1937 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 10

2 een doelloos gewriemel van qualiteitslooze atomen, volgend de blinde noodzakelijkheid der wetten van druk en stoot Zij elimineert alle idee van een bovennatuurlijke leiding van het natuurlijk gebeuren ZIJ w o r d t dan ook zelfs daar w a a r theoietisch het bestaan van goden niet wordt ontkend tot het voertuig van een practisch atheïsme ^) M e n reahseere zich de tegenstelling tusschen deze materialistische wereldbeschouwing en de religieuze voorstellingen van den tijd w a a r m zij ontstond V o o r den Griek toch w a s de natuur vol van goden, m de bronnen woonden de nymphen, m holen en kloven de daemonen Achter elk natuurgebeuren vermoedt hij het willekeurig en onberekenbaar werken van goddelijke en daemonische krachten Geheel deze mythologische voorstellingswereld w o r d t terzijde geschoven door een conceptie, waarin slechts de causale relatie en de strengste gedetermineerdheid heerscht D a t het conflict niet uitbleef bewijst het feit, dat A n a x a g o r a s , wien volgens H o p p e den naam van vader der atomistiek het allermeest toekomt '^) door zijn tijdgenooten werd vervolgd wegens zijn verachting der vaderlijke religie ^) M a a r de reactie komt niet alleen van de zijde van het volksgeloof, zi] treedt ook aan den dag m de school der wijsbegeerte Als Socrates de geschriften van A n a x a g o r a s leest, is hij a a n v a n kelijk zeer verheugd als hij vmdt dat deze de wereldformatie op het , . V e r s t a n d " herleidt maar bij verdere lezing is hi] bitter teleurgesteld, als hl] bemerkt dat A n a x a g o r a s slechts van natuurlijke oorzaken spreekt Socrates had willen vernemen waarom de wereld is ingericht, zooals zij dat is, mdien de aarde schijfvormig is en mdien zij m het midden der wereldruimte staat, w a a r o m dat dan zoo het beste is Socrates roept de nieuwe richting m het leven Plato geeft haar het idealistisch stempel Aristoteles maakt ze door verbinding met empirische gegevens tot het grootsche systeem dat eeuwenlang stand zal houden <^) D e nieuwe richting moge van het volksgeloof evenzeer verwijderd zijn geweest zij w a s toch m h a a r zelve niet a-rehgieus eer theïstisch dan a-theistisch Als Plato den astronoom Timaeus de wereldformatie laat beschrijven dan treedt god op wel niet a l , schepper, maar toch als formeerder, wiens persoonlijke wil uit den chaos den kosmos doet worden Zelf goed zijnde heeft hij gewild, dat de wereldgod, dien hij formeerde zoos'eel mogelijk zou zijn aan hem gelijkend en is het bestaan der goden, w a a r v a n hij maker en vader is, door hem gewaarborgd '^) Aristoteles verzet zich tegen Plato's meenmg, dat de kosmos een begm zou hebben Bij hem geldt de eeuwige periodieke wederkeer der dingen '') De god van Aristoteles is de onbewogen beweeg-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen