Uit de Pers

Gehoor verdient een nobel woord van den heer Smelik in de Bazuin van jl. Donderdag.

Hij komt h'erin op tegen een gemoedelijk advies van den heer De Jong uit Dordrecht, en knoopt hieraan een drietal opmerkingen vast.

Ten eerste over den weg, die dient ingeslagen.

Maar moeteo, zult gij zeggen, de Doleerende broeders dan ook niet wat van hun eischen laten vallen ia dingen, die de hoofdzaak niet raken ? Voorzeker Maar laat daarover dan te bekwamer tijd door bevoegde mannen weder worden onderhandeld, gelijk reeds meermalen geschied is. Slechts zie ieder voor zichzelven toe, dat hij zijne stem niét late beheerschen door een vooropgezette meening zonder vasten grond van onpartijdig en onbeneveld onderzoek. Daartoe is overvloedig gelegenheid geweest De zaak is van alle zijden toegelicht, ook al schemert het u vaak bij de dikwijls opgemerkte spraakverwarring, die op dit ge bied heerscht. Alle persoonlijke, plaatselijke belangen of gevoeligheden vooral alle, laat het mij eens zoo noemen: jahusit de mitier (vrij vertaald: vrees dat zijn licht betimmerd worde) alle eng kerkisme al zoo danige vlecschelijke overleggingen behooren tot zwijgen te worden gebracht waar iemand tot het uitbrengen zijner stem geroepen wordt. Evenzoo worde van Doleerende zijde gemeden en weggenomen wat aan onzen kant ergernis, of droefheid of misverstand moet opwekken; opdat alzoo eerst de eenheid in de harten van Gods kinderen moge toenemen, en het den Heere alzoo moge behagen op den inwendigen drang der harten de genade te schenken, ook tot die uitwendige eenheid te komen, welke voor zijne kerken in deze landen tot onberekenbaren zegen zou kunnen zijn !

Dan tegen de eenzijdigheid van veler lectuur.

Nog een enkel woord moet mij van het hart Het is mij meermalen gebleken, dat sommige onzer gemeenteleden bijna nimmer iets over het hier behan deide onderwerp lezen, dan een eenzijdig op éen enkel punt starend en doordravend blaadje: dat zij niet alleen nimmer een Heraut in handen krijgen, maar ook zelfs toonen, dat zij b. v. de weldoorwrochte historische beschouwingen van Prof. Wielenga in onze Baiuin nimmer hunne aandacht waardig keurden. Dit moet anders worden. Zullen wi| onze gewaande tegenstanders wel beoordeclen. dan moeten wij hen willen hooren, en vooraf de mogelijkheid veronder stellen, dat er uit hunne beschouwingen ook nog wel iets voor ons te leeren kan zijn, gelijk wederkeerig voor hen uit onze jarenlange praktijk nog wel veel zal zijn over te nemen.

En eindelijk een anecdote uit de dagen van het Conflict.

Kort na het uitbreken van het «Conflict" op een Zondag te Amsterdam zijnde, richtte ik mijne schreden naar een der «lokalen", en kwam daar te zitten naast een eenvoudig vrouwtje. Daar ik reeds een uur voor de godsdienstoefening tegenwoordig was knoopte ik een gesprek met haar aan. Zij zeide mij toen ongeveer het volgende: »Ja ziet u, mijnheer! ik hing vóór dezen met hart en ziel aan de prediking van Ds. B , die niet met de reformatie is medegegaan. Ik genoot veel zegen onder die prediking en vooral ook op zijn lidmatencatechisatie. Maar ik gevoelde, dat ik zelve een keuze moest doen Ik onderzocht al wat over en weer geschreven werd, en kwam na veel gebeds tot het besluit, dat het recht aan de zijde der geschorste kerkeraadsleden is en zoo moest ik met een bloedend hart van mijn geliefden voorganger scheiden."

Men ziet, dat het geslacht der Bereërs nog niet uitgestorven is De vrouw ging niet af op indrukken, noch op sympathieën hoe innig ook, noch op geno ten zegen. Zij zij ons hierin ten voorbeelde. Licht vinden wij dan nog wel een weg, die de vereeniging te eeniger tijd mogelijk maakt, bij wederzijds toege ven betrekkelijk dingen, die het wesen der zaak niet raken.

Zulk schrgven boeit.

Naar aanleiding van ons artikel over de vrijstellingen voor theologen van den militairen dienst, laat zich de Hervorming in dezer voege uit;

»In ons blad en op den Protestantendag te Deventer werd de persoonlijke dienstplicht bepleit o. a. ook op gronden van recht en billijkheid, uit beweegredenen van zedelijken aard.

Wij meenen ons te herinneren, dat de Standaard in' vroeger tijd ook op dergelijke gronden den persoon lijken dienstplicht voorstond; doch wij hebben al de jaargangen van dat blad niet bij de hand en kunnen ons vergissen. Hoe dit zij, den laatsten tijd althans redeneert het geheel anders. Het betoogde zijnen Roomschen medestanders, dat zij op niet te wraken utiliteitsgronden wel met den persoonlijken dienstplicht moes ten medegaan De naburige staten hebben hem inge voerd en daardoor de kracht van hun weerbaarheid verhoogd. Zelfs als zij besloten ook de vrouwen in de gelederen op te nemen, dan zouden ouze vrouwen «er aan moeten gelooven» zooals het blad zeide, in woorden die voor ons oor van geen groote keurigheid getuigen, 't Is zijne toepassing, dachten wij, van des Predikers woord, waarin zich juist niet een bijzonder verheven levensbeschouwing uitspreekt: «Een levende hond is beter dan een doode leeuw»

Zooals bekend is ijvert de Roomsche Staatspartij, mocht al de persoonlijke dienstplicht worden ingevoerd, voor ruimte van vrijstellingen, die haar leger van geestelijke heeren en leekebroeders moeten ten goede komen. De Heraut nu heeft dezer dagen de noodzake lijkheid der vrijstellingen van den dienst eveneens be pleit ten behoeve der aankomende predikanten. Juist in oorlogstijd als alle man is uitgetrokken is de «herder" noodig bij de achtergebleven kudde. De »kerk" kan voorts in den oorlog niets zien dan sclirikkelijken jammer, waardoor het volk verwildert; zij moet die verwildering door haar dienaren keeren Maar daarom ware het zoo stuitend, »zoo men de herders der kudde in wapendos stak" En eindelijk: wat zou de sterkte van ons leger er door verliezen? Het blad rekent uit: zoowat drie bataillons, en wat geeft dat?

Wij vatten de kracht dier redeneeringen niet.

Er is hier immers sprake van oo«/5< 'OTf»< /e predikanten, van studenten in de theologie ? Misschien, als alle man wordt opgeroepen, zal het noodig zijn. dat bijv. ook onderwijzers, doctoren burgemeesters, mannen van de rechtbank en van de politie, bakkers en zoovele anderen niet allen mede uittrekken. Maar volgt daaruit, dat allen die dat zullen kunnen worden, of daartoe hun opleiding ontvangen, moeten worden vrijgesteld? Laat allen moeten «dienen» in hun voorbereidingstijd; wie later zullen inoeten «uittrekken», is een andere vraag

Onzes inziens leiden al dergelijke redeneeringen van de hoofdvraag af. De hoofdvraag in deze is: zal men de Kerk het recht geven zich uit de landskinderen een deel voor te behouden, opdat zij dezen bezige in haren en onttrekke aan 's lands dienst ? Vrijstellmg uit 's lands dienst kan alleen verleend worden uit het oogpunt van het algemeen belang; of uit overwegingen van bijzonderen aard, doch die dan niet voor kerkdienaars en godsdienstleeraars alleen kunnen geden".

Mogen we hiertegen opmerken, dat de nieuwe legerorganisatie zich juist daarin van de oude onderscheiden zal, dat wie eens & tri.\., minstens vijftien jaar dient. Vijf jaar bij het gewone leger, dan vijf jaar bij de reserve, en dan vijf jaar bij de landweer.

Lijft men dus een theologisch student op zijn 2oste jaar in, dan is hij minstens verbon den tot zijn 35ste; en moet jaarlijks korter of langer aan de exercitiën deelnemen; en in tijd van oorlog mee uittrekken.

Eerst als de redactie met dit door haar uit het oog verloren punt zal gerekend hebben, baat voortzetting der discussie. Eer niet.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen