1933 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 20

^ H aanzicht van het physisch gebeuren, somwijlen voor hel Christelijk denken een spanning van niet gering? intensiteit, het m a g nu toch duidelijk zijn, dat de beschouwing der physische teleologie, ook waar ze uitloopt op een bewijs voor Gods bestaan, ten eenenmale onderscheiden blijft van het theologisch finalisme. Dat is de waarheid vaa Kant's opmerking, dat physicotheologie physische teleologie blijft ^). Want, terwijl hier Gods bestaan eindpunt is van een langen gedachtengang, waar ze zich in metaphysiek verliest, daar staat daar het bestaan van een alwijzen Bestuurder van wereld en menschenlevea aan het begin en in het centrum van iedere beschouwing. De teleologische categoriën zijn naar hun inhoud in b<;ide reeksen wel onderscheiden. Begripsmatig uitgedrukt is het theologisch finalisme, dat zoozeer anthropocentrisch is, naar Beyssens -) kenschetsende uitdrukking, bedoelingentheorie, in onderscheiding van de wijsgeerige teleologische beschouwingswijze, die hij als doelmatigheidslesr omschrijft. 3. Tenslotte kan nog gevraagd, waarom allerlei teleologische verklaringen, wier onjuistheid later zonneklaar bleek, in laatste instantie aan de theologie werden toegeschreven, waarbij dan ook dient te worden nagegaan in hoeverre zulk een verwijt juist was. /lllcreerst dient dan te worden opgemerkt, dat aan een begripsmatige scheiding van de beide, zooeven genoemde gedachtensferen van theologisch en wijsgeerig finalisme streng de hand moet worden gehouden; verwisseling ervan leidt tot verwarring, en doet de religie geen goed, noch ook de wetenschap. Het mag overbodig zijn te zeggea dat een fusie ervan nimmer basis of doel eener Christelijke wetenschap kan zijn. Wie op zulk een wijs het intieme verband van geloof en wetenschap zou willen doen functioneeren gaat mis en zal niets dan teleurstelling ondervinden, Gods bedoeling met een bepaald gebeuren, en de natuurwetenschappelijke verklaring ervan zijn twee afzonderlijke grootheden, wier kennis telkens langs anderen weg moet worden gezocht, en die men niet naar believen voor elkander kan substitueeren. Waar men dat wel heeft gedaan, en een theologisch-teleologische beschouwingswijze als natuurwetenschappelijke verklaring aandiende of daarvoor in de plaats stelde, heeft men de ontwikkeling der weten1) 1. c. 2) Beyssens. Dualistische teleologie als wijsgeerige theorie. Inaugur. rede 1910.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen