1926 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 189

179 element der kennis: kennis blijft waarheids-hezii, [kleur)waarneming biedt warenmerken-hezii. Zoo is de grootte-bepaling der energie het hoogste in de ,,physica". Concrete grootten vergelijkt de physicus nu metend met elkander: dat is zijn begripsüormm;^, die nog niet gereed is: zoolang niet-omrekenbare verschillen de uitkomsten van hem en z'n collega's drukken, moet hij echter concludeeren tot een beweging die op de verschillende stations verschillend werkt ^). Of hij deze beweging, die 'n component is der beweging van zijn systeem, nog niet vond, dan wel of hij haar verschil in uitwerking niet vcldoende berekende, kan d^ physicus zelf het best nagaan. Bij d? ontdekking van iedere component worden de niet-omrekenbare minder. Na deze analyse van de onderstellingen der meting in de physica ( "• - y ] kom ik nu terug op de verhouding van metend vergelijken en verklarend begrijpen. Het gaat er dus thans om da conclusies te trekken uit het zooeven {Li " - J' ) gevondene gecombineerd met dat, wat reeds vroeger uiteen werd gezet — |a en b] c. M e t i n g s r e s u l t a a t e n v o l l e d i g h e i d v a n d e b e g r i p s v o r m i n g i n d e p h y s i c a. Meten bleek op zichzelf niet meer dan 'n vergelijken van grootten. Maar het doel, dat men er mee wil bereiken is de berekening van het aantal malen, dat de maatstaf begrepen is in het gemetene. M.a.w. 'n begrip omtrent de verhouding van twee quanta. Nu is ieder begrip — wèl te onderscheiden van ,,merk" — 'n begrip van 'n relatie, wijl de relatie reeds schuilt in het schema van het begrip, in dat der inhoudlooze waarheid ~]. De relatie wordt hier dus quantitatief — dat is iets anders dan arithme-

^) 'n Mooi niieuw voorbeeM van, ideze methode biedt het onidcrzock van C o u r v o i s i e r , die uit ide verschillen van gelijktijdige metingen in Kaapstad, Pultowa, Babelsherg, Leiden, enz. concludeerde tot 't bestaan van zulk 'n bewegingscomponente die rekenschap koin geven van deze verschillen. ^) Ook dezen term laat \ slechts terwille van de continuïteit staan: beter ware „'t logische schema".

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen