De Strijd om het Souvereiniteitsbegrip in de moderne Rechts- en Staatsleer - pagina 23

17

Wanneer deze gedachtengang consequent werd gevolgd, dan moest het traditionele souvereiniteitsbegrip, dat sinds BODIN uitsluitend op de staat was betrokken, als noodzakelijk element in de definitie van het positieve recht vervallen. Intussen waren de beide leiders van de romanistische vleugel der Historische School v. SAVIGNY en PUCHTA te eenzijdig privaatrechtelijk georiënteerd, om hun rechtsbeschouwing explicite met het traditionele souvereiniteitsprobleem in verbinding te brengen. Anderzijds stond althans de tweede te zeer onder de invloed van de klassieke Romeinsrechtelijke traditie, die slechts voor de beide statelijke rechtskaders: het burgerlijk privaatrecht en het publieke recht belangstelling had, dan dat hij principieel met de eenzijdig statelijke opvatting van het positieve recht kon breken. Opvallend is de wijze, waarop PUCHTA in zijn Gewohnheitsrecht de theorie van het volksrecht weer met deze traditionele opvatting verzoent. Het stellig recht heeft volgens hem twee zijden, die niet kunnen worden gescheiden zonder het begrip des rechts op te heffen. De eerste bestaat in de volksovertuiging van hetgeen recht is, de tweede is het geldend maken, het realiseren en sanctioneren dezer overtuiging en dit laatste is slechts mogelijk door een orgaan van de algemene wil, derhalve door de staat. Want het volk in „natuurlijke" zin, als infra-structuur van de staat, is een incertum corpus, dat handelingsonbekwaam is. De staat is het enig rechtsverband van het volksgeheel. Hij moge dan geen schepper van het recht zijn, zonder realisering van de volksovertuiging door de staatsorganen van rechtspraak en politie kan geen positief recht bestaan ^-). En daar volgens hem de wezenlijke rechtsvorming slechts van het geheel kan uitgaan keert hij zich ook — in tegenstelling tot v. SAVIGNY •— tegen de van Germanistische zijde verdedigde autonomie als oorspronkelijke formele rechtsbron ^^). Ook de mogelijkheid van rechtsvorming langs contractuele weg wordt principieel ontkend. Niet de partijwil, maar slechts de gemeenschapswil van het in de staat georganiseerde volksgeheel kan volgens hem de rechtsovertuiging des volks tot positieve gelding brengen. En PUCHTA aarzelt niet — weer in tegenstelling tot v. SAVIGNY '**) — 32) Gewohnheitsrecht I S. 138—143. Vgl. over deze theorie uitvoerig mijn De bronnen van het stellig recht in het licht der wetsidee I (Antir. Staatk., driemaand, orgaan 4e Jrg. 1930) blz. 50—68. 23) Gewohnheitsrecht I S. 153 f Hiermede is niet in strijd wat PUCHTA in zijn Cursus der Institutionen 2e Aufl. 1853 S. 54) over de autonomie opmerkte. Zie mijn De Bronnen van het stellig recht II (Antirev. Staatk. 1930) blz. 245. 3^) In zijn System des heutigen römischen Rechtes I § 11 laat v. SAVIGNY het volkenrecht als een wezenlijk, zij 't al gebrekkig recht gelden, dat zijn ontstaansbron heeft in het gemeenschappelijk rechtsbewustzijn van een geestelijke volkerengemeenschap, met name van de Christelijk-Europese, welke gemeenschap haar grondslag

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen