De improductiviteit van den arbeid onzer predikanten in de groote steden.

De groote-stadspredikanten hebben niet Weinig te worstelen met onvoldaarheid over hun-ei^en werk. Hun roeping is heerlijk, hun Werk niet altijld. Hun roeping beslaat zulk een gtoot en 'Wijd veld van arbeid; waarheen ze zien, naar wielken kant ze hun blikken werpen, nergens bemerken ze de grens van hun arbeidsveld. O'pi elk gebied en terrein behoort nïen den dienaar des Woords te ontrnoeten; Waar men hem niet vindt, wordt zijn woord en arbeid gemist ftot schade van het leven.

Hoe aangrijpend moeten de gedachten > zich vermenigvuldigen, wanneer zij hun (werk telkens overzien. Hun tijü - en krachten schieten te kort. Alleen de ambtelijke arbeid in den engeren zin legt beslag op hun krachten en tijd, zoodat bij ernstige betrachting daarvan reeds hun arbeidsvermogen en tijd tamelijk verbruikt Worden.

Denken we aan de vele catechisaties en het groot aantal leerlingen. Die-leiding van een vruchtbare catechisatie vordert voorbereidinig en paedagogische studie en oefening. Waar is de tijd, omi het zoo te doen? Zouden de catechisaties niet vruchtbaarder kunnen zijn? Denken we aan de doop-en ziekenbezoeken in de groole stadswijken, van geregeld huisbezoek kan natuurlijk in 't geheel geen sprake zijn. Die kerkeraadsvergaderingen en van gecommiteerden vorderen tijd en'studie en vele commissies, waarin allerlei vraagstukken moeten worden voorbereid. Ook ziet het jonge getrouwde paartje den predikant (gaarne eens komen, en 'in het sterfhuis mag hij niet gemist worden.

Dat is de pastorale arbeid, 'die nog met veel is aan te vullen.

Dan komt het.bijhouden van de dagelijksche pers, om op de hoogte te blijven van zijln tij'd en de politieke en maatschappelijke vraagstukken te kunnen volgen, een oordeel te hebben, om' op catechisatie, huisbezoek en gemeentelijke bijeenkomsten in 'staat te zijn, er iets van te kunnen zeggen.

Verder heeft hiji als theoloog 'de studieWerken, die er zijn en uitkomen, liefst van allerlei richting, te bestudeeren tot ondersteuning en versterking van zijn wetenschappelijke vorming, maar vooral om de geestelijke stroomingen te kunnen onderscheiden, om in den waren zin een leidsman en herder te kunnen zijn en te waken voor onze zielen.

Nu heeft een predikant toch ook nog zoo iets van een gezins-en familieleven, de 'zorg voor de opvoeding van zijn kinderen. Heeft eendoniinee ook niet behoefte aan vriendschap en omg|an, g met anderen, kan hij dat missen? Moet hij vervreemden van de kringen van het leven? Meer dan iemand anders lieeft hij noodig, het leven te zien door eigen waarneming en direct contact. Waar is de tijd, om zich voor dat alles te geven?

Doch we zijn er nog niet, haast zou ik vergeten, dat een predikant ook nog preeken mOet. Ja, ook dat nog. Velen zijh er, die daarover nog licht denken, alsof de dominee zoo Imaar een preek uit zijb mouw schudt.

Ik zeg niet, dat er niet een enkele predikant is, die dat doet, maar laten we dat nu gjeen preeken noemen. Dat is een uurtje praten, daarvoor behoeft men geen •dominee te zijn. Neen, wie 'zoo erover denkt, weet er niets van, zal waarschijnlijk ook niet in staat zijn, de waarde van de bediening des Woords te kunnen schatten.. Die zal een heilslegertoespraak niet kunnen onderschei-•den van een preek.

Preeken en voorbereiding voor preeken is heel wat anders; daarvoor is noodig de .algem'eene ontwikkeling, door vele jaren van voorbereidende en wetenschappelijke studie verkregen; daarvoor is noodig voortdurend bijhouden van de wetenschappelijke kennis. Met deze, door jaren van inspaiming verkregen wetenschappelijke vorming, gewapend, gaat de leeraar telkens zijn studeerkamer binnen.

Met dat intellectueel gereedschap moet hij telkens weer zijn werk beginnen, doch waar is de tijd ervoor? Een dominee staat altijd in aangenomen. werk. Zijn preeken moeten laf, goed of niet, hij moet twiee preeken klaar hebben eiken Zoiidag. •

Och, dat ging nu nog wel voor de meesten onzer predikanten, als ze zich in hoofdzaak aan de voorbereiding voor preeken konden wijden. Maar de overstelpende pastorale arbeid neemt het meerendeel van hun tijd in beslag, en dan, ja dan moeten ze toch preeken en preeken dan toch eigenlijk niet, omdat hun de tijd van voorbereiding ontbreekt.

Ik sta vaak verbaasd over de praestaties van zeer velen onzer predikanten, dat ze Zondag^ nog twee keer preeken, ik bedoel nu echt preeken, maar ik spreek het ook eerlijk uit, bli| de besten on^er hen bemerk ik toch ook iwel eens, 'dat ze niet glepreekt hebben, hoewel ze opgetreden z^ln.

Hoe kan het ook anders, wie is tot zulk een voortdurend overweldigenden zwaren geestelijken arbeid in staat? Niemand, op een hooge uitzondering na. Zij, die het blijVen volhouden, wterken zich stuk en zijn vroeg op. Anderen, die de boog niet zoo lang gespannen kunnen houden, takelen af, miaken eigenlijk geen preeken meer, omdat ze niet kunnen.

In beide gjevalleii tot schade van de gemeenten. Het heeft den Heere nu niet behaagd, de dienaren des Woords van bovenmenschelijke kracht te voorzien. D'aaroHï mag de gemeente .die ook niet van hen vorderen. Bij de behandeling van het zesde gebod mag de toepassing ook •vv'el eens in die richting worden gemaakt.

Nu vraagt ge: Wat dan? Moet er dan niet worden gepreekt? Natuurlijk w'el en goed ook, liefst nooit anders dan buitengewoon goed. Moet dan de Evangeliedienaar ontslagen worden van allen anderen pastoralen arbeid? Natuurlijk ook niet, liefst zag ik, dat daaraan meer tijd kon worden gegeven, vooral ook aan het catechisatiewerk, aan de jeugdigen der gemeente moet veel worden gearbeid. '

Laat ik mijn antwoord maar geven: ik meen, dat er veel voor de predikanten kan worden verbeterd. Eir is een middel, waardoor rde dominee in de gelegenheid kan worden gesteld, altijd zeer goed bestudeerd preeken te geven en niet alleen goed bestudeerd, maar ook in stgl en voordracht 'goed verzorgd, en waardoor hij bovendien dan toch nog meerderen tijd vrij krijgt voor zijn veel omvattenden pastoralen arbeid en in de derde plaats zijn arbeidskracht niet door overraatigen arbeid wordt gesloopt. Ik schreef, dat ik meende, dat er voor de predikanten veel verbeterd kon worden, maar ik neem dat terug en zeg: er kan veel voor de gemeente verbeterd worden. De bearbeiding door de dienaren des Woords, vooral in de groote gemeenten, zal oneindig meer profijtelijk ayin, wfanneer — en nu komt het —• de predikanten niet verplicht zijn, zich voor eiken Zondag voor te bereiden - .voor tw'ee preeken. Het moet zoo worden en dat'kan ook, dat onze stadsdominees met de studie voor twee of drie preeken p'er maand kunnen volstaan. Als , ze dan niet een goed bestudeerde en doordachte preek geven, hap|ert iets anders eraan.

En nu, hoe zal dat kunnen? Wel, laat aan het ministerie van predikanten Worden opgedragen om, ik denk bijvoorbeeld aan Amsterdam, voor de acht kerken met de hulpkerk in de Van der Dluinstraat een_ rooster te maken van bijv. 4 kèrkegtroepen van kerken, die het dichtst bij elkaar liggen. 'Aan de predikanten wordt dan de vrijheid gegeven in een kerk van elke - groepl dezelfde preek te houden. Wat kan er tegpn zijn, dat de preek, die ik en mijn gezin op Zondag 1 Maart gehoord hebben, een preek. Waaraan een stuk geestelijken arbeid van den leeraar verbonden is, op Zondag 8 Maart door een ander deel van de gemeente Wordt gehoord? Vooral wanneer hét dan altijd zeer goed bestudeerde preeken kunnen zijn. Is het op zichzelf niet jammer, dat een uitstekend bewerkte preek, waaraan vaak eeTi zeer inspannende studie is voorafgegaan, slechts door een zesde of zevende deel der gemeente w'ordt gehoord? Zou ook voor de gemeente niet meer profijtelijk zijü, op" deze manier te worden bepteekt en zou het aan den predikant niet meer voldoening geven van zijn werk en den prikkel tot deze studie niet steeds vermeerderen ? Misschien zijn er sterk overwegende kerkrechtelijke bezwaren, dat kan ik niet beoordeelen. Maar zijn die er niet, dan oordeel ik, dat dit vraagstuk toch Wel eens door onze kerkeraden mag worden overwogen. De voordeden van zulk een preekstelsel zijn naar mijn oordeel zoo groot, dat de bezwareu, die ertegen kunnen Worden aangevoerd, het niet zullen winnen.

Laat ik de voordeelen nu eens noemen. In plaats van zich voor 8 pireeken te moeten voorbereiden, behoeft dat dan slechts voor 2; waarvoor dan de noodige studietijd beschikbaar is en dus het gehalte zonder uitzondering op een hoog peil kan staan. Hiermede zal de gemeente ten-zeerste gediend worden.

Het'bepaald volgten van één of enkele predikanten zal hierdoor zoo goed als geheel vervallen. De vrijkomende tijd komt ten goede aan den pastoralen arbeid, vooral ook aan de catechisaties. Oiok zal het huisbezoek meer kunnen geschieden. Ik zou nog een reeks voordeelen kunnen opnoemen, maar laat ik mij slechts tot nog enkele bepalen. De meerdere voldoening, die de predikant door dit preekstelsel in zijn werk zal' kunnen vinden; een voorkom'en van overmatige arbeidspraestatie, die 'zich ten slotte in een spoedig verbruiken van zijn krachten wreekt. 0!ok. zal bij de beroeping van predikanten in onze groote ïteden bij zulk een arbeidsindeeling het bedanken door vaak zeer geschikte mannen minder behoeven voor te komen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen