VU Magazine 1974 - pagina 338

colm zou zijn begonnen in de VS, maar zeker is, dat het geweld, dat hoort bij het racisme, dat hoort bij de Amerikaanse samenleving (als kersentaart, zei Stokely Carmichael) voortdurend tegengeweld oproept en dat zou Malcolm niet hebben tegengehouden.

politieke partijen, democratisering, nieuwe bestuursvormen, sociaaleconomisch beleid, woningbouw . . . REGEREN - REAGEREN een cursus burgerschapskunde 40 schriftelijke lessen voor f 25,partijen en partijstelsels, volksvertegenwoordigers,, recht en rechtspraak, gemeente en provincie, milieubeheer . . . POLITIEK BEKEKEN een oriënteringscursus 12 schriftelijke lessen + documentatie voor f 9,50 ontwikkelingshulp, kolonialisme, bewapeningswedloop, bevolkingsexplosie. Internationale samenwerking . . WERELD OP HANDEN een cursus over ontwikkelingssamenwerking 10 schriftelijke lessen + documentatie v o o r t 10,- (i.s.m. NOVIB) het raadlidmaatschap, de begroting, ruimtelijke ordening, subsidieregelingen, gewestvorming , . . DE GEMEENTERAAD een cursus gemeentepolitiek 23 schriftelijke lessen voor f 20,Wet op de ondernemingsraden, vergadertechniek, bedrijfseconomie, de vakbeweging, sociale verzekeringen, personeelsbeleid . . . DE ONDERNEMINGSRAAD een cursus voor ondernemingsraadleden 34 schriftelijke lessen voor f 27,50 Vraag nog heden een folder voor nadere inlichtingen onder vermelding van de letters VU bij STICHTING BURGERSCHAPSKUNDE, Postbus 349, Leiden, tel. (01710) 93403

40

Doel en middelen Hoe dicht hij en King ook tot elkaar kwamen, Malcolm zou zijn standpunt over het geweld nooit veranderen en King nam de vraag van doel en middelen te serieus om iets te kunnen voelen voor Malcolm's ethiek van 'met alle middelen'. Duidelijk is geworden in welke opzichten Malcolm en King veranderden en wat van die veranderingen de gevolgen voor elk waren. In veel opzichten was er sprake van een rijpingsproces; van het onvermijdelijk toegroeien naar de onvermijdelijke oplossing; van het door de mist onderscheiden van de punten waar het om gaat. Gezegd kan worden dat de onbewimpelde manier, waarop Malcolm de blanken de waarheid zei, in zijn genadeloze aanvallen tegen blank Amerika en haar christendom, de blanken de doodschrik bezorgde. Dat was echter niet het enige dat hem gevaarlijk maakte. Gezegd kan worden, dat Martin King blank Amerika van schaamte vervulde door het christendom dat zij hem hadden geleerd, maar waarvan zij niets wist, te léven. Maar dat was niet het enige waarom hij werd gedood. Dat gebeurde wel toen Malcolm en King de waarheid begonnen te onthullen omtrent blanken en zwarten, de waarheid omtrent de kwaadaardige maatschappij waarin ze leefden, toen ze de principiële fouten begonnen te zien van het imperialistische kapitalistische systeem - tóén werden ze gevaarlijk-. Beiden werden gedood toen ze hun denkbeelden over bijna elk onderwerp opnieuw aan het bezien waren. Het is moeilijk een slotwaardering te geven. Hun beider ethiek stamde uit verschillende bronnen: de islam en het christendom. King werkte met de Bergrede als basis voor zijn ethiek; Malcolm niet, hij kon het niet. Hier moeten we een praktische vraag stellen (maar wie zal zeggen, dat het niet tevens een hoogst ethische vraag is?). We zagen dat de doelstellingen van Malcolm en King uiteindelijk dezelfde waren: een radicale verandering in de Amerikaanse samenlevingsstructuren. We menen die juist te hebben geïnterpreteerd - door te stellen dat beiden in de richting van het socialisme dachten. De vraag in deze context moet daarom niet zijn of Malcolm fout zat, omdat hij er geen christelijke ethiek op nahield; noch ook of King de Bergrede juist interpreteerde, toen hij er een tot op grote hoogte pacifistisch standpunt uit afleidde, maar of hun filosofieën bruikbaar waren als bijdragen aan de zwarte strijd. Opnieuw moeten we onderstrepen dat we geen reden zien een strakke keus te maken tussen Martin King en Malcolm X - behalve dan

voor wat betreft de bruikbaarheid van geweld 'onder alle omstandigheden'. Op dit tijdstip kunnen we terugzien op de rellen in de VS. op het gewelddadig optreden van de politie we hebben de Black Panthers zien komen en veranderen (wat niet wil zeggen dat ze zijn verdwenen). Het lijkt er op, dat in bepaald opzicht, Martin King dichter bij de beste oplossing was. Zijn worsteling met het vraagstuk van doel en middelen en met de betekenis van de Bergrede versterkten zijn positie geweldig. We menen dat King gelijk had, toen hij het geweld in de Amerikaanse situatie 'onpraktisch' en daarom immoreel noemde. In dit opzicht zijn we het eens met J. Deotis Roberts, één van Kings volgelingen: 'Bommen en kogels zijn tot dusver eerder een demonstratie geweest van de onmacht dan van de macht van de zwarten. Zelfs wanneer sommigen mochten geloven in de theoretische mogelijkheden van het geweld, dan hebben de gebeurtenissen bewezen dat in pragmatisch en psychologisch opzicht het geweld de zwarten geen goed heeft gedaan'. Geen beginsel Bovendien is het eenvoudigweg onjuist te menen dat King van geweldloosheid een 'eeuwig beginsel' had gemaakt. Geweldloosheid had betekenis voor zover het het doel, verzoening, kon dienen. We herinneren aan Kings mening over het geweld in Angola. Het is verkeerd in Black Power een vrijbrief te zien voor willekeurige geweldpleging. Zelfs Malcolm wilde dat niet. Black Power is een strategie die de wil tot uitdrukking brengt, doeleinden te bereiken; ónze doeleinden, niet die van liberalen, ('liberals') kapitalisten of communisten. In onze overleggingen moeten de zwarten met alle alternatieven worden geconfronteerd en erover denken, indachtig aan de woorden van zwarten als Vincent Harding: 'Want als het racisme zo diep zit in het Amerikaanse leven als blijkt en wanneer het geweld zijn naaste broer is, dan zal een zwarte revolutie net zo min iets oplossen als een burgeroorlog (zelfs niet wanneer Rap Brown zijn atoombom krijgt)'. Zoals we al zeiden, moeten King en Malcolm X zelfs niet uitsluitend worden gezien als tegenvoeters, maar ook als elkaar aanvullende persoonlijkheden. Hun bijdragen aan de zwarte strijd toen en in de toekomst, moeten op die manier worden gezien. 'Wanneer men hen tezamen beschouwt, geven ze de volheid weer van de zwarte revolutionaire traditie,' zei Gayraud Wilmore en Albert Cleage zegt: 'Niemand zou hebben geluisterd naar Broeder Malcolm, wanneer dr. King niet de situatie had geschapen waarin we begonnen te leren dat we konden vechten en dat we konden winnen. Onze overwinningen bestonden niet uit de armzalige burgerrechten die we kregen, maar uit de verandering die we zelf ondergingen in de strijd'.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen