De beteekenis der wetsidee voor rechtswetenschap en rechtsphilosophie - pagina 95

94 recht is erkend, en dat de normen dezer internationale gerechtigheid in de volkenrechtswetenschap positieve gestalte aannemen, zoodat de wetenschap subsidiair, blijkens 't positieve recht zelve, rechtsbron is. "Wir erleben daher das interessante Schauspiel, dasz der Faden zwischen völkerrechtlichem Vertragsrecht und Gewohnheitsrecht einerzeits und Gerechtigkeit anderseits, den der auch in diesem Falle unpositive "Positivismus" als einen naturrechtlichen Irrtum zu stempeln und daher zu zerschneiden bemüht war, von der Völkerrechtspl'axis, also von bestimmten Stufen des Rechts gesponnen wurde. Sind es abel' Rechtsakte, die sich selbst auf die Gerechtigkeit, wenngleich nur als subsidiäre Völkerrechtsquelle beziehen, so entspricht es keineswegs einen echten positivistischen Methode diesen rechtssatzmäszig gestifteten Zusammenhang zerreiszen zu wollen" (S. 124). Zien wij goed, dan heeft Verdrosz hier niet slechts het "metaphysisch" positivisme overwonnen, maar evenzeer de Marburger "El'zeugungsmethodik", ook al blijft hij formeel alle mogelijke reverenties tegenover de Marburgerschool in acht nemen. Want wanneer Verdrosz schrijft (t.a.p. S. 138 noot): "Daher ist auch die "dualistische" Völkerrecht und staatliches Recht gesondert begründende Konstruktion nicht aus methodischen Gründen, wie Kelsen meint, sondern deshalb ab zu lehnen, weil beide Rechtskreise in der Erfahrung der Rechtssätze miteinander verbunden vorgefunden werden", dan is daarmede in wezen de souvereiniteit der Normlogik, de logisch-scheppende werkzaamheid der "reine Rechtslehre" verloochend. Hetzelfde geldt ook van een anderen leerling van Kelsen, n.l. W. Henrich, die in zijn studie: Die lehre vom Staatsgebiet (1923) met grooten nadruk tegen zijn leermeester de onmogelijkheid poneert, om de staatsleer in een juridische kennistheorie op te lossen. Zie ook zijn studie: Zur Theorie der Rechtskratt (Arch. des öff. R., N. T. 7e Bnd., 3e Heft 1924 S. 329 fIg.). 26) Cohen heeft in zijn Ethik des reinen Willens (S. 273 fIg.) het "soll en" als een niet constitutieve oordeelsrichting, als een bloote categorie der modaliteit in Kantiaanschen zin gekwalificeerd en het daarmede in tegenstelling tot Kelsen buiten alle vergelijking met de natuurwetenschappelijke causaliteit als relatiecategorie gesteld. Het "sollen" is bij hem geen constitutieve "Bedingung", gelijk de natuurwet, maar staat veeleer op één lijn met de noodwendigheid als modale categorie in Kantiaanschen zin. Het "sollen" is "gesetzmäsziges \Vollen" en onderscheidt zich van het "zij n" door twee kenmerken: 1. door zijn algemeenheidj 2. door zijn richting op de toekomst. Door deze beide kenmerken onderscheidt zich het "sollen" als doelprinciep van het "sein". Daarom kan de norm ook voor Cohen geen oordeel zijn, gelijk bij Kelsen. Dat intusschen de Kantiaansche modaliteit geenszins een souvereine kwalitatieve categorie is en dus allerminst in staat is, de souvereiniteit van den rechtskring te waarborgen, zal ieder duidelijk zijn, die met Kant's gedachtengang ook maar eenigszins vertrouwd is. En nog minder kan in Cohen's functionalistische "Erzeugungsmethodik" de modaliteit deze beteekenis verwerven. De algemeenheid blijft bij COhen, evenzeer als de tijdscategorie een souvereine schepping van het continue denken en zoo kan Cohen aan de grondantinomie der humanistische wetsidee nog minder ontkomen dan Kant. 21) Nog praegnanter dan bij Kelsen komt de verwarring tusschen modaliteit (in onzen zin) en relatie tot uiting bij zijn leerling Felix Kaufmann, die in zijn Lo gik und Rechtswissenschatt (1922) S. 89 het specifieke van de rechtsnorm zoekt in de juridische toerekening. Door dien specifieken aard der juridische toerekening krijgt de Rechtssatz dan die eigenaardige "Doppelgliedrigkeit": "Ein Subjekt A soll ein Verhalten VI an den Tag legenj tut er dies nicht, so soll ihm gegenüber ein Verhalten V2 Platz greifen" (S. 92) . In de correlatie dezer beide normen li gt nu voor Kaufmann het specifieke wezen der juridische toerekening. Eigenaardig is zijn argumentatie: "Sollen und Norm sind korrelative Begriffej die Eigenschaften, die eine Norm zu einer Norm bestimmter Art machen, können daher nicht wieder in dem Sollen selbst liegen" (t. a. p. S. 91). Alsof de toerekeningsrelatie, qua relatie, niet juist in het "sollen" is gefundeerd. De geheele moeilijkheid, waarin de normatieve rechtsschool zich bij de deductie van het rechtsbegrip verwikkeld heeft, vindt haar oorsprong in

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen