Voor Kinderen.

Voor de dichtminnaars.

Er zijn onder de lezers en lezeressen blijkbaar niet weinigen, die van verzen houden en ook verscheidenen, die er zelf maken. We hebben er immers nog pas de bewijzen van gehad.

Nu, dat is uitnemend. Want de dichtkunst en de smaak voor schoone verzen zijn ook gaven Gods. Wie geen ooren heeft voor muziek mist heel veel en ik heb altijd de heeren en dames beklaagd, die, gelijk ik eens zag, bij 't voordragen van eenige schoone verzen door een groot dichter eenvoudig een dutje zaten te doen.

Dat was trouwens zeer onbeleefd Dan deed die wiskunstenaar beter, die met zijn vrienden naar de muziek van het Haarlemsche orgel ging luisteren. Dat orgel geeft een heel mooi geluid, wel te verstaan als de bekwame organist er op speelt. Nu kwam de wiskundige met een heel vergenoegd gezicht uit de kerk, waar hij ook zeer stil onder de muziek had gezeten en in diepe gedachten. »Ja, " sprak hij «orgelmuziek en zagen vijlen is voor mij een even lief geluid. Maar ik heb intusschen een moeielijke som uitgerekend en dat doet mij pleizier."

Wie van de dichtkunst houdt, houdt van een der schoonste en heerlijkste dingen, waar Mozes, David en Jesaja, om maar van enkele mannen uit den Bijbel te spreken, ook hun lust in vonden. Nu is er echter bij dat maken van verzen wel iets op te merken, dat de meeste vrienden en vriendinnen, die dichten vaak vergeten. En dat is jammer, want het maakt het vers onbruikbaar.

Natuurlijk komt het allereerst aan op de gedachten en op de goede verdeeling der gedachten. (Er is nog wel wat anders en meer, maar dat komt hier nu niet te pas) Doch als de gedachten nu goed zijn en geregeld op elkaar volgen, dan kan nog alles bedorven worden als de vorm niet deugt. Het is ermee als met den tabernakel in Israël. Al de verschillende deelen waren gereed gemaakt. Maar zij moesten ook goed ineengezet worden, zou het gebouw bruikbaar zijn.

Bij een vers heeft men allereerst, gelijk bij een muziekstuk, te letten op de maat.

Nu zijn er, even als in de muziek, verschillende versmaten. Over die alle hier te spreken zou niet gaan en ook minder nut hebben. Liever willen we door een voorbeeld zien hoe 't wezen moet, na nog eerst te hebben gezegd dat even als op de maat, dient gelet op den klemtoon.

Nemen wij b.v. het bekende Psalmvers

's Heeren | goedheid 1 kent geen | palen { 8 God is I recht dus | zal Hij [ door | 7 Onder 1 wijzing | hen die [ dwalen | 8 Brengen | in het \ rechte | spoor. | 7

Wat zien wij nu?

1. Dat de regels die op elkaar rijmen, elk evenveel lettergrepen hebben 8 8—7 7.

2. Dat telkens twee lettergrepen saamkomen; die twee maken een voet. Regel i en 3 hebben dus 4, regel 2 en 4 slechts 31/3 voet.

3. Dat in eiken voel de klemtoon va.lt op de eerste lettergreep: b. v. goed\\Ki& , /alen enz.

Zet b, V. in regel i voor «goedheid" eens «gunst", of in regel 4 voor «brengen" eeng

»doen wandelen", dan blijft wel de beteekenis dezelfde, maar regel i wordt te kort, regel 4 te lang. Dat sioot dadelijk bij 't lezen, en zingen kan men het in 't geheel niet.

Of neem nu eens de twee volgende regels:

Hij zal I leiden | 't zacht ge | moed 7. In het 1 effen | recht des | Heeren | 8.

Verander nu regel 2 b. v. zoo:

In 't ef I fen recht | onzes | Heeren |

Dan blijft de beteekenis wel nagenoeg één, maar de klemtoon valt op fen (want dat is de ie lettergreep van den voet) en men leest:

»In 't effen recht onzes Heeren" wat natuurlijk niet gaat.

Hierop nu wordt door niet alle verzenmakers en maaksters gelet. Sommigen tellen de lettergrepen en denken: als dat uitkomt is 't goed, maar gij ziet aan 't laatste v9orbeeld dat het niet zoo is. De Franschen b.v. letten daar niet op, en dat moeten zij weten. In onze taal moet men op den klemtoon letten, die trouwens in de Fransche woorden nagenoeg altijd op 't eind komt.

(De lezers die Fransch verstaan zullen 't nog beter vatten b.v. uit dezen versregel:

O Pè I re qu'a | dore | mon pè | re.

waar de klemtoon al op heel hinderlijke wijs valt).

Een volgenden keer praten we nog eens over ettelijke andere d: ngen, die 'tzij te beoefenen of wel te mijden zijn, zooals over zekere rijmklanken, overgangen en allerlei. Voor 't ©ogenblik kan, wie lust heeft, eens een vers afdeelen op dezelfde wijs als we 't hierboven hebben gedaan. Maar dan altijd één en dezelfde maat. Het lied: »Er ruischt langs de wolken" b V. heeft een andere voetmaat. Misschien spreken we later over die ook nog eens.

Over een brief.

Juist was 't bovenstaande klaar, toen er een brief kwam van onzen vriend M. B , die zei: »Er is zoo lang niets voor »weetgrage lezers" geschreven, dat ik maar eens wat gevenj zal.

Nu, dat is mooi gedaan.

Vriend B. vertelt hoe hij een jaar geleden in de kerk te A. Kerstfeest vierde, en daar den dominé hoorde zeggen hoe het woord »bloed" veel in den Bijbel voorkomt, maar hoeveel malen, zei dominé, weet ik niet. Nu besloot een der hoorders het eens heel juist te tellen, maar die hoorder werd ziek en taen heeft vriend B. het gedaan. Hij vond dat het woord bloed joo maal in het Oude Testament en pS maal in het Nieuwe Testament staat; geeft ook op hoeveel keer in elk boek, en eindelijk de samenstellingen: »bloedschuld" enz.

Nu getuigt dat werkje zeker van loffelijk geduld en onvermoeid naspeuren. Maar toch zou ik vriend B. wel willen vragen, of't niet eigenlijk nutteloos, monnikenwerk, is. Want wat hebben de »weetgragen" daar nu aan, ja ook de bedoelde dominé; al telde men eens ook nog zoovele andere woorden des Bijbels. Wel zijn er enkele woorden als deugd, bevinding., boek des levens, waarvan het om vele redenen goed is te weten hoeveel malen ze voorkomen, maar »bloed'' behoort daar niet toe. Vriend B. deed goed, maar toch veel beter als hij b v. i Cor. 13 van buiten leerde.

Want, en dit komt er bij, vriend B. had de moeite kunnen sparen. Zij is lang geleden al gedaan door den goeden, geduldigen dominé Tromtnius. In^zïya. boek de Concordantie, kan men alle woorden uit den Bijbel vinden, maar dan meteen er bij waar zij staan. Hij deed juist daardoor een zeer nuttig werk, waar nu al vele jaren duizenden gemak van hebben. Van hem zelf moet het echter veel geduld hebben geëischt en ik heb altijd gemeend dat het beter ware geweest als b. v. 25 menschen dat werk hadden verdeeld en elk wat gedaan. Intusschen, het boek is er, en wie weten wil waar en hoeveel maal een woord in onze Bijbelvertaling staat, kan het dadelijk vinden.

Als vriend B. eens een nuttig werk wil doen (dat niet door Tiommius is verricht) kon hij b. v. eens nasporen in welken tijd elke profeet van het Oude Testament leefde; hij kan het leven van Paulus of van Petrus in korte trekken beschrijven; eens opmerken welke plaatsen uit het Oude Testament in het Nieuwe Testament worden weergevonden, en welke andere woorden zij soms hebben, en hoe dat komt. Dat zullen we al te maal graag aan de »weetgrage lezers" vertellen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen