1907-1908 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 130

vk\

\

de handel inteniationaal geworden, en zooals weleer de verhouding was van de stad tot het rondom liggende land, zoo is thans de verhouding van den dichtst bevolkten staat tot de minder bevolkte landen. Van overbevolking is clan ook geen sprake. In de toekomst misschien? A priori te zeggen dat dit onmogelijk is, daar het in strijd zou zijn met Gods goedheid en wijsheid, lijkt me niet juist gedacht en geen rekening te houden met den menschelijken factor, en de verantwoordelijkheid \an den mensch in deze. Toch meen ik, is overbevolking niet te vreezen, want bij hooge moraal is ze natuurlijk onmogelijk ; en bij lage moraal is veeleer achteruitgang te duchten, zooals door tal van voorbeelden uit de historie is te bewijzen. Actueel is de vraag echter niet en eeuwen moeten zeker verloopen voor ze dit kan worden. „So wenig wie der Einzelmensch sich dadurch von seiner Arbeit für morgen zurt'ickhalten lasst, dass er eininal wird sterben mussen; so wenig wie die Menschheit sicli um die verwandten pessimistischen Ausblicke kümmert (Erkaltung der Sonne etc.), so wenig hat uns der prophetische Malthusianismus zu kümmeren" '). 't N. M. is dan ook geen economische quaestie. Nóch vroeger nóch thans is de economie de dri]fveer van het handelen geweest op moreel gebied. „Les nations n'ont pas d'oreilles pour écouter ces theories et les jeunes ménages n'ont point la coutume pédantesque de louiller la bibliothèque" -). Dr. Wijnaendts Francken •') doet een poghig om het N. M. toch tot het gebied der economie te brengen : dat slechts gelukt door eene andere beteekenis aan het wooixl „economisch" te geven, nl. van linantiecl. Zoo spreekt hij van „de economische zorgen", die elk kind met zich zal brengen, waaronder ,,geldelijk" moet verstaan worden. Overtuigend echter is aan te toonen, dat ook volgens W. Fr. het N. M. niet staat of valt met de economie. Na het zeer wijfelend betoog over de leer van M. eindigt hij op pag. 139: „Maar gesteld al dat Malthus' bevolkings-theorie onjuist ware, dan nog zou daarmede hoegenaamd niet hot recht van gczinsbeper1) 2) 3)

Oppenheimer 1. c. pag. 193. Avèiie Dnuiont. Depopulation et civilisation, 1890, pag. 19. Dr. C. J. Wijnaendts Francken, 1. c. pag. 102 en 110.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen