„Dat gij u niet netgt naar De menigte"'

Gij zult de menigte totbooze zaken niet volgen. En gij zult niet spreken in eene twistige zaak, dat gij u neigt naar de menigte, om het recht te buigen. Exodus '23 : 2.

Ook in Israel zat de vierschaar voor Gods aangezicht. Wie in die vierschaar te getuigen had, moest daarom naar recht en waarheid getuigen, zoodat hij voelde : 't Is God, die door den rechter mij mijn getuigenis afvraagt, en wat ik voor den rechter spreek, spreek ik voor Gods aangezicht.

Hierbij miste het oostersche land, en miste ook Israel de stilheid en de kalmte die onder ons de rechtbank kenmerkt.

Lang niet zoo zelden liep, als er recht zou gesproken worden, het volk, de menigte te hoop, en poogde in de poorte, door veel getier en veel rumoer, den rechter bang te maken, zoodat hij, om-zeker van zijn leven te zijn, niet zelden, tegen zijn beter weten iif, sprak, ^ om de menigte die dreigde, te believen en te ontwapenen.

Het waren dan de vrienden en partijgenooten van den aangeklaagde, die den rechter vrees poogden in te boezemen, en als 't hun dan lukte, om hem tot vrijspraak te bewegen, dan voerde die menigte den vrijgekomene als in triomf huiswaarts.

Hiertegen nu keerde zich de Goddelijke ordinantie toen 't aan Israel werd aangezegd.: »Gij zult de menigte tot booze zaken niet volgen, en gij zult niet spreken in een twistige zaak, dat gij u neigt naar de «««z^g-/^, om het recht te buigen».

Er is hier alzoo geen sprake van al of niet toelating tot de politieke stembus. Daarmee heeft deze Goddelijke ordinantie niets uitstaande. Geheel verkeerdelijk heeft men dan ook deze ordinantie misbruikt, om de democratie ia kwaad daglicht te stellen.

Niet van de stembus^ alleen van At^iiersi., .f is hier sprake. Waar het pas gaf, had in 1 elk besneden man, zoo hij meerderjarig < ..i.-, . recht van meespreken. Daarop slaat derhalve wat hier gezegd wordt, in het minst niet.

Er is hier alleen sprake van een verkeerden, onheiligen invloed dien de groote menigte of den rechter poogt uit te oefenen.

In de vier& cjteaf'"ó, réchterV'-'.al uw'woord beheerscbt wörd«i, niét door den wildeu Iioop, maar alleen 'd^ór* wat - God M zegt 'm itw i.onsdentie.

Zulk een ic hoop loopen vau de ijchare, als bij-Israel, kennen--wij in 't Westen--au. niet, maar er i«-bij ons weer hiel iets aaders rvöor' iu de plaats getreden; met narae in dey drang, die op al wat de Overheid te doen heeft, dag aan dag, wordt uitgeoefend door de Pers en de publieke, meetings.

Er voniit zich dan wat men noemt tvcipuhiiekt opinie. Die publieke opinie wordt gegoten en gestaald door wat op alle wijs aan de menigte wordt ingepraat en ingeprent. Zij, die onder de werking van die publieke opinie zijn opgegroeid, en straks rechter werden, voelen zich dan ook in de vierschaar nmar al te vaak door die nieuw opgekomen zienswijze beheerscht. En op die manier ziet men dan in de vierschaar ger stadig een opkomen in de rechtspraak van nieuwe opiniën, nieuwe voorstellingen, en dan heet telkens die laatst opgekomen meening rf(M, en wordt wat dusver als recht gold. ahiieer als rechts schennis ter zijde gesteld.

Te bedenkelijker karakter'neemt dit aan, waar men er thans almeer toe overhelt, om den rechter minder dan voorheen door bepalingen aan de wel te binden, en vrijer naar eigen inzicht recht te doen s[> reken. Soms zelfs gaat men hierin zóóver, dat men welbezien liefst de geheele vaststelling van wat recht is, aan den réchter zou overlaten.

Nu zou dit niet deren, als de rechter als uit een heiügeu tempel ni de rechtszaal binnentrad. Maar dit is zoo niet. Integendeel, de rechters zelf koinen op uit die menigte, waaronder de jniblieke opinie heerscht. Reeds door hun opleiding poogt men de aanstaande rechters voor die publieke opinie te winnen. En hierdoor komt het dan, dat de ziens^vijze der menigte zulk een invloed op de overtuiging van de opkomende rechters verkrijgt, d»t deze, .straks aangesteld, almeer de uitspraak van de publieke opinie in den vonn van rechtspraak omzetten.

Dit zou niet zoo zijn, 'indien ieder re< -hter in zija conscientie voor God stond, de zondige beweging van de publieke opinie belder doorzag, en juist ais rechter zich van (Jodswegc geroepen gevoelde, om alle buiging van het recht te helpen tegengaan. Maar 't' moet in de vierscliaar ten slotte wel trg/n 't wezenlijke recht ingaan, indien steeds meer de neiging veld wint, om" in rechte zelf» ganschelijk vaii. God niet meer te spreken, en ook in het recht niet anders te zien, dan een puur menschelijke aangelegenheid.

- üit - de groote profeten weet. men, tot wat vlijmende rechtsverkrachting ten slotte in Israel dit zich neigen van den rechter naar de opinie der menigte geleid had. En het kan niet anders, of geheel gelijk~en weg gaat 't ook bij ons op, zoo 't voor God en 'si/H recht zich buigen ook in-onze vierschaar, niet eer het té laat wordt, terugkeert!

En zegge nu niemand, nïij deert dit niet, want »zelf doe ik aan dit onheilig geroep van de groote menigte niet mede*. Immers wie zoo spreekt, verstaat den gang van zaken niet.

Telkens doet zich een geval voor, waarover ook wij als vanzelf een oordeel vellen, of althans onze opinie uitspreken. Zoo gebeurt 't als 't een rechtszaak geldt, waarin één onzer vrienden betrokken is, of waarin een geval voorkomt als \yaarin we zelf on.s betrokken gevoelen, of ook waarin. belangen betrokken zijn, die, sloeg 't tegen, ook ons deren konden.

En wat doet zjch hierbij nu zoo telkens voor

Dit, dat, geldt 't een rechtszaak van iemand die ons als een vijand is, of waarin althans ons belang zou kunnen schade lijden, wij scherp naar Gods recht oordeclen, en er 't onze toe bijdragen, om den beschuldigde in het ongunstigste daglicht te stellen. Maar dan ook dat> omgekeerd, geldt 't een onzer vrienden, of een belang waaraan ook ons persoonlijk gelegen is, , wij het voor den beschuldigde opnemen in onze gesprekken, en van alle gestrengheid • van het recht Gods afzien.

Daarvan kan uien nu wel zeggen, dat dit slechts in onze gesprekken zoo toegaat, en dat onze gesprekken in de vierschaar niet meetellen ; doch dit is onjuist.

Al die uitlatingen in gesprekken en bij ontmoetingen oefenen in eigen kring wel ter dege invloed uit. En zoo nu is 't niet alleen in onzen eigen kring, maar in alle volkskringen. En-juist uitdie vercrouft-elijke gesprekken, oordeelvellingen en uitlatingen wordt dan straks de algemeene opinie geboren. Die opinie komt dan van lieverlede tot uiting op onze scholen en in de pers. En gelijk het spreekwoord zegt, dat de drujjpel den steen uitholt, zoo is 't ook hier.

Al zulk spelen snct het recht, niet naar eisch van Gods recht, maar-naar 't'oos in , 't gevlij komt, . • breekt er de kracht van, en z< 50 wordt ongemerkt het oordeel^ de opinie van de groote menigte, juist bij die menigte, voor Gods recht in de-plaats geschoven.

Van achteren wreekt zich dit dan wel, maar men vergeet dat men er zelf door zijn luchthartige gesprekken en in zijn lichtzinnige oordeelvellingen toe heeft medegewerkt.

Het lacht dan zoo toe, het met > de menigte» eens te zijn, en zijn eigen opinie bij de groote menigte bevestigd te vinden. Maar dan hoort ge ten leste het spreken Gods in de vierschaar ganschelijk niet meer, en wat recht heette, is spel van menschelijk goeddunken geworden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen