„De Messias-Koning in Jesaja’s profetie. Rede gehouden bij de overdract van het Rectoraat der Theologische Shool van de Gereformeerde Kerken in Nederland door Dr. J. Bidderbos. J. H. Kok, 1920, Kampen.

Het wordt zoo langzamerhand duidelijk, we'k pndeïdeel van.'het vak, dat prof-Ridderbos hieett te do^eeren, zijn speciale liefde heeït. Het is niet de grammatica, niet do (.'xege& e, niet de canoniek, maar wat men aan andere Universiteiten noemt de theologia biblita _ e« wat wij liever heeten de ontwikkeling der openbaiing. En bepaaldelijk Iheeft 'hij zich geworpen op do Mess'^asopenbaring. 'ïlen zal moeien toegeven, dat hij ut dif onderdeel der theologische Wetenschap geen heerlijker studio zich kiezen kon. Al zijn onderzoek te concentreeren op 'Chrisiu, s, 'beeft hot geen zeldzam3 bekorinj? Oreerde hij in 1915 nog over „Israël en de Baals, Afval of lOnlwikkeling"; later verschenen van zijn band: „De SVIossiaansche Heilsverwaclhting en de nieuwo ontdekkingen", „Farizeesche Heilsverwachting", , ', De Heiisverwachting in de ap'ocryphe bo'eken" en nu „De Mo-ssiaiS-Koning jn Jesaja'is profetie".

Men ziet, hij beeft zijn ondervyerp stfeng beg^fonsd. In het begin geeft bij daarvan reken'schap in de woorden : „Beperking is bierbij noodlg. Doarqm ga ik s'pi'eken niet van de Messiaan.scbe heilsbelofte in het algemeen, maar alleen van die belofte, voiorzoover ze van dtn Messias zelven gewaagt, ja nog beperkter, zoover ze Hem als den grooten KDining der toekomst toekent".

Daarbij stelt hij, waar hij hot giemak der driodociinj uit zijn domineestijd nog niet heeft vergeten, drie ^Tagen. Eerst naar den oorsprong, dan naar den inhoud, eindelijk naar de betoelfenis en wiaarde dezer profetieën.

Bij de beanlwooiding der eerste vraag wordt afgerekend met de Welhausiaanschfe richting. Vooral echtei-— en daaimee toont Ridderbos geheel in ziia tijd in te leven — wordt de z.g.n. godsdiensitbistofrische school beslieden, welke meent, dat de Mossiasfiguur uit den vreemde is geïmporteerd, dat er een mythe aan ten grondslag ligt, dat de Messias godachit wordt als de wederkeerende koning van hel eerste Paradijs. Heeft de school van Welhausen haar roem overleefd, 't is tegenwoordig op dit gebied alles „godsdienstbistorisch" Wat de klok slaat. Daartegeno^-er nu kiest Ridderbos positie. Toch gaat hiij weer niet zóó ver, dat hij ^^ Messias-verwachting van Igraëlitis'^.heiï oorsprong acht. Ze is, betoogt hij, eenmaal geraeeaschappelijk goed der menschhieid geweest. „Daarom blijt ik ook 'hwp koesteren, dat het aan het voortgezet onderzoek nog eens geluklcen zal, op meer' overtuigende wijze dan totdusver sporen van een onder de oude volken gekoesterde Verlossers-veWwachting aan te wijzen" (bl. 12). Soortgelijken weinsoh sprak ik eenmaal uit ten opzichte van den Anti-christ. Het geldt hier niet een speciaal ex< ^g'etische, maar een algemeen theologisch belang. Een zuivere opvatting van .hict op'enbairingsbegrip is er mee gemoeid. Nog al te zeer wordt ook in onzo kringen geloofd, dat de heidenen enkel de algemeene openbaring hebben en dat deze door de zonde dan is verbasterd. Maar alle heidensche religie rust ook op een deel der bijzondere openbaring, ü'aarvoor behoeft men met Ridderbos nog n: et terug te gaan op de Paradijstraditie, maar heeft men slechts op te klimmen tot het huisgezin van Noach.

In het tweede deel van zijn oratie gaat Wij dan tot ontleding van de Jesajaansdie profetieën over. Hij beproeft in die profetieën onderscheiden tijdperken uit Jesaja's leven aan te wijzen en spreekt ook over een later verzamelen en ordenen ëPvan. Iets, wat de organische beschouwing der Schriftinspiratie tot volle recht laat komen. Wie zich er echter gespitst had om over de hypolhese van den z.g.n. DeuteroJcs.aja te worden ingelicht, zal zich' teleurgesteld voelen. Toch is dat niet de schuld van p'rof. Ridderbois. Ilet lag niet op zijn weg dit punt te behandelen. Im(ners, in de laatste helft van Jesaja's boek wordt van den Messias als Koning haast niet gerept. Ridderbos wijst alleen op Jes. 55:3—o en oordeelt „zoo komen in onzen tekst samen de beide lijnen, waarlangs de Messiaansohe profetie zichi bij Jesaja beweegt: e lijn van het Davidische Koningschap en de lijn van den leerenden en lijdenden Knecht van Jahwe" (bl. 41).

Wat eindelijk de waarde dezer profetieën aatigaait, sommigen slaan de geestelijke waarde ervan heel laag aan. Jesaja zou volgens hen vooral hiet poLtieko karakter van den Jlessias naar voren hebben gebiachit. Doch Ridderbos komt tot deze conclusie: „Daarentegen plegen de proiclen heel hlet toekomstig hel te beschreven in trekken, aan de vormen van Israel's staatsen volksleven ontleend; maar dan op zulk een wijze, dat het al wat onder Israël ooit gezien was, onvergeJijkèlp ver te boven gaat" (bl. 52). Haar vol Ie waardij verkrijgen deze profetieën eerst do'or de schoone overeenstemming ervan met de vervulling in Christus.

In bet aianhiainigseJ weidt prof. Ridderbos nog over enkele punten uit. Het belangrijkste is wel dat van de „Immanuelsprofelie" uit Jesaja 7:14—16. De rechtstreeksAtessiaansche opvatting van deze uitspraak bevredigt bem niet en hij gieeft daarom zijn mede-theo-

logen een andere proeve ran verklaring in overweging.

Deize ernstige en dege studie miag Biet half gelezen of erger nog: ongekoclit en ongelezen worden weggeborgen. M. i. zullen alle theologen wel doen er kennis van te nemen Ook zij, die een ander deel der theologie meer als eigenlijk studievak hebben gpkozen. Door gesctoflen als dit blijft men „bij".

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen