GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

HOMINES LUDENTES.

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

HOMINES LUDENTES.

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

Nee lusisse pudet sed non incidere ludum. Horatius.

I.

Lezer, ik houd mijn hart vast.

Als de zetter in Goes geen Latijn kent, dan wordt dit mooie opschrift vast verkeerd afgedrukt. Dan komt er boven dit stukje te staan: Hommes ludentes en niet Homines ludentes. En dat zou fout zijn. Of toch niet heelemaal fout. Want over Hommes wil ik óók schrijven. Maar als die naam in het opschrift kwam, dan moest het zijn Hommes ludens: de spelende Hommes. En er behoort te staan Homines ludentes: spelende menschen.

Maar 't zal wel meevallen. Want sedert door het Praeadvies het gemier over Chamierus begon heeft deze drukker nog al druk Latijn gedrukt.

Dit Latijn heb ik uit het Gereformeerd Weekblad.

Daarin schreef Dr Hommes over den cultuurstrijd.

Dat was naar mijn hart! Want strijd moet er zijn! De schoolstrijd is, volgens H., achter den rug. De kerkstrijd ook, mede volgens ttiem. En nu moet de cultuurstrijd beginnen. En de geleerde schrijver heeft nu in het Gereformeerd Weekblad de vraag gesteld, of het Gereformeerde volk willig en bereid is den cultuurslag te winnen. Want als je slagen wilt dan moest je vroeger examen doen, maar tegenwoordig moet je slag leveren. In dit opzicht hebben we toch wel wat van Hitler geleerd. De bruine vloed heeft slib achtergelaten. Hitler liet de boeren en de arbeiders telkens slag leveren: een productieslag. Dat was om granaten en bommen en torpedo's te krijgen. Daarna maakte hij die boeren en arbeiders soldaten en liet hen veld-en lucht-en zee-slagen leveren. Dat was om de bommen en granaten weer kwijt te raken. Zoo bleef er werk aan den winkel. En toen Adolf die laatste slagen verloren had begonnen wij. Eerst den kolenslag in Limburg. En nu den cultuurslag van H.

Wat die cultuurslag inhoudt?

Als ik het goed begrepen heb is het een eschatologisch gegeven en gaat het om de voor het gereformeerde leven laatste vragen: „hoe krijgen we onze jongens en meisjes naar de padvinderij en naar de bioscoop? Goed verstaan: in 't nette dan, op z'n griffermeerd.

En weet U, waarom H. onze jongens dat smalle pad naar' de bioscoop wil laten vinden? Wij waren den „homo ludens" kwijt. Prof. J. Huizinga heeft het gezegd. In zijn laatste boek: „Geschonden wereld". En dat Latijn beteekent: „de spelende mensch". Die was zoek. Nu begrijp ik waarom de wereld zoo geschonden is. En de kerk. Er is te weinig gespeeld. Met leer en tucht. Maar alles sal reg kom. Want Dr H. is op zoek om het pad te vinden naar den homo ludens.

Hij is net als de boer, die met zeker hoofddeksel 'in de hand naar zijn pet liep te zoeken.

Hommes ludens.

Hommes speelt.

Met vuur!

II.

Het vraagstuk van. den homo ludens is-actueel.

Ook Ds S. J. Popma schreef er over. In „Bezinning". U weet wel. Ds Popma van wijlen Amersfoort. Daar was in zekere vergaderingen veel bezinning, weinig bezinking over wat men daar noemde de kwestie-Schilder. Ds P. deed ook mee. Totdat daar in Amersfoort onbezonnen Holwerda en van den Bom werden geschorst. Maar de bezinning is gebleven. Nu bezint P. zich op de groote mogelijkheden, die er voor het Koninkrijk Gods liggen op 't gebied van de film. En hij denkt daarbij niet alleen aan natuur-en documentatie-films, maar óók aan échte films, aan speelfilms met homines ludentes, met sterren en zoo. Hij is nog zoover niet. want hij denkt: bezint eer gij begint. Maar hij is op zijn manier toclh ook op weg naar den „honio ludens", den spelenden mensch. Intusschen is hij Honunes een halve lengte, voor. Want deze vraagt: „hoe krijgen we hen naar de film? " Maar Popma zint: „hoé krijgen we hen óp de fihn? "

Overigens: allebei in 't nette natuurlijk.

Daar niet van!

Overigens doet ook Popma me aan dien boer denken.

Pet in de hand op zoek naar zijn pet.

Popma ludens.

Popma spéélt.

Ook met vuur.

III.

Ds Lugtigheid heeft de pet op. Die naam Lugtigheid moet met g geschreven. Niet met ch. Lugtigheid dus. Niet Luchtigheid. Dit om

misverstand te voorkomen. Deze Ds L. is Hommes en Popma een heele lengte voor. Als hij H. en P. tegenkomt dan kan hij zeggen — hij spreekt Grieksch, misschien meer klassiek dan Nieuwtestamentisch — „Heureka": „ik heb ze gevonden!, de homines ludentes". Bij mij in Zwolle spelen ze al. En met vuur! Een zomerzotheid van Cissy van Marxvelt!

IV.

Zoo blijft er werk aan den winkel.

Net als bij Hitler.

Want als Hommes, Popma en Lugtigheid den cultuurslag gewonnen hebben en het filmcentrum een feit geworden is, dan kan het Evangelisatiecentrum zijn actie breeder ontplooien. Dan kan Brillenburg toezien. En Wiersinga voor de sterren gaan preeken in de studio. Dan kunnen die zich' het hoofd breken over de vraag: hoe maken we van die homines ludentes weer homines pudentes, van die spelende menschen weer mensdhen met gevoel voor eer en deugd? Zoo vloeit alles. Eerst de vraag: hoe krijg ik ze naar de film. Dan: hoe krijg ik ze óp de film? Voorts: Hoe krijg ik ze van de fihn?

Alle goede dingen verloopen toch maar in drieën.

Als de cultuurstrijd gewonnen is kan de volgende beginnen. Want strijd moet er zijn.

H.L.P.

Hommes, Lugtigheid, Popma.

Homines Ludentes: Pudeto.

Spelende menschen: schaamt U!

V.

Ik eindig.

Want ik denk aan Horatius.

„Nee lusisse pudet, sed non incidere ludum".

Dat ik gespeeld heb, des schaam ik mij niet, het spel nooit eindigen, dat doet me wèl verdriet.

Toen een vriend van mij dit stukske gelezen had, vroeg hij mij of het een schets was voor een blijspel, een vijf-acter.

Die vraag verdroot me.

Ik heb haar dan ook niet beantwoord.

Als hij eens wist, hoe ik dit liedeken gezongen had met o, zoo'n treurig hart!

Onze menschen!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van zaterdag 14 juni 1947

De Reformatie | 8 Pagina's

HOMINES LUDENTES.

Bekijk de hele uitgave van zaterdag 14 juni 1947

De Reformatie | 8 Pagina's