PERSSCHOUW

Hoe synodocraten een dagblad in elkaar zetten.

De Nieuwe Prov. Groninger Courant heeft een synodocratischen uitgever. En dus 'n massa van zoodanige adviseurs. Die verklaren, dat ze zoo graag met ons willen samenspreken. Aan die krant was een vrijf emaakt redacteur, de heer P. Jongeling. Hïj doet een oekje erover open (in Gron. Kb.) .hoe het toeging in dat dagblad:

De vrijmaking maakte voortgang. We hadden daar soms berichtjes over in de krant, met cijfers en bijzonderheden, die dan vaak door één en soms zelfs door beide partijen werden bestreden. Toen werd dan besloten, alle berichtgeving over deze dingen aan de kerkboden over te laten wat uiteraard de indruk kon wekken dat er niets meer gebeurde Ik heb mij daar, de practlsche moeilijkheden kennende, bij neergelegd. Maar toen er een bericht binnenkwam dat te Diever een paar ouderlingen, die zich eerst hadden vrijgemaakt, naderhand toch nog synodaal waren geworden, werd dit bericht door de directeur-uitgever met de woorden: „Dat moet er in!" uit de papiermand opgevist en eigenmachtig In de krant geplaatst.

Later:

In het op 31 Dec. 1947 geplaatste kerkelijk jaaroverzicht van de hand van de heer Scheps, (die zelf synodaal is), schreef deze: „Helaas kon ook in 1947 geen einde komen aan de kerkelijke processen en hebben meerdere kerkeraden In betrekking tot de kerkelijke goedereu een rechterlijke uitspraak thuisgekregen soms in hun voordeel soms In hun nadeel. Enkele plaatsen bewandelen een betere weg en kwamen tot minnelijke schikking (Amersfoort, Blokzijl, Bunschoten-Spakenburg).

Dit laatste zinnetje, waarin minnelijke schikking „de betere weg" werd genoemd, kon geen genade vinden in de ogen van een of twee fel synodale lezers. Met gevolg dat de directie opnieuw eigenmachtig ingreep en op 2 Jan. een stukje plaatste, waarin bovenstaande zinsnede werd betreurd. Er had niet moeten staan „betere weg", maar „andere weg"

Vervolgens, als het gaat over het zien van „de kerk als bakermat ook van alle politieke vrijheid":

Groen van Prinsterer, de grondlegger der A.R. partij, heeft voortdurend hetzelfde gedaan. Vaak heb ik hem geciteerd om het enige verband tussen kerk en politiek, tussen kerkbederf en politiek verval, In' het Ucht te stellen.

Deze dingen wekten de wrevel der directie. Met andere artikelen, waarbij het onschriftuurlijk optimisme inzake de Verenigde Naties, of ook de „gemene gratie"-constructie, met de Schrift werd bestreden, was dit eveneens het geval.

Zeer kwalijk werd mij genomen dat ik het meermalen waagde om revolutlonnairen als Ds Verkuyl en Ds v. d. Brink, en mensen als prof. Bavlnck en Ds Wlerslnga, die zich principieel met hen eensgeestes verklaard hadden, te bestrijden. Het feit dat deze Heden tot de gebonden Geref. Kerken behoorden, had voor mij blijkbaar een reden moeten zijn om te zwijgen over hun verkrachting van Romeinen 13!

Daarna:

Wanneer een Barthiaan als prof. Van Niftrlk of een man als prof. Kraemer in het noorden sprak, wij gaven een verslag. Dat hoorde bij het verenlglngsnleuws, al kon ik mij uiteraard persoonlijk met de Inhoud van zo'n verslag vaak niet verenigen — wat ook niet van mij gevraagd werd.

Toen echter op sommige plaatsen Geref. Kiesverenigingen ontstonden, bleek het meermalen dat volgens de directie de christelijkheid niet zó ver ging dat ook voor de hierin georganiseerden, meest trouwe lezers van ons blad, een plaatsje onder het verenigingsnieuws mocht worden Ingeruimd.

In een telefoongesprek dat ik op Maandag 15 December, 's middags 20 na twaalf, met de uitgever had, vergeleek deze de vrijgemaakte gereformeerden met „kerkelijke N.S.B.-ers", terwijl degenen onder hen, die voor afzonderlijk optreden in de politiek waren, door hem tevens als een soort „politieke N.S.B.-ers" werden geschetst.

Een zeer sober gehouden verslagje van een rede van de heer A. Zfllstra, oud-hoofdredacteur van de krant, over „Souverelniteit In eigen kring", mocht niét worden opgenomen, daar de inhoud volgens de directie „afbrekend" was. Blijkbaar Is de heer Zijlstra veel gevaarlijker dan allerlei Barthlanenl

Toen de Groningse Geref. Jeugdcentrale de heer K. Wlerenga liet spreken over „Onze politieke roeping", waarschuwde de directeur tevoren de eindredacteur dat van die revolutionnaire beweging geen verslag moest worden gemaakt. De advertentie, waarin de jongelui tot het bezoeken van deze „revolutionnaire" vergadering werden opgeroepen, was echter wél opgenomen

Voorts:

Op Zaterdag 3 April j.l. schrapte de uitgever, zonder mij daarvan zelfs mededeling te doen, een gedeelte van mijn hoofdartikel. Sommige lezers zullen zich Hit'artikel nog wel herinneren. Het was getiteld „Wankelend staatsgebouw" en gewijd aan de voortgaande revolutie in Indië. In dit verband stelde ik het kabinet in gebreke.

Dat gedeelte werd opgenomen. Niet echter het vervolg, dat als volgt luidde (ik citeer letterlijk van de .geschreven kopy, die ik weer in mijn bezit wist te krijgen):

„Gaan wij zelf vrijuit? Zijn er ook onder de christenen niet, die de revolutie in Indië bijvallen? Worden zulken niet maar al te veel ontzien, zodat men het ons zelfs euvel duidt, wanneer wij soms met een vinger naar hen wijzen? En degenen, die zulk een uitgestoken vinger liefst zouden neerslaan, achten toch zichzelf trouwe strijders tegen de revolutie".

Die hele alinea werd er uitgegooid. Dan volgden een paar zinnetjes, die men liet staan, over het feit dat o^is staatsgebouw, dat in de Gouden Eeuw door een kloek en vroom voorgeslacht werd opgetrokken, thans wankelt op zijn grondvesten.

Geschrapt werd echter weer de slotzin, waarin stond dat de nationale ellende veroorzaakt wordt door 'de omstandigheid dat „het goud van de reformatie, dat aan die Gouden Eeuw glans en glorie gaf, hoe langer hoe meer is verdonkerd".

Toen ik naar de reden van deze sclu-apping Informeerde, antwoordde de uitgever dat ik In de gewraakte zinnen critiek had uitgeoefend op de Gereformeerde Kerken

Ik weet niet, hoe ik zoiets moet kwalificeren. Misschien weet de lezer er een naam voor.

Ja zeker; doodgewoon synodocratisch. En net zoo dom.

(Addis) Ab(eb)a.

Ds van Dooren vertelt wat hij in het Kerknieuws van den Heer Scheps gelezen heeft. Deze Heer vertelde:

„Onze medewerker uit Addis Abeba bericht ons, aldus spot het orgaan van de Ned. Bond van Predikanten, dat de Nederlandse kolonie aldaar, na een bezoek van Prof. Schilder, zich afgescheiden heeft van de Koptische Kerk en een Chr. Koptische Kerk in Hersteld verband (art. 131 K.O.) heeft gesticht..Alle verlovingen met leden of doopleden uit de Koptische Kerk zijn onmiddellijk verbroken, en gemengde huwelijken zullen althans door de Chr. Kopt. Kerk in H.V. (art. 131 K.O.) niet meer worden Ingezegend. Voor de Sheik van Hassameinan vond een kort geding • plaats omtrent het eigendom van de tent, waarin tot nu toe de Koptische kerk vergaderde. Op advies van Prof. S. is deze evenwel aan de Chr. Kopt. Kerk in H.V. gegeven, als enige en rechtmatige voortzetting van de gedachten van Prof. S. De nieuwe formatie telt 11 belijdende en 14 doopleden. Er is een kerkeraad gevormd en men zal zich aansluiten bij de American. Council of Churches en daarin met Ds Bik de Ned. sectie vormen. Een dogmatiek In 18 delen is in voorbereiding".

Ziezo, dat is klaar. Er is zelfbedwang toe nodig, om zulke vuiligheid over te typen.

Ds V. Dooren teekent hierbij aan:

Wat die Herv. domlné betreft — och, hij weet er,

natuurlijk, al weer niets van. Hij weet niet, dat we ons vrijmaakten, omdat niet „de gedachten van Prof. Schilder", maar , , de gedachten van Prof. Ridderbos" dwingend aan de kerken werden opgelegd. Hij ziet in, dat wij niets hebben moeten van heerschappij van menselijke leringen in de kerk, ook niet, al zijn ze van Prof. Schilder. En verder, als de man met modder gooien wil, moet hij weten; hij krijgt er alleen maar zelf vleze vingers van. Al bevatten zijn woorden duivelse spot, we zullen maar hopen, dat hijzelf niet weet wat hij doet. Hij, wiens „kerk" onze vaders en moeders in de vorige eeuw veracht en vervolgd heeft, zelfs met overheidsgeweld. •

Ds V. Dooren zegt ook iets over dhr Scheps. Dat slaan we maar over.

K. S.

Niet meer naar de kerk.

Ds H. Vogel vertelt in Kb. Noord-Holland: ,

Weekend in Weerselo? Ja. Iemand heeft mij namelijk een knipsel toegestuurd uit de (syn.) Kerkbode van Enschede. Dit is voor mij aanleiding geworden om je eens te schrijven. Ik wil dan tegelijk een paar andere onderwerpen aansnijden, waarover je je gedachten maar eens moet laten gaan.

De (syn.) Geref. Jeugdcentrale heeft van Zaterdag 14 tot Maandag 16 Febr. j.l. een weekend georganiseerd te Weerselo. Ds H. Volten heeft daar met ongeveer 50 jongens en meisjes de Zondag doorgebracht. Ik zal je het verslag van die kampeertocht maar sparen. Er blijkt wel uit, dat ze met elkaar veel lol hebben gehad. Hier en daar zette ik wel een vraagteken, en zelfs een heel groot vraagteken. Maar — dat laat ik nu maar voor wat het Is. Hoofdzaak voor degene, die mij dit knipsel zond, was de volgende zin: „Zondagmorgen werd, na een verkwikkende nachtrust, een Godsdienstoefening gehouden, welke werd geleid door de voorzitter van onze J.V." Kijk, over die zin wil ik eens even met je praten. Je gaat je met ontroering afvragen, of tegenwoordig er alles bij door kan bij hen, met wie wij tot voor kort kerkelijk samenleefden. Wat zijn wij sinds 1944 toch 'n geweldig eind uit elkaar geraakt. Hier leert toch 'n Geref. dominee aan zijn jongens en meisjes, dat ze 's Zondags niet naar de kerk hoeven te gaan. Zelf ging, Ds Volteu naar Enschede die Zondag om te preken. Maar de jeugd, waarover Christus hem, op zijn standpunt, als herder en leraar heeft gesteld, laat hij achter. De „voorzitter van onze J.V." werd voor 1 a 1% uur tot dominee gemaakt, en onder zijn leiding werd een „Godsdienstoefening" ge­ houden. Werkelijk, ik snap het niet. Is er dan geen 4e gebod meer? Durft men met 's Heren Kerk, die Hij gekocht heeft tot de prijs van Zijn bloed, dan alles te doen ? Is er dan nien\and meer, die publiek protesteert ? Hebben mannen als Prof. Dijk en Prof. Aalders, die toch jarenlang getracht hebben leiding aan het Geref. jeugdleven te geven, dan niets meer te zeggen ?

Ds Volten heeft destijds de Groningsche jeugd gesticht'met 't verhaal, dat K. S. iem.and was, die met een lucifersdoosje rondliep, om, als hij 'n kerkelijken • hooiberg vond, den brand er in te steken. Welja. Maar zijn hooi broeit — dat vlieg!, vanzelf in brand.

K. S.

Rectificatie.

Eenige weken geleden hebben we in deze rubriek een artikeltje overgenomen inzake dr H, W. v. d. Vaart Smit, die naar Zuid-Afrika zou willen gaan. We hadden dit artikel ontleend aan „Strijdend Nederland", een te Kampen verschijnend blad, dat den indrvik wekte, alsof het van dit orgaan zelf was. Thans blijkt ons, dat het artikel niet yan „Strijdend Nederland", doch van „De Rotterdammer" was, We geven dit even door; wij wisten niet beter.

K. S.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen