Taalbederf door de school van Kollewijn - pagina 40

32 aanstonds zeer nadrukkelijk deed in zijn Pleidooi voor de Moeder^ faal (1893) Dat is Taco Roorda. Door dezen vinden we het h o o f d b e* g i n s e 1 der vereenvoudigers reeds in 1857 scherp en volledig ge« formuleerd: „de grammatische vormen en regels van elke spreek:: taal zijn vast" — zij kunnen niet als die der schrijftaal verwaar* loosd of verkeerd gebruikt worden. W a n t „het gebruik van de taalvormen wordt in de spreektaal bestuurd door het i n s t i n c t , en het taaiinstinct werkt, evenals alle instinct en als alle natuur' wetten, vast en regelmatig". Wij hoefden niet te onderstrepen, Van den Bosch deed het al voor ons. "° En hij juicht: „zoo zag Roorda die „slordige" spreektaal: een zelfstandige, in zich zelf volkomen, kant^en^klare, oorspronkelijke taal". Zelf had Van den Bosch de wording der schrijftaal geteekend als „een mengsel van ZuidsNederlandsch, HoUandsch en ander dialect, Latijn en ar« tistentaal" — onder patronage van „de plechtstatige deftigheid","" En al zit de kunstzinnige literator danig in de war met de dubbele kwaliteiten van Vondel en Hooft: onvergelijkelijke dichters en verfoeilijke taalregelaars, hij redt zich met de schuld op den breeden rug der aristocratische Renaissance te schuiven, en met de boutade over haar taalmengsel: „kon men het dan al niet spreken, men had nu tenminste iets fatsoenlijks om te schrij* ven!" "^ Daar komt zoo dadelijk al die groote grondfout der Vereenvoudigers voor den dag: de doctrinair hoog opgetrokken scheidsmuur tusschen volkstaal en dichtertaal: de eene natuur? lijk, onbewust gegroeid, de andere kunstig, bewust gemaakt, lm stinct, natuurwetten, waar vrije keus of willekeur geen plaats hebben,"^ zeide Roorda, wiens voordracht in 1855 in de Ko* ninklijke Akademie een storm verwekte. De Vries en Brill vers klaarden, volkomen terecht, zijn denkbeelden gevaarlijk en ver* derfelijk, en de taalhistorische bewijsvoering van geen w a a r d e . " ' Roorda wou bewijzen, dat het Nederlandsch nooit, ook in de middeleeuwen niet, buigingsuitgangen van zich zelf had bezeten: men had ze maar uit het Hoogduitsch overgenomen. Zoo moest hij toch zijn opvatting van natuurwet in de taal beveiligen; waar

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen