Zedelijkheid en recht - pagina 34

80

volgen van thesis en niet óok vruchten van physis zouden zijn; dat zij, met andere woorden, niet geworden, maar door de menschen gemaakt zouden zijn en met welk werk zich dan de sterkeren en machtigen tot eigen voordeel, maar zeer ten nadeele van de zwakken zouden hebben belast. Anderzijds berust deze onderstelling op wat Berolzheimêr en anderen noemen: die Gruppenzugehörigkeit des Einzelnen. ^) De omstandigheid toch, dat, hoever men ook in de historie teruggaat en waar men ook nog onbeschaafde en halfbeschaafde volkeren waarneemt, m.en altijd en overal den gemeenschapsmensch als lid van een organisch geheel, van een groep vindt, heeft er toe geleid te breken met de fictie van den geïsoleerden raensch. En zulk een groep, die, omdat zij een tot eenheid van samenwerking geregelde veelheid is, een organisch geheel mag heeten, heeft dan haar uitwendige regeling in de zede. De zede, in dezen zin, onderscheidt zich van de gewoonte, die niet meer dan een regel is voor individueel handelen en van het gebruik, dat een regel zonder meer van sociaal handelen is, doordat zij, als regel voor het handelen in de relatie tot anderen, een, voor het individu, normatief karakter draagt. En dit normatief karakter is dan altijd verbonden met dwang en wel met zulk een sterken dwang, dat, aanvankelijk althans, voor de individueele vrijheid schier geen plaats overblijft en de zelfstandigheid van den eenling dan ook allerminst aan het begin der ethische ontwikkeling moet gesteld. üit deze zede nu zouden zedelijkheid en recht zijn ontstaan.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen