerkrecht betreft:

Ook hier hebben Ds Bos c.s. volledig gecapituleerd. Het synodale kerkrecht, waarbij de synode 'erkend wordt als een soort opperkerkeraad, is hiermede door hen aanvaard. Ja, let wel, vooral de synode is belangrijk. Dat classicale besluiten aan de ratificatie van kerkeraden onderworpen zouden zijn, dat is nog tot daaraan toe, maar het Is bepaald onjuist dat besluiten, in het bijzonder van synoden, door kerkeraden zouden moeten worden geratificeerd.

De synode is zo tot opperkerkeraad geproclameerd. Bij haar berust uiteindelijk het gezag over de kerken in den lande.

Ook in dit opzicht is van synodale zijde niets teruggenomen. Het nu reeds ettelijke jaren In de practijk gehanteerde kerkrecht is hiermede weer bevestigd.

Samenvattend:

Er Is gelukkig geen woord Frans bij. Het is volkomen duidelijk, dat Ds Bos c.s. zich geheel en al hebben overgegeven aan het synodallsme. Van alle eisen, door Ds Bos vroeger gesteld. Is niets overgebleven. Geen enkele voorwaarde, door hem voor „hereniging" gesteld, is vervuld. De synode trekt volkomen aan het langste eind.

Alsmede:

Ds Bos en de zijnen hebben volledig gecapituleerd. Als hun eigen synode (ik bedoel die van Amersfoort) zegt: geen deputaten voor samenspreking! dan zeggen zij: wij gaan dat besluit opzij zetten en wij gaan particulier samenspreken. En nu zeggen zij heel vro­ lijk: de synode beslist, en is er consciëntlebezwaar dan moet er wel tolerantie gebruikt worden, maar, pas op: zover het welzijn der kerken dit gedoogt en mits door de wijze van optreden en spreken de kerkelijke gemeenschap niet in gevaar gebracht wordt, zulks ter beoordeling van de erbij betrokken vergadering. Hoe zijn de helden gevallen!

DE KEKKEBAAD AAN DEN KANT GEZET.

De eenigszins wonderlijke gang van zaken inzake dr F. L. Bos, die zei: ik ga, en toen ineens verklaarde niet te gaan, 'werd door den kerkeraad belicht. Ds G. Janssen van Leeuwarden geeft ook dr Bos zelf het woord. Ds Janssen schrijft (Geref. Kerkbl. Gron.):

Dr F. L. Bos beklaagt zich, dat hij zonder vorm. van proces aan de kant is gezet. Ons bereikten nog maar berichten daarover van één zijde. Zelf vertelt hij echter, hoe hij bij voorbaat zijn gehele Kerkeraad aan de kant heeft gezet.

Dan citeert ds Janssen dr Bos zelf, want deze schreef eigenhandig:

Intussen hadden dr Bos en br. Boele particulier tegen Donderdagavond een praatavond belegd voor zulken, die met ernst van de beslissingen van de Haagse synode wilden kennis nemen. Voornamelijk dr Bos lichtte op die avond die beslissingen toe aan de hand van de rapporten en de gehouden samensprekingen.

Aan het einde van die avond tekenden vele aanwezigen het volgende .stuk: „Ondergetekenden achten door de beslissingen van de Synode van 's-Gravenhage d.d. 1 Maart 1950 de conscientie-bezwaren, die hen tot afzonderlijk kerkbestaan drongen; vervallen, en derhalve de weg der hereniging principieel gebaand. Zij blijven zich stellen achter de kerkeraad, voor zoveel deze van dezelfde overtuiging is, en wachten de uit die overtuiging voortvloeiende handelingen en stappen, welke van de zijde van de kerkeraad — zij het slechts door een eventuele minderheid daarvan — mede in hun naam zullen worden gedaan, met vertrouwen af".

Opzettelijk was dit stuk zo geredigeerd, dat daarmeJe alle wettige kerkelijke wegen open bleven.

Ds Janssen besluit dan zijnerzijds met deze woorden:

Alvorens met zijn kerkeraad te spreken, want die vergaderde de volgende avond, ging dr Bos een „praatavond" beleggen, waar besluiten werden genomen en werd uitgesproken, dat men zich achter de kerkeraad wilde stellen voor zover deze zich stelde achter de praters

En dan blijven alle wettelijke kerkelijke wegen open

Dat is dan het nieuwe kerkrecht. De dominee laat zonder den kerkeraad gemeenteleden een stuk teekenen dat zij zich stellen achter den kerkeraad VOOR­ ZOOVER BIJ ZOO EN ZOO DENKT EN DOET. Wat zeggen de schorsers van '42 van zoo iets? Zij zeggen: revolutie!

K. S.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen