1942 Extra aflevering Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 81

75 iemand, die nooit een sectie zag ' ) En nu gebruikt Boyle telkens weer de klok van S t r a a t s b u r g als voorbeeld W i e die machine a a n schouwt, die nu werkt volgens de regels, welke de maker wenschte, moet wel tot bewondering voor dien auteur komen H e t oog is echter een veel wonderlijker machine, geen mensch zou zoo'n doelmatig en vernuftig werkstuk kunnen uitdenken — Dit voorbeeld trof des te sterker, omdat Boyle met velen zijner tijdgenooten ook de dieren voor ,,mechanical e n g i n e s ' , .levende machines" hield - ) , na de ontdekking van den bloedsomloop door H a r v e y spreekt hij zelfs van ,,hydraulico-pneumatical engines" •^). Zijn goedheid toont God door het leven der dieren te onderhouden V o o r a l voor den mensch is zij duidelijk; alles is hem, den beelddrager G o d s , onderworpen *) D e regenboog — weer dus een n a tuurverschijnsel' — predikt zeer nadrukkelijk G o d s goedheid Z o o wil G o d niet alleen door woorden, maar ook door de dingen Z i c h zelf mededeelen, de wereld verkondigt G o d ' s glorie voor het oor van het intellect Zij is een verbum visibile", evenals de sacramenten 5) N a a s t het eerste groote beginsel der natuurlijke theologie dat er een God IS, die de wereld geschapen heeft, leert de natuurbeschouwing ons dus ook het tweede dat die God de wereld in stand houdt door Zijn Voorzienigheid 6 ) . A l d u s leidt de natuurbeschouwing, de n a tuurlijke rede, den mensch tot vervulling van de twee groote plichten der natuurlijke religie God aanbidden èn Hem d a n k b a a r zijn voor Zijn werken '') „

Heeft Boyle tegenover de atheïsten G o d ' s bestaan en G o d ' s scheppingsdaad verdedigd, tegenover een bepaalde groep van deisten '^) moet hij nu G o d ' s voortdurende onderhouding dier schepping verdedigen Deze goddelijke instandhouding moet volgens Boyle vooral de cartesiaan erkennen, want ten eerste neemt hij aan, dat beweging niet inhaerent is aan de materie, dus door God steeds onderhouden wordt en ten tweede beschouwt hij de rationeele ziel als een immaterieele substantie, die door bizonder ingrijpen G o d s in elk embryo afzonderlijk gelegd wordt '') dcisten.

1) Exp N Ph I, 454 V i r t , V 42 2) Exp N Ph I, 434 ') Het menschelijk lichaam is volgens Boyle een .matchless engine' (I, 454), de hand een admirable engine (I 454) '- ( N a t , IV. 409) ") Exp N Ph I 437 ">) Exp N Ph . I. 439 «) V i r t , V, 45 ' ) Virt V. 45 **) Hij noemt hen meestal ..theists". later ook wel ..deists" Het gebruik van den term , theïst voor hen die een persoonlijk God Schepper en Onderhoudjer erkennen (eventueel ook een bizondere openbaring van dien God) dateert van lateren tijd ») Virt V 45

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen