1940 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 104

82 geptoduceerde waimte op V a n het physiologisch piobleem dat zooals hij zelf ook wel inzag, ingewikkelde! is dan boven werd voorgesteld komt hij tot een ondubbelzinnige physische viaagstelling bestaat ei een vast getalmatig verband tusschen mechanische arbeid en de daardoor verwekte warmte bestaat ei dus een mechanisch waimte-aequivalent"' O v e r het wezen dei w a r m t e waren m dien tijd de meeningen verdeeld H e t meest g a n g b a a r w a s nog wel de opvatting dat warmte een specifiek fluiclum w a s dat de lichamen meer of mmdei kan doordringen al n a a i gelang hun temperatuur en hun veimogen de warmte te binden (warmtecapaciteit) D a a r n a a s t bestond echter ook l e e d s de meenmg dat warmte het resultaat zou zijn van de onzichtbare bewegingen van de moleculen der materie dat zij dus een uiting zou zijn van de levende kracfit' (de kinetische energie) der moleculaire beweging Beide opvattingen ,verden c a i e e d s i n l 7 8 4 dooi Lavoisier en Laplace helder geformuleerd en naast elkander gesteld '') H e t warm worden van lichamen tengevolge van wrijving werd volgens de eerste opvatting beschouwd als een vrijkomen" van de aan het lichaam gebonden warmtestof, tengevolge van een vermindering van de warmtecapaciteit Het onwaarschijnlijke van deze verklaimg w a s reeds door Rumford in 1798 betoogd, op giond van zijn bekende proeven o \ e r de temperatuursstijgmg die bij het uitdraaien van kanonnen optreedt D e ook door hem verdedigde opvatting dat de warmte als een resultaat der moleculane beweging is op te vatten vond niettemin weinig ingang en het ontstaan van w a r m t e door wrijving bleef gelden als een nog onopgelost probleem ") M e t scherpe intuïtie zag M a y e r nu m, dat de eerste vraag die hierbij aan de orde moet komen die is naar het bestaan van een \ aste getalmatige betrekking tusschen de verwekte warmte en de mechanische arbeid die bij de wrijving verloren gaat een betrekking dus die onafhankelijk zou zijn van den aard der gewreven lichamen D e overtuiging dat zulk een betrekking noodzakelijk bestaan moet dringt zich steeds sterker aan hem op Daarbij w o i d t hij met geleid dooi de onderstelling dat de w a r m t e m de levende kracht der moleculaire" beweging bestaat Of deze opvatting hem toen reeds bekend was, IS uit zijn geschriften met met zekerheid op te maken, wel dat hij steeds geweigerd heeft h a a r als de eenig juiste te aanvaarden Zijn overwegingen zijn van meer algemeenen aard Bij wrijving schijnt b e w e g i n g " verloren te gaan en w a r m t e " te ontstaan Dit echtei kan met anders dan schijn zijn W a n t m de n a t u u r kan niets uit niets o n t s t a a n " en niets tot mets v e r g a a n " Geen oorzaak in de natuui v e i g a a t ' zonder een correspondeeiende en met de oorzaak aequivalente werking E x nihilo ml fit Nil fit ad nihilum Causa aequat effectum"

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen