Zedelijkheid en recht - pagina 71

67

Het is zoo; hij, Aristoteles, heeft dat geleerd voor de rechtelijke, maar het geldt zeker niet minder voor de zedelijke normen. Bij wat hij noemt het politieke recht en waaronder hij verstaat het recht dat in de staatsgemeenschap geldt, onderscheidt dan Aristoteles als twee bestanddeelen het physikon en het nomimon dikaion of het natuurlijk en het wettelijk recht. Het eerste, zegt hij, heeft overal kracht van zichzelf en staat daarom boven het goeddunken der menschen; het tweede kan aanvankelijk, d. i. vóór zijn vaststelhng, zonder dat het eenig verschil maakt, zoo of ook anders zijn, maar verliest deze zijn onverschilligheid of toevalligheid na zijn vaststelling. '^) De vraag nu naar het physikon dikaion; naar het natuurlijk en dus van menschelijken dunk onafhankelijke ; naar het noodzakelijk element der rechterlijke en ook der zedelijke normen, is een der groote vragen van de moraalphilosophie en, laat mij er terstond aan toevoegen, haar beantwoording hangt ook saam met de eerste der twee vragen welke ons thans bezig houden, met die naar de verhouding tusschen wat eenerzijds naar der menschen goeddunken zedelijk en naar der menschen inzetting recht is, en anderzijds zedelijk en recht is voor God. Dat de gedachte aan dezen samenhang ook der vóór-christelijke wereld niet geheel vreemd was, blijkt onder meer uit dat merkwaardig woord hetwelk ons van Heraklitus is bewaard: „alle menschelijke wetten voeden zich uit de eene goddelijke", '^'^) en ook uit het verband tusschen de religie en de zede, uit welke laatste immers onder de menschen het recht en de zedelijkheid zijn ontstaan.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen