1941 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 110

98 spanning verkeerenden patiënt, een geeuw niet kon onderdrukken. Die kleine bijzonderheid, door den romancier scherp opgemerkt, spreekt boekdeelen. Een heel wetenschappelijk apparaat schuift zich tusschen den geneesheer en den hulpzoekenden lijder, de onmiddellijke, persoonlijke relatie tusschen mensch en mensch w o r d t daarbij dikwijls vernietigd. M a a r de in nood verkeerende mensch vestigt zijn hoop tenslotte niet op een onpersoonlijke wetenschap, maar op een vertrouwenwekkende persoonlijkheid. — Bovendien heeft het specialiseeren, de beperking van zijn studie tot een deel van het organisme, ongetwijfeld ook een invloed op het medisch denken. H e t zijn juist de eigenaardigheden van dat medische denken, waarover verschillende schrijvers zich critisch hebben geuit, en w a a r m e d e wij ons nu nader hebben bezig te houden. D e specialiseering heeft een inkrimping van het gezichtsveld ten gevolge, die zich uit in een eenzijdigheid van belangstelling en oordeel. Die eenzijdigheid is tegelijk de kracht en de zwakheid van vele vakgeleerden; hun kracht, w a a r ze in stage bemoeiing geheel vertrouwd geraken met een bepaald veld van kennis, — hun zwakheid, omdat de blik blijft geboeid door het détail van hun speciale vak. In dit verband wijst bijvoorbeeld Carre// er op, dat Calmette, de verdienstelijke bacterioloog, gemeend heeft de tuberculose in F r a n k rijk succesvol te kunnen bestrijden met zijn vaccin, terwijl toch een iets algemeener kennis van hygiëne en geneeskunde hem het nuttelooze van zulk een poging onmiddellijk zou doen inzien. Scherper nog d a n Carrell heeft Ortega y Gasset in algemeeneren zin geoordeeld over de gevaren eener ver doorgevoerde specialiseering. Zijn w a a r s c h u w i n g e n over de barbarij van het specialistendom, over d e geborneerdheid van het specialistentype, gelden mutatis mutandis voor een niet gering deel ook voor de medische specialisten. H e t optreden dier ongunstige neveneffecten van de medische specialiseering nu is uitermate begunstigd door het geestelijk klimaat, waarin de geneeskunde den overgang van de negentiende naar de twintigste eeuw meem„aakte. D a t klimaat kan worden gekarakteriseerd met een drietal adjectieven; het w a s materialistisch, rationalistisch en mechanistisch; materialistisch, aangezien de eigenaard en het eigen recht van den geest en het geestelijk leven w e r d miskend, en, zooal niet in theorie, dan toch in feite, de zintuigelijk-waarneembare wereld als de eenige realiteit werd beschouwd; rationalistisch, omdat de rede de laatste vierschaar was, waarvoor iedere gedachte en elk denkbeeld ten leste w e r d g e d a g v a a r d en geoordeeld; en mechanistisch, omdat het levend organisme werd opgevat als een machine, een ontegenzeggelijk hoogst gecompliceerde machine, maar die tenslotte even mechanistisch moest worden verstaan, als alle natuurgebeuren deterministisch werd gezien. H e t mag w a a r zijn, dat F. A. Lange reeds in 1865 zijn ,,Ge-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen