VU Magazine 1974 - pagina 69

nam de regering in Londen het bewind over. Later zouden enige van de meest prominente nationalistische leiders zolang van het eiland worden verwijderd. In de oorlogsjaren volgden ze de ontwikkelingen vanuit het verre Oeganda; Lord Strickland overleed in het eerste jaar van de oorlog. Zijn dochter Mabel leidde na de oorlog de overblijfselen van de constitutionele partij, die toen echter nauwelijks enige politieke betekenis meer had.

Splitsing De anti-clericale stromingen op Malta, die voor de oorlog politiek onderdak hadden gevonden bij de constitutionele partij, vonden dat na de oorlog bij labour. Aanvankelijk stond deze partij onder leiding van Boffa, een zo behoedzaam politicus dat hij ook wel met de bijnaam de 'monsignore' werd aangeduid. Boffa kreeg het al spoedig aan de stok met zijn tweede man, Mintoff. Deze was aanzienlijk radicaler dan Boffa. Men had hem zelfs eens op 1 mei met een rode vlag zien zwaaien, hetgeen werd ervaren als strijdig met het katholieke karakter van de labour-partij. Mintoff verweet Boffa onder meer dat deze al te laks was geweest bij het claimen van een eigen portie uit de Amerikaanse Marshall-hulp, die na de oorlog werd geboden aan door de oorlog getroffen gebieden in Europa. Het conflict tussen beide labour-leiders liep uit op een splitsing in labour waarvan Mintoff de meerderheid aan zijn kant kreeg en op verkiezingswinst voor de nationalisten in 1950. Deze partij had haar Italiaanse aspiraties geheel verloren en was nu - evenals labour - voor invoering van het Maltees als officiële taal naast het Engels. De verkiezingen van 1955 brachten Mintoff aan het bewind. Hij had weten te winnen door integratie van Malta met Engeland te bepleiten. Hij had daarvoor al spoedig een zekere overeenstemming met de Britten bereikt. Nu moest het volk van Malta nog om een uitspraak worden gevraagd. Het was al meteen duidelijk dat de kerk niet genegen was mee

te werken aan eenwording van kolonie en 'moederland', zonder dat duidelijke garanties zouden worden gegeven omtrent de status van de r.k.-kerk en alles wat daarmee samenhing (bijvoorbeeld huwelijks- en echtscheidingsrecht). De regering in Westminster zou zich niet met de kerk mogen bemoeien. Een eis die Engeland onmogelijk kon inwilligen.

Richtlijn Dus werd van Britse zijde voorgesteld het referendum uit te stellen. Dat weigerde Mintoff; het referendum zou half februari '56 doorgaan. De kerkelijke leiders deden wederom een herderlijk schrijven uitgaan waarin ze hun bezwaren tegen een samengaan met Engeland zonder duidelijke garanties, nogmaals uiteenzetten. Aartsbisschop Gonzi sprak enkele dagen voor het referendum voor de radio. Wie het schrijven zorgvuldig had gelezen, zo zei hij, heeft kunnen zien, dat er een richtlijn in voorkwam, zodat iedereen kon weten hoe hij had te handelen. De periode voorafgaand aan het referendum waren vol leven en beweeg. De radiotoespraak van aartsbisschop Gonzi werd in een aantal kerken nogmaals voorgelezen, wat niet altijd zonder protesten verliep. Zelfs werd een geval overgeleverd van een pastoor die bij het voorlezen van de speech en de demonstratieve protesten daartegen uit zijn gehoor, zodanig door emoties werd bevangen, dat hij bezwijmde en naar de sacristie moest worden geholpen. Ook werd het proces gemeld tegen een geestelijke die de naam van Mintoff in het openbaar had bezwadderd. Het gerecht sprak hem vrij en dat bracht zijn gelovigen in een zodanige staat van enthousiasme dat men hem op de schouders door de straten van Valetta voerde, luidkeels wereldlijke en geestelijke gezangen zingend. 'De kerk dwaalt nooit. We danken God dat de rechtbank heeft gezien waar de waarheid ligt. Laten we de heilige maagd danken', zo werd bij die gelegenheid gesproken.

Processies worden op Malta geregeld gehouden. De bijzonderheid bij de afgebeelde processie is, dat de dragers van het Christusbeeld bij tijd en wijle in looppas overgaan. Omstanders krijgen daardoor de indruk dat het beeld de hand wuift.

Mintoff zette door; het referendum werd gehouden. Van de ruim 150.000 stemgerechtigden stemde in totaal ruim 80.000 tegen, of bleef thuis; ruim 67.000 kiezers stemden voor samengaan met Engeland. Het aantal nietstemmers was zo groot (62.000) dat de uitslag voor tweeërlei uitleg vatbaar was. Mintoff beweerde dat bijna 75 procent van het totaal aantal uitgebrachte stemmen voor aansluiting bij Engeland was. De nationalistische leider Borg Olivier echter gaf te kennen dat zijn aanhang gehoor had gegeven aan de oproep zich tegen de plannen te verzetten door het referendum te boycotten. Het rumoer dat referendum en uitslag begeleidde, drong ook door tot Londen, waar men om verschillende redenen, die verder onbesproken blijven (één ervan was een wijziging in de strategische waardering van Malta) weinig trek meer had in het tumultueuze rijksdeeltje-in-spé. De integratie ging niet door. Een van de bij-produkten voor de interne betrekkingen op Malta was een verslechterde verhouding tussen kerk en labour, of, in persoonlijke verhoudingen uitgedrukt: Mintoff was woedend op aartsbisschop Gonzi.

Schilderij Het wederzijds ongenoegen kreeg uitdrukking in een nieuwe reeks incidenten en incidentjes. Eén daarvan had betrekking op een schilderij (De Onthoofding van Johannes de Doper) van de Italiaanse meester Caravaggio. Sinds jaar en dag hing dit kunstwerk in St. John's co-cathedral in Valetta, oorspronkelijk eigendom van de Maltheser ridders, maar na hun verdrijving van het eiland door Napoleon, staatseigendom. Het schilderij werd voor een restauratie-beurt naar Italië gebracht en werd, na zo goed als nieuw te zijn terugbezorgd, door Mintoff in het nationaal 15

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen