1918 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 20

12 kiezen we daartoe eenige der meestbekende n.l. de nestbouw, het vangen van een prooi, en het trekken der vogels, welke ik aan concrete voorbeelden niet nader behoef te schetsen. a. Nest bouw. De nestbouw bestaat uit een reeks handelingen, welke het dier op een bepaalden tijd van zijn leven achtereenvolgens verricht. Het is geen enkelvoudige handeling, maar een lange reeks achtereenvolgende bewegingen, die onderling te samen tot een doel samenwerken. Analytisch doet het zich zoo voor, dat een dier, dat een zekeren leeftijd heeft, bepaalde objecten waarneemt, deze opneemt en ze verwerkt tot een nest, vervolgens dit nest verder afwerkt, eventueel met ander materiaal. Alle waarnemingen en handelingen te samen vormen een ruimtelijktijdelijke eenheid, welke alleen in het psychische bestaanbaar is. Bovendien hebben de navolgende handelingen een zeker (wettelijk) verband met de voorafgaande, zoodat onder overigens volkomen gelijke voorwaarden een veranderd gedrag van het dier tegenover dezelfde prikkels optreedt. Dit veranderd gedrag kan dus alleen veroorzaakt zijn door de nawerking van vroegere waarnemingen en handelingen, zoodat de instinkt-handeling van den nestbouw alleen te verklaren is, wanneer men de nawerking van prikkels en bewegingen veronderstelt. Deze nawerking uit zich in den ruimsten zin opgevat hierin, dat de „beteekenis" „the meaning" van het zelfde object voor het dier is veranderd, waarop vooral door Mc DOUQALL ') de nadruk is gelegd. Deze „beteekenis" van de waarneming is nu de voornaamste conditie, welke den aard der handeling bepaalt. Bovendien blijkt bij den nestbouw nog iets, namelijk dat men het geheele complex van handelingen kan opvatten als een onderdeel van een ruimere instinkt-handeling n.l. van de zorg voor de nakomelingschap en omgekeerd, dat men de nestbouw kan onder-verdeelen in een groot aantal afzonderlijke instinkt-handelingen (het zoeken der nestplaats het gereed maken der nestplaats, de achtereenvolgende materiaal-transporten, het afwerken van het nest) welke elk opnieuw zijn onder te verdeelen in een reeks enkelvoudige handelingen, (B.v. het materiaal-transport als geheel is te verdeelen in een reeks: opname van materiaalvoorwerpen, het verplaatsen hiervan naar het nest, het verwerken in het nest) welke elk ') Mc DOUGALL. Body and Mind. 3th Ed. 1915

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen