Vrooza bedrog.

Onder de Modernen zijn er allengs opgestaan, die rondweg erkenden: Van Jezus weten we eigenlijk niets. De Evangeliën zijn niet historisch. Op de brieven die meest onecht zijn kunnen we niet aan. Welbezien is niet eenmaal met zekerheid vast te stellen, of er ooit een Jezus is geweest.

Maar, zoo spreken ze dan verder, dat hindert niet. Al staat er historisch nietö vast, toch zijn er in de Evangeliën zulke 'prach­ tige ideeën. Welnu, aan die jdeeën klemmen we ons vast. De kring dier ideeën ligt in den naam Christus of Messias. Laat men dan, nu we Jezus verloren, voortaan gaan spreken van Christus.

Niet natuurlijk om te belijden, dat Jezus de Christus is, maar om te kennen te geven, dat er schoone ideeën zijn, ideeën die voor het menschenhart eeuwig waar blijven, en die men nu kortweg saam kan vatten in den naam Christus, overmits de sage, de traditie die prachtige ideeën met dien naam verbonden heeft.

Roerend schoon weet, wie op dat standpunt staat, zich dan uit te drukken.

Zoo b. V. in de Hervorming schreef iemand: »Weg met uwdusgenaamdstreven naar een ideaal. Dat brengt ons niets verder, " en dan gaat hij voort;

_ Weg met die bedelaarsvaan en zie hier de eisch Van boetedoening, en bekeering, en wedergeboorte. Het Woord is vleesch geworden, en heeft onder ons gewoond, en Het rijst als een voortdurende aanklacht op voor ons oog, zoolang ij van dezen weg der zelfzucht ons niet hebben afgewend. Onthoudt u yan è.lle kwaad, weest volmaakt, gelijk uw Vader 4n de hemelen volmaakt is.

Ons, in programma-stijl aldus genoemd, beinsel der onthouding is niet een proeve van estrijding van sociale nooden, maar het is een kreet om verlossing in deze gebondene wereld. p het prachtgewaad van ons weelderig genieten ie ik den dauw van de tranen der verdrukten; k herhaal het met allen nadruk, opdat gij het weten zult. Christenen: de tranen van den door ns verdrukten arbeider; door ons verdrukt, mdat wij een levenstoon voeren, dien wij al onmogelijk door eerlijken arbeid van onszelven zouden kunnen of willen bekostigen, en dien wij alzoo alleen kunnen ophouden ten koste an anderer arbeidskracht, door beslag te leggen op de vruchten van des werkmans vlijt. k mag niet leven van den honger van mijn medemensch. Nu ik dit eenmaal goed weet, is het holle leven van pret en pronk, dat de menschen van onze geboorte en opvoeding eiden, mij een hel van gewetenspijn geworden, en velerlei ontbering is mij thans lief.

Onthouding, dat is het beginsel van zelfveroochening, van reiniging der ziel. En nu is het de vraag, wat dat beginsel zal uitwerken in het aangezicht van de sociale nooden. Het is de vraag, wat hierin Christus zal vermogen, tegenover de rqachten der wereld, tegenover wraak en haat, hebzucht en eigengerechtigheid, hoogmoed en geveinsdheid, alle dewelke een belichaming vinden in den staatsdwang. Ziedaar dan de vraag zuiver gesteld en het antwoord is er bij gegeven. Er is ons maar één naam gegeven, door welken wij zalig zullen worden. Er staat een kruis op Golgotha, en aan den voet van dat kruis ligt de zonde als een gebroken macht. Toen het geweld der wereld zijn triomf meende te vieren, is het openbaar geworden, dat Hij, wiens mond zich niet opengedaan heeft, om politieke macht te vragen, en die allen dwang van het zwaard heeft van zich gewezen, dat de Christus de wereld overwonnen heeft.

Luister nu naar die klanken van bekeering, boete, wedergeboorte, het Woord is vleesch, geworden, er is maar één naam gegeven waardoor we zalig kunnen worden, de macht der zonde gebroken door het kruis van Golgotha, — en ge meent immers een belijder van uw Heiland te beluisteren.

En toch is er niets van aan.

Aan het woord 'is hier een strijder tegen den sterken drank, die de ideeënvzuhodit. enz. alleen maar met den naam van Christus tooit.

En lees nu ook dit:

Maar na den orkaan des toorns is geworden het suizelen van een zachte koelte, en in deze koelte is op serafswieken de heilige God ons genaderd. In den plechtigen sterrennacht, en bij het purper van de stervende-zon, bij den heldenzang van de zee en in de stilte der binnenkamer is ons hart aan zichzelf ontdekt geworden. En wat aldus van Gods heilige hoogten in onze ziel is neergedrupt, het heeft ons niet weer losgelaten, maar het is met ons meegegaan uit de stilte in de drukte van het maatschappelijk verkeer. Het is bij ons geweest in het gewoel van markten en straten, in het gonzende leven van conversatie-en vergaderzalen, het heeft ons niet kunnen verlaten onder zoovele inarme moderne predikatiën. Het heeft in ons gewoond als een bloedende wond, als smachtend verlangen, als dorstig begeeren naar een hoog Heil. Wij hebben gezien de scheuren in het gewaad van het Christendom, wij hebben aanschouwd gapende spleten in de muren der Christelijke kerken, gehuiverd hebben we voor den afstand, die hel Christendom scheidt van het Heil. En in de ure der begenadiging is voor ons getreden de Zoon des AUerhoogsten, de Christus zelf. Hij was de bleeke Lijder raet de doornenkroon, die gedragen heeft al de smart van deze wereld, op wien de wereld is ingestormd met al haar haat, sVlam van Passie in dit koud heelal" % peillooze diepte van goddelijke liefde, het Woord Gods vleesch geworden.

Haast om u mee te sleepen, niet waar?

En toch ook dit alles is niets dan phrase.

Het is ons gegaan als Buddha", zegt de schrijver eenige regels te voren - en we gelooven het.

En zonder ook in iets den ernst van zijn streven, of ook de teederheid van zijn hart te miskennen, blijven we zulk schrijven toch met den naam van vroom bedrog brandmerken.

Zoo zou men nog mogen schrijven, als er geen kerk bestond, voor wie alle deze ideeën reëel en historisch, in Jezus belichaamd zijn

Nu niet.

Wie het nu toch doet, weet dat hij een terminologie bezigt, die in heel de Christelijke kerk achttien eeuwen lang historisch geoccupeerd was, en het in de belijdenis van de Christenheid nog steeds is.

Daarom wijzen we hierop.

Niet enkel ter waarschuwing, opdat niemand zich door deze schijntaal misleiden late.

Maar ook als protest in naam der waarheid.

In het minst niet die schoone ideeën, maar al dit heerlijke in Maria's Zoon veriverkelijkt, is de eindelooze stoffe van der Christenen aanbidding en lof.

Albert Verwey.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen