GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

Het positivisme van Ernst Mach en de ontwikkeling der moderne physica - pagina 38

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Het positivisme van Ernst Mach en de ontwikkeling der moderne physica - pagina 38

Rede uitgesproken ter gelegenheid van den Dies Natalis der Vrije Universiteit

3 minuten leestijd Arcering uitzetten

36 sentation êconomique des leis experimentales; elle est èncoré unè classification de ces lois" (p. 30), en verder: plus elle se perfectionne, plus nous pressentons que 1' ordre logique dans lequel elle range les lois experimentales est Ie reflet d' un ordre ontologique: plus nous soupgonnons que les rapports qu' elle établit entre les données de 1' observation correspondent a des rapports entre les choses; plus nous devinons qu' elle tend a être une classification naturelle" (p. 35). Het schijnt hier alsof Duhem het vermoeden eener ontologische orde als resultaat van het physisch onderzoek wil zien. Wij zijn van meening, dat het vertrouwen in zulk een orde aan het onderzoek vooraf gaat, en dan, maar dan ook alleen, door het onderzoek wordt versterkt en bevestigd. Elders blijkt, dat Duhem dit ook erkent: ,,En un mot, Ie physicien est force de reconnaïtre qu' il serait déraisonnable de travailler au progrès de la theorie physique si cette theorie n était Ie reflet, de plus en plus net et de plus en plus précis, d' une Metaphysique; la croyance en un ordre, transcendant a la Physique, est la seule raison d' être de la theorie physique" (La valeur de la theorie physique. Revue générale des Sciences pures et appliquées, 19, 7, 1908, opgenomen in de 2e druk van La theorie physique, p. 509). 53) H. von Helmholtz, Natur und Naturwissenschaft, p. 205. Dezelfde opvatting ook bij G. Kirchhoff: ,,Das höchste Ziel, welches die Naturwissenschaften zu erstreben haben, aber niemals erreichen werden, ist die Ermittlung der Krafte, welche in der Natur vorhanden sind und des Zustandes in dem die Materie in einem Augenblick sich befindet, mit einem Worte, die Zurückführung aller Naturerscheinungen auf die Mechanik". (Prorektoratsrede, Heidelberg 1865, in Popular-wissenschaftliche Vortrage \, p. 93). Analoge strekking heeft de volgende uitspraak van Maxwell: ,,When a physical phenomenon can be completely described as a change in the configuration and motion of a material system, the dynamical explanation of that phenomenon is said to be complete. W e cannot conceive any further explanation to be either necessary, desirable or possible, for as soon as we know what is meant by the words configuration, mass and force, we see that the ideas which they represent are so elementary, that they cannot be explained by anything else". (On the dynamical evidence of the molecular constituion of bodies, Nature 11, 357, 1875). 54) H. Poincaré, La science et 1' hypothese (1909), p. 110: ,,Les anglais enseignent la méchanique comme une science experimental; sur le continent on 1' expose toujours plus ou moins comme une science deductive et a priori". Vgl. E. du Bois-Reymond: ,,Natur-erkennen ~^ gcnauer gesagt naturwissenschaftliches Erkennen — ist Auflösung der Naturvorgange in Mechanik der Atome Die Satze der Mechanik sind mathematisch darstellbar und tragen in sich dieselbe

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van woensdag 20 oktober 1937

Rectorale redes | 44 Pagina's

Het positivisme van Ernst Mach en de ontwikkeling der moderne physica - pagina 38

Bekijk de hele uitgave van woensdag 20 oktober 1937

Rectorale redes | 44 Pagina's