1926 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 190

18Ö tisch! — belast en ook de momenten zijn quanta. Kentheoretisch blijkt op dit punt dus wel alles in orde. Alleen maar: de vraag blijft of zoo'n vatten van 'n quantitatieve verhouding 'n volledig natuurbegrip mag heeten. De beantwoording van deze vraag hangt af van den aard der grenzen aan de physicale meting gesteld. Is inderdaad de physicale grootte de modaliteit van z'n gezichtsveld, dan kan hij in geen geval daarboven uit en zal dit, in z'n qualiteit als physicus zich aan de wet voor z'n onderzoek onderwerpend, ook niet willen, Aan de andere zijde zal hij echter dienen te bedenken hier uitsluitend met 'n methodische grens van doen te hebben. Een andere kan de physicus — gelijk iedere man van wetenschap oo zijn terrein — niet aanvaarden. Overal waar hij energis aantreft moei hij — als physicus — meten. En zelfs daai waar hij energie vsrmoedt, mag hij trachten z'n begripsvorming door te zetten. Of z'n vermoeden wordt bevestigd kan immers allesn blijken uit het gelukken of mislukken van de poging tot begripsvorming. Toch is ook dit nog niet wat bedoeld wordt met de in d'; physica brandende vraag of de begripsvorming volledig is. Het gaal er immers niet om of alle physicale concreten reeds zijn ontdektdat kan geen enkele man van wetenschap ooit zeggen; hij heeft z'n methode en beproeft die toe te passen op ieder kansbiedend terrein. De auaestie is 'n andere. Op eigen gebied ontmoet de physicus den aether, die iets anders is dan de ruimte en toch ook weer iets anders dan z'n kracht-velden. De aether behoort den physicus toe, en toch kan hij haar met z'n maatstaf — die van het arbeidsquantum —• niet aan. Zij emitteert en absorbeert deze quanta en ten opzichte van deze verschijnselen kan hij slechts — statistiek beoefenen, wat iets anders is dan meten, wijl 't minder is dan meten. Geer wonder, dat sommigen hier spraken van 'n antinomie tusschen de undulatie- er de op haar gebouwde electronen- en relativiteitstheorie eenerzij ds en deze statistische ordening der emissie- en absorptieverschijnselen aan den anderen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen