Existentieele Exegese? - pagina 12

zijn stof onder de wetten van geschiedenis en psychologie i9). Ja vooral, de historische methode, toegepast zonder meer, is vrucht van het te verwerpen idealisme, dat meent over God en mensch te kunnen spreken tegelijk 20). Dit laatste is van groote beteekenis en brengt ons tot een tweede belangrijk kenmerk van of wilt ge aanleiding tot het existentieel exegetiseeren. Het is vele jaren geleden, dat ik op deze zelfde catheder verdedigde, dat van onbevooroordeeld uitleggen geen sprake kon of mocht zijn. Sinds is er heel wat veranderd. Dat er ten allen tijde vooringenomenheid is, ook bij de exegese, wordt thans wel door vrijwel ieder toegegeven, de existentieele exegese ziet die bevooroordeeldheid niet als een zooveel mogelijk te ontwijken kwaad, maar begeert haar welbewust. Bultmann is een vriend en volgeling van Heidegger, aan wien hij zijn Glauben und Verstehen heeft opgedragen. Voor hem zijn de gedachten van Heidegger, bepaald die ten opzichte van den tijd en het zijn, de waarheid, zoozeer de waarheid, dat hij er van overtuigd is, dat de schrijvers der boeken van het Nieuwe Testament, zij het onbewust, zich naar dit schema van tijd en zijn hebben gedragen en dat hun uitlegger er zich evenzeer naar te schikken heeft. Goed uitleggen is uitleggen naar de theorie van Heidegger, anders uitleggen verdient den naam van exegese niet, is in den grond der zaak niet mogelijk. Ik zou wel zeer ingaan tegen wat ik in den aanvang zeide, indien ik thans poogde U een kort overzicht te geven van Heideggers wijsbegeerte. Dat is ook niet noodzakelijk. Het is voldoende, wanneer ik concreet aangeef, op welke wijze de invloed van Heidegger zich bij Bultmann laat gelden. Dat betreft dan in de eerste plaats het feit, dat de exegeet niet onbevooroordeeld kan zijn, doch daarover behoef ik verder niet te spreken. Van meer belang is, wat Bultmann leert ten aanzien van het voorverstaan of den cirkel in de exegese. In den grond der zaak is dit de materieele toepassing van de formeele stelling, dat onbevooroordeeldheid niet mogelijk is. De oudere hermeneutiek spreekt gaarne van congenialitiet. Wanneer het oog niet kan zien, kan het de stralen der zon niet opvangen. Indien er niet een zekere verwantschap is tusschen den tekst, dien de exegeet verklaren wil, en hemzelf, zal hij in het verklaren nooit slagen. Bultmann is bang voor elke subjectiviteit, toch ontkomt ook hij niet aan het vaststellen van iets, dat in den exegeet wordt vereischt. En dat zelfs in meer dan één opzicht. Want hij onderstelt geloof, waarover ik straks spreek èn omdat dit het overzien van de stof vergemakkelijkt èn omdat dit niet dadelijk met Heideggers leer in verband staat, en hij onderstelt bovendien een van te voren verstaan (Vorverstandnis), het materieele, waarop ik doelde. Een tekst, die handelt over de wereld, waarvan ik zelf deel uitmaak, die spreekt van mijn existentie, van leven en dood, een tekst dus, die mijzelf aangaat, kan ik alleen uitleggen, indien ik reeds van te voren iets versta van de dingen, van welke hij spreekt. Ik kan niet een tekst, die over leven en dood handelt, verklaren, tenzij ik iets weet van leven en dood. Men moet dit van te voren verstaan niet opvatten als een gedeel10

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen