Wetenschappelijke bijdragen aangeboden door hoogleraren der Vrije Universiteit ter gelegenheid van het vijftigjarig bestaan - pagina 107

95 Het samengestelde woord

tot die verbinding van twee m ae taal, waarin het tweede het eerste

niet opnieuw stelt, maar in zich opbergend bewaart. Bij substantie-

ven wordt deze vorm als appositie, waarin het toegevoegde soortelijk

gelijk is aan het vooropgestelde, op zijn beurt afgelost door die

van attribuut of nadere bepahng, waarin het toegevoegde al iets

anders is dan het vooropgestelde, daarmee niet in verband van

gelijkheid, maar van betrokkenheid. In de appositie is het tweede

in dien zin één met het vooropgestelde, dat ook het tweede voorop-

gesteld en door het aanvankelijk eerste gevolgd een houdbare ver-

binding is. Zijn a en fe synoniem, dan is de verbinding ba met ab

equivalent; is b soortbegrip bij a of omgekeerd, dan is ba althans

als omschrijving van ab nog bruikbaar. Minder verwisselbaar zijn

a en b, als b attribuut is. De verwisselbaarheid van a en è in de

attributieve constructie en de grenzen daarvan worden het best ge-

zien in den meest oorspronkelijken vorm van die constructie, die vorm

dus, waarin het nul-morpheem van verdere complicatie in uitdruk-

king der verbinding vrijhoudt. Deze vorm der attributieve constructie

is het samengestelde woord. Dit laatste voldoet aan de bepaling

van tot eenheid verbonden twee. Gewoonlijk buiten de syntaxis

behandeld, is het door zijn equivalentie met zijn syntactische om-

schrijving reeds verwant met den syntactischen grondvorm. Het be-

zwaar, dat het samengestelde woord slechts één woord en daarom

niet voorwerp der syntaxis is, valt weg, omdat het als samengesteld

minstens twee woorden en daarin overeenkomstig met syntactische

verbindingen is. Vergelijk de volgende equivalenties : rgi-novs =:^

TQEÏs Jtóöag è'xcov; signi-fer = signa ferens; naTQ~ddsXq)og = naxQÓg-

aèelcpOQ; dtcQÓ-nohg := SixQa nóhg.

Het samengestelde woord bepaalt de verhouding van zijn bestand-

deelen naar een regel, die gebruik maakt van het onderscheid van

vooT en na, waaraan het samengestelde noodzakelijk onderworpen

is. Deze regel reguleert de semantische afhankelijkheid van het

eerste en het tweede bestanddeel. In het Grieksch is in den regel

het eerste bestanddeel het attribuut of praedicaat van het tweede.

Zoo ook in Latijn, Duitsch, Nederlandsch; andersom in het

Fransch. De taalvergelijking leert ook hier equivalentie van het

omgekeerde.

Zoo algemeen in het Grieksch het eerste lid het attributieve, af-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen