VU Magazine 1974 - pagina 166

een eigen verantwoordelijkheid voor de aanvaarde taak. Ook voor de docent was het een uiterst leerzame ervaring, samen met een groep studenten een gemeenschappelijk leerproces op te zetten, door te maken en op zijn merites te beoordelen. Al ontbrak het niet aan diverse zwakke punten, het experiment als geheel is zeker voor herhaling vatbaar en deze onderwijsvorm, die studenten en docent meer motiveert en stimuleert dan de gebruikelijke, verdient een vaste plaats te krijgen in het universitaire onderwijs.

andere grootgrondbezitter uiteindelijk hiervan profiteerde? Huizer, duidelijk geraakt door de nood die hij aantrof, vermeldt verscheidene gevallen waarin het lukte de aanvankelijk bestaande weerstanden te overwinnen en de boeren tot medewerking te bewegen.

Tijdens en na de Tweede Wereldoorlog kregen de middengroepen in de nationale politiek grote invloed. Dit ging mede ten koste van de boeren. Dit verklaart de recente berichten over uitingen van ontevredenheid onder de boeren in Mexico.

Mexico

Bolivia

Waarom was eigenlijk voor dit projekt het onderwerp van de boerenbeweging in Latijns-Amerika gekozen? De laatste tijd hebben in de krant diverse berichten gestaan over boerenopstanden in Latijns-Amerika. We denken hierbij o.a. aan Bolivia en Mexico. Nu zijn er heel wat mensen die bij berichten over opstanden aan heel andere groepen van de

Vanuit de historische ontwikkeling vergelijkt Huizer dan het ontstaan en het verdere verloop van de boerenorganisaties in een aantal Latijnsamerikaanse landen. Gezien de aktualiteit gaan we op de situatie in Mexico en Bolivia waar Huizer een heel hoofdstuk aan wijdt, even wat nader in. In Mexico waren in de tweede helft van de 19e eeuw de gemeenschappelijke gronden met geweld weer onder privaat eigendom gebracht. Deze gang van zaken prikkelde tot verzet en het is dan ook niet verwonderlijk dat de van hun land beroofde boeren bij de revolutie van 1910 een belangrijke rol hebben gespeeld.

bevolking denken, zoals arbeiders of studenten, maar allerminst aan boeren. Terwijl een zeer belangrijk deel van de bevolking in de landen van de Derde Wereld van de landbouw moet leven, wordt er verhoudingsgewijs aan hun leefen werksituatie erg weinig aandacht besteed. Dat was een van de voornaamste redenen om dit thema aan de orde te stellen. Dr. G. Huizer, de auteur van de publikatie die veel tijdens dit projekt is gebruikt, is sociaal-psycholoog en heeft een aantal jaren op verschillende plaatsen in Latijns-Amerika gewerkt. De situatie waarin de boeren verkeren, kent hij dus uit eigen ervaring. Hij weet hoe moeilijk het is om ze voor iets warm te krijgen, zelfs voor het aanleggen van een waterleiding. Hoe vaak hebben ze immers niet meegemaakt, dat niet zij maar de een of

Maar toen kwam de teleurstelling. De beloftes tot landhervorming die hen waren gedaan, werden wel in de grondwet opgenomen, maar door het verzet van de landeigenaren kwam hier weinig van terecht. Daarom gingen de boeren over tot de oprichting van een landelijke organisatie. Dank zij deze vuist kwam er toen meer vaart in de landhervormingen. Bovendien werden de boeren als groep, als een van de stuwende krachten in het revolutieproces, in de ene landelijke politieke partij, de Partij van de Mexicaanse Revolutie, opgenomen. Dit leidde enerzijds tot hun integratie in het nieuwe politieke stelsel. Maar deze medaille had ook een keerzijde. Alles zou goed gaan, zolang met hun belangen gerekend werd. Liep dit mis - en zo is het gegaan - dan kreeg deze integratie de negatieve betekenis van inkapseling en neutralisatie.

In Bolivia ligt de situatie weer heel anders. Eerst na de revolutie van 1952 kwam er een wet op de landhervorming. Die werd echter op bescheiden schaal en op een hele merkwaardige wijze uitgevoerd, ledere boer kreeg het stuk grond dat hij onder het oude systeem bewerkte in eigendom. Hierdoor werd niet alleen de bestaande landverdeling in stand gehouden, maar de landhervorming werd ook gebonden aan de grootte van het land en niet aan de vorm van bewerking. In tegenstelling tot Mexico is in Bolivia de invloed van de boeren op landelijk niveau bijzonder zwak. Bovendien lieten ztj zich door de gevestigde belangen misbruiken als tegenkracht tegen de mijn- en industriearbeiders. Typerend voor het feit dat de boeren zich meer bewust geworden zijn van hun slechte situatie is dat ze bij de recente onlusten in dit land samenwerkten met arbeiders en studenten. Ze waren gaan inzien dat alleen door een solidariteit van alle ontrechten hun positie kon worden verbeterd. Aan het slot van zijn boek komt Huizer met een aantal voorwaarden die tot het slagen van een boerenbeweging kunnen bijdragen: algemene frustratie als gevolg van de 'modernisering', waar de boeren slechts marginaal van profiteren, een bewustwordingsproces dat leidt tot het formuleren van een aantal grieven, de rol van de leiders, steun uit de stedelijke groepen, regionale organisatie en een positieve relatie tussen de gehanteerde middelen en de roep om land. Als de boerenbeweging dan succes heeft, blijkt het dat zij als politieke faktor wegvalt. Pas als de verworven rechten weer bedreigd of aangetast worden, begint het proces opnieuw en worden de boeren weer een aktieve politieke faktor in het maatschappelijk vernieuwingsproces.

Onderwerp

8

Met deze voorwaarden wil Huizer niet een algemene theorie geven. Die is bovendien niet zo gemakkelijk te formuleren en wordt nogal eens zo absoluut gesteld, dat bepaalde feiten verzwegen of aan de theorie aangepast worden. Maar de wijze waarop Huizer deze tamelijk onbekende problematiek heeft belicht, heeft zeker tot het slagen van het projekt Latijns-Amerika voor de tweedejaars politikologen bijgedragen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen