De beteekenis der wetsidee voor rechtswetenschap en rechtsphilosophie - pagina 40

39 politische wenschen gequalificeerde rechtsbepalingen waren? We staan hier dus voor de antinomie, dat de constructie der "Fehlerkalkül" een regeling tegelijk als recht en als niet-recht zou moeten begrijpen, een antinomie, waaruit geen "Normlogik" ter wereld zich redden kan. Hier openbaart zich nu ook weer de antinomie in het uitgangspunt der Normlogik zelve. Immers, dit uitgangspunt was, dat de rechtswetenschap het recht logisch schept en daarbij de empirische als recht te duiden wetten, verordeningen, orgaanhandelingen etc. slechts als "materiaal" beschouwt. Doch in de leer der ,,~ehlerkalkül" wordt de verhouding juist omgekeerd. De rechtswetenschap wordt passief, aan het positiefrechtelijk materiaal wordt de rechtsbepalende rol toegekend. Een noodlottige antinomie in het normlogisch uitgangspunt, die zich in algemeenen zin laat terugvoeren op de tegenstrijdigheid, het logisch scheppend karakter der rechtswetenschap met het postulaat van het rechtspositivisme te willen verbinden. Zou in deze geheele theorie tenslotte niet de grondantinomie tusschen wetenschaps- en persoonlijkheidsideaal aan het licht treden, die we reeds vroeger in de naturalistische richtingen der humanistische rechtsleer konden blootleggen? Reeds bij de analyse van de antinomie in het vorminhoudprobleem konden weJ haar aantoonen. Zij zal zich nog scherper openbaren. Hoezeer het persoonlijkheidsideaal in Kelsen's school als inbreuk van het verguisde natuurrecht op het domein der rechtswetenschap/terug is gedrongen, juist in het probleem der rechtskracht heeft Merklongewild den dieperen personalistischen inslag der normlogische rechtsleer tegenover Sander moeten erkennen. Deze beteekenis, die de voorgewend positivistische rechtsleer der Oostenrijksche school inderdaad niet tot roem strekt, wordt in Merkl's merkwaardig boek Die Lehre von der Rechtskralt schier steelsgewijze in eenige noten afgelegd. Hier wordt Sander's aan de procestheorie van v. BüIow georiënteerde beschouwing, dat alle orgaanhandelingen qua talis recht zijn, als staatsabsolutisme gebrandmerkt, terwijl Merkl daartegenover aan de normlogische theorie, volgens welke de rechtswetenschap vrij over het rechtskarakter van orgaanhandelingen richt en zelfs de vrijheid neemt, niet-appellabele staatshandelingen als niet-recht, als een juridisch niets te qualificeeren, de kroon der liberalistische levens- en wereldbeschouwing op het hoofd zet 45). Het is de leer van den liberalen "wetsstaat", die volgens Merkl met de normlogische theorie der rechtskracht zoo wezensverwant blijkt te zijn. En die bekentenis gaat dan nog vergezeld van de onbegrijpelijke, zelfs eenigszins naïeve uitspraak, dat de schrijver zich als rechtstheoreticus onvoorwaardelijk aan alle ethisch-politische bevangenheid heeft ontworsteld. Het zou dus eigenlijk slechts een gelukkig toeval zijn, dat de normlogische theorie zoo wonderwel op de liberalistisch-humanistische levens- en wereldbeschouwing klopt. Hiermede kunnen we van deze humanistische rechtsleer afscheid nemen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen