1924 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 40

32 bij Von Wettstein, Deze beeldt op biz. 20 van zijn voortreffelijk Handboek eenige onderaardsche deelen van onderscheiden planten af. Ze gelijken alle op wortels. De rhizoïden van vastzittende wieren; de onderaardsche deelen van mossen; de wortels van de vaatplanten; de zwembladeren van Salvinia natans; zij gelijken wat de habitus betreft op elkaar en toch weet ieder plantkundige dat ze in hun bouw en structuur niet aan elkaar gelijk zijn. Ze zijn niet homoloog. Heeft een plant geen of bijna geen bladeren, welke b.v. voor de assimilatie kunnen dienen, dan is de stengel met zijn vertakkingen daar, om zoo'n functie over te nemen. De groene takjes van Asparagus en de phyllodiën van Acacia zijn een analogon van de bladeren. De dorens van een Acacia (Robinia) en dergelijke organen van een Meidoorn en ook de „dorens" van een Roos of Braam zijn analoog. Zij hebben alle drie een oekologische beteekenis, misschien afwering van vijanden en lijken op elkaar. Toch zijn de eerste morfologisch bladeren, de tweede stengels, de derde aanhangsels van de opperhuid. Niet organen alleen kunnen analoog zijn. Het is ook mogelijk, dat geheele planten dat zijn. Wie in de kassen van onze horti Cacteeën heeft leeren kennen en geplaatst wordt voor de groote Euphorbiaceeën met succulenten stengel deelt deze planten als vanzelf bij de eerste familie in, zoo treffend is de gelijkenis. En ook bij de lagere planten komen dergelijke dubbelgangers voor, Von Wettstein noemt b.v. de Korstmossen. Men kan in dit geval beter spreken van morfologische convergentie. Dit begrip is gewoonlijk synoniem met analogie. Indien wij ons nu op evolutionistisch standpunt plaatsen, kunnen we de vraag stellen, in hoeverre deze homo- en analogieën de idee van descendentie helpen versterken. De laatste doen niet rechtstreeks denken aan afstamming van het hoogere uit het lagere. Wel herinneren zij ons aan aanpassing. Gelijke levensomstandigheden werken zoodanig op verschillende soorten in, dat deze vormgelijke organen weten te scheppen, waarmee ze op die omstandigheden reageeren. Daardoor ontstaan dan de buitengewone vormenrijkdommen der natuur. Het is niet onze bedoeling hier op het niet-gemakkelijke probleem der aanpassingen in te gaan. Het begrip der homologie stuurt onze gedachten meer rechtstreeks in de richting van afstamming. Gaan we van een eenvoudig plantenorgaan uit, b,v, een blad. Laten we aannemen, dat de oorspronkelijke vorm een enkelvoudige lamina is met steel en scheede, welke twee diensten vervult, n,l, zorgen voor de voeding (in uitgebreiden zin) van het individu en dragen van de fructificatie, d.i, zorgen voor de nakomelingschap.

') Von Wettstein Handbuch Syst. Bot. 191L

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen