Van de Veluwe is onlangs een beweging

uitgegaan, die zeer de aandacht verdient.

Ze geldt de schoolquaestie.

Nu lange jaren heeft men de vrije Christelijke school genoten, maar zonder dat de vrije Christelijke school nog tot zelfbesef ontwaakt is.

Empirisch heeft ze geleefd; geleefd onder gedrukte omstandigheden; en onder die omstandigheden heeft ze met haar kleine kracht wonderen verricht.

Maar toch is ze lang nog niet wat ze zijn moet.

Vooral onze mannen van aanzien en invloed hebben er zich veel te gemakkelijk afgemaakt, door zich in te beelden, dat geld aan zulk een school te geven genoeg was, om die school vanzelf te doen bloeien.

Onze onderwijzers hebben er te weinig aan gedacht, dat als Christen in een school te onder (Vijzen, nog volstrekt niet hetzelfde is, als om het Christelijk onderwijs door te denken en tot zijn juisten vorm van openbaring te brengen.

En onze kerkeraden hebben veel te weinig begrepen, dat voor kerk en school te bidden en te collecteeren, nog lang niet hetzelfde was, als zich rekenschap te geven, van de verplichting die van Godswege ten opzichte van de school op den kerkeraad rust.

Nu behoeft men elkaar hiervan geen verwijt te maken, want de tekortkoming is aller, en een iegelijk heeft de hand in eigen boezem te steken.

We zijn achterlijk met onze paedagogie, achterlijk met ons leerplan, achterlijk met onze schooUiteratuur.

Heel de eigenlijke taak van het Christelijk schoolwezen ligt nog onafgewerkt voor ons.

Niet alsof we de vele goede pogingen miskennen willen, die door meer dan één op dat gebied gewaagd zijn.

Veeleer hebben we voor de mannen die ons paedagogisch trachtten voor te lichten allen lof; waardeeren de uitmuntende methode waarnaar meer dan één zijn school inrichtte; en namen dankbaar kennis van •wat voor onze] Christelijke schooUiteratuur geleverd wierd.

Maar toch juist de kenner zal toegeven, dat dit alles nog slechts een stukske der zaak was, en dat juist in deze uitstekende proeven eerst recht helder uitkwam, hoe weinig men met zijn denken nog in den woriel der zaak is ingedrongen, en hoe onopgelost dientengevolge heel het probleem nog voor ons staat.

De roep om vrije examens was de eerste kreet, die verried dat men gevoelde op wat verkeerd spoor men door de Staatsschablone geraakt was.

Het vrede nemen met Middelbaar onderwijs van den Staat toonde, hoe weinig de eisch van het Christelijk onderwijs nog was doorgedrongen.

Het nog altoos zenden van zijn zonen naar Staatsgymnasia strekte ten bewijze, hoe weinig men het kwaad, juist daar waar het 't ergste was, vermoedde.

En de dolle drift, waarmee warme voor­ standers van de Vrije Christelijke school tegen de Vrije Christelijke Hooge-school | te velde trokken, toonde zonneklaar hoe | onprincipieel en inconsequent men te werk ging-

Daarom was het uitnemend, dat men op de Veluwe deze zaak eens onder de oogen zag.

In het Rapport ter invoering van onderling schoolverband, uitgekomen bij A.

Berends te Harderwijk, wordt ons de resumtie der aanvankelijke overdenkingen en voorloopige beraadslagingen desaangaande aangeboden.

En nu zij al aanstonds opgemerkt, dat deze Veluwsche gedachte, om voor heel ons Christelijk onderwijs een soort verband door heel het land te zoeken, aanspraak heeft op aller sympathie.

Zonder dat verband toch blijft de school in menige plaats overgelaten aan geheel onbevoegden, waaronder het onderwijs lijdt en waardoor de onderwijzer een onmogelijke positie erlangt.

Maar veel meer is zulk verband noodig: i". om die aangelegenheden, die allen gemeenschappelijk aangaan, tot regeling te brengen; 2". om heldere gedachten over het algemeen karakter van het Christelijk onderwijs te vormen; en 3". om door goede inspectie en controle ook aan ons vrije onderwijs te doen toekomen, wat de Staatsschool bezit.

Toch zal zulk een algemeen schoolverband over heel het land nog wel lange jaren tot de vrome wenschen blijven behoorcn, vooral nu op onzalige wijze door meer dan één dweper allerlei kerkelijk gehaspel in de school wordt ingedragen, in plaats dat men begreep, hoe eerst de verhouding van de school tot de kerk door goed overleg tot klaarheid moet worden gebracht, alvorens men aan deze wederzijdsche verhouding kan gaan tornen.

Dat toch heeft het booze gevolg, dat men niet met gezonde critiek en in opbouwenden zin de verhouding tusschen de kerk en de school poogt te regelen, maar de school als een instrumentum regni gebruikt om kerkelijk te heerschen, of als een instrumentum hellip waarmee men den kerkelijken tegenstander bestookt.

Dat nu juist de Veluwe zich voor deze zaak spande, verheugt ons.

I Timers de Veluwe bleef lange jaren op het stuk van het Christelijk onderwijs zeer ten achter, en eerst in den laatsten tijd is het Christelijk onderwijs ook op de Veluwe met eenige kracht doorgebroken.

Hier is men dus nog jong en frisch, en tobt men niet met de nawerking van oud zeer.

Mocht men er dus in slagen, om aan de eerste proeve van schoolverband, die op de Veluwe gewaagd is, eenige duurzaamheid te geven, dan kon allicht dat goede voorbeeld navolging vinden, en de dag verhaast worden, waarop de school van Christus niet meer als eenig hoofd een Vereeniging had, die buiten de school om tot stand is gekomen, en alleen geldelijk invloed oefent, maar uit haar eigen wezen een vertakking liet opgroeien, die een organische saamwerking van alle scholen, op paedagogischen en architectonischen grondslag, mogelijk maakt.

Niet, dat we daarom de goede diensten van de Vereeniging voor Christe lij k-nationaal Schoolonderwijs en voor Gereformeerd Schoolonderwijs onderschatten.

Dit ware onredelijk en ondankbaar.

Maar toch deze Vereenigingen zullen zelve de eerste zijn, om te erkennen, dat ze aan de Christelijke school toch nooit kunnen geven, wat deze behoeft.

Aanvankelijk moest het schoolverband wel in dien vorm optreden. Dat kon niet anders. Alleen zoo toch konden de Christelijke scholen er komen.

Maar nu ze er in grooten getale zijn en nog steeds in aantal aangroeien, is juist hierdoor de eisch steeds levendiger geworden, dat er een andere vereeniging moet komen, gelijk die in het tweede stadium thuis hoort.

Een vereeniging niet van particulieren, maar uit de school zelf opgegroeid, en die alzoo over de school controle oefent.

Ook uit een ander oogpunt is dit zoo noodig.

Zullen we toch tegenover den Staat voor onze rechten opkomen en onze zelfstandigheid handhaven, dan is het zoo volstrekt onmisbaar, dat de vrije school een orgaan erlange, dat in haar naam met de Regeering spreken en handelen kan.

Een ieder voelt toch hoe heel anders nu reeds de positie der vrije school tegenover het ontwerp-Mackay zou geweest zijn, indien zulk een organisatie reeds bestaan had, en namens alle Christelijke scholen een woord niet alleen, maar een paedagogisch weU doordacht woord tot de Regeering had kunnen gesproken worden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen