Ds B. A. Bos verloochent zijn brochure de facto

Langzamerhand kunnen we de balans opmaken. N a het antwoord van dr J. Ridderbos en vóór de samenkomst in Oosterbeek (waarover elders in ons blad).

Ds Bos heeft ons met allen aandrang opgewekt, voor God schuld te b e 1 ij d e n. Hij honoreerde de broeders uit eigen huis, die zijn dringend verzoek, hem niet dood te zwijgen, hebben ingevnlligd, wat eigenaardig, en dit ten aanschouwe' van de Toomvliets, de Ridderbossen, de Den Hartoghs (want die zijn één, al verdeelen ze 't werk). Maar dat is niet erg. De oproep luidde: bidt, en valt voor den Heere in de schuld.

Zonder dat daarvan eenige verdienste aan ons toekomt — want wij wisten van ds Bos' plannen niets — is ons blad met hem een open gesprek begonnen vóórdat zijn brochure voor het eerst in De Wachter werd gepubliceerd. De verkoop zal er door gestimuleerd zijn; maar we zijn er nóg blij om, dat de eerste stoot is opgevangen vóór hij uitschoot. Met dit militaire beeld bedoelen we niets leelijks.

Gevolg van dit op-tijd-zijn is tenminste dit geweest, dat ds Bos zich rechtstreeks heeft gewend tot dr J. Ridderbos. Met de. vraag: kan mijn brochure basis zijn voor een samenspreking? M.a.w. kan mijn bewogen oproep, dat schuldbelijdenis het volgen van de stem van den Goeden Berderis, basis daarvoor zijn? Schuldbelijdenis? Gebed?

Dr Ridderbos antwoordde: NEEN. Uw ontwerpvan-gebed kan hoogstens lei-draad zijn. Lei-draad voor een bespreking.

Nu, leidraad kan alles en nog wat zijn. Indien dr Ridderbos, als deputaat zijner kerken, onder de oogen des volks, had geantwoord op de vragen, die de deputaten onzerzijds hem, ingeval van bereidverklaring zeker gesteld zouden hebben, dan waren, ds Bos zal dat wel kunnen bevroeden, natuurlijk de punten, die hij noemt, óók aan de orde gekomen. Een communiqué zou het slot van elke zitting geweest zijn, indien we den zeer omslachtigen, maanden en maanden lang durenden weg van dr Ridderbos waren opgegaan, wij, met behoud van ons program. Wij, deputaten, wilden niet langer God en menschen ophouden, en zeiden dus: gij, die bidden wilt, en den man al aanwijst, die het eerst daarin het voornaamste offer der dankbaarheid repraesentatief voor schorsers en geschorsten (om maar niet verder te gaan) zal brengen moeten: wat zullen we samen den Heere zeggen, gij, aangaande u w dankbaarheid voor wat gij houdt voor verlossing en wij, aangaande onze dankbaarheid voor wat w ij voor verlossing houden? Vraag ons, en wij zullen antwoorden; laat u vragen door ons, en geef ons antwoord. Dr Ridderbos c.s. zeiden: NEEN.

Hoogstens een lei-draad. Maar die lei-draad stond (met eenige uitbreiding natuurlijk) als minimum a 1 vast voor een eventueele ontmoeting. Dat mooie zinnetje: tja, een goeie lei-draad, dat b r a c h t geen nieuws.

Wil ik soms ds Bos pijn doen? Neen, want we kunnen beter huilen. Ik wil alleen maar één ding herinneren: ds Bos zei toen: dank u wel, hoor; U, dr Ridderbos, HEBT MIJN BROCHURE GOED BEGREPEN.

Met deze woorden gaf ds Bos zijn broc h u r e de f a c t o p r ij s. Want als hij tot twee mannen zegt: bidt, gij dit, en gij dat, en ze zeggen beiden: neen; en een derde zegt: een mooie leidraad, dan weigeren ze alle drie dat b e p a a l d e gebed heden te bidden. Ze gaan geen van drieën op die basis staan. En als dan die derde zich hoort zeggen: U hebt mijn bedoeling begrepen, ik vroeg eigenüjk ook maar of U eens zeggen wou, welk agendum punt U wou hebben voor een gesprek, niet met God, maar met die menschen van daarnet, wel, dan heeft ds Bos zelf verklaard: het ging niet om uw gebed, maar om vaststelhng van een program voor samenspreking. Dat is mijn „bed oeling" geweest.

Maar d a t p r o g r a m lag al een paar jaar klaar in den geest van de deputaten, die ds Bos dan nog wel doorbreken wilde. :

Twee mannen ging op in den tempel. De een bad zoo, de ander anders.

De derde liep den tempel voorbij, en zei: over hun gebedsstof kunnen we wel eens redeneeren.

Toen zei ds Bos tot dien derde: voorloopig gaat U op dit ééne punt gerechtvaardigd naar uw huis.

We zijn dus weer terug op 't zelfde punt als waarop de d e p u t a t e n stonden: wat moet gebeden worden? Ze zijn nog niet doorbroken. Hoe dankbaar ben ik nog steeds voor het feit, dat de deputaten op t ij d gezegd hebben tot de anderen: laat ons elkaar kort en krachtig, in enkele regels schrift zeggen wat we voor recht houden en voor billijk.

Balans? Consternatie, maar zonder redelijken zin; veel eenvoudigen onzeker; onjuist gesproken van broeders, onze militairen in Indië in hun zwaren kerkstrijd bemoeilijkt; problemen verduisterd, en — ds Bos aan de hoofdtafel in conferentie met degenen, die zijn brochure in den grond hebben verloochend, en die NIET zullen bidden wat hij hun als gebedsstof voorschreef. Conferentie in Oosterbeek. Zie elders in dit nummer.

En dan nog iets.

Ds Bos vroeg: zet de processen stop. Hij gaat nu een conferentie uitschrijven met den redacteur (Toomvliet) diezei: zorg dat een volgenden keer alle processen door alle vrijgemaakten van later tijd verloren worden, als er weer eens zoo'n malle vrijmaking komen mocht. Ds Bos zei: bestrijd elkaar niet langer. Dadelijk daarop: een conferentie samenroepen in bond met den man (Toornvliet), die van plan is zich nog een jaar lang minstens te laten gebruiken om te vechten tegen ons, en die daar dan ook op zijn bekende ongeestelijke, maar vroom-lijkende manier al weer aan begonnen is. Hij had niet eens den tijd, om een week of wat te

wachten, ten geneve van zijn medeconferentiesamen-

roeper. Wie houdt nu de „kleinen" in bescherming, het „eenvoudige volk", waarover ds Bos het heeft? Antwoord: ieder, die voor DE KERK het been strak houdt, ook al wordt hij deswege in onverontschuldigbare licht­ zinnigheid voorgesteld als een m eigen standje" vecht.

Aan allen, die de kerk nog ernstig nemen

Een enkele maal wees ons blad erop, dat men van de overzijde een omsingelingsactie in den zin heeft. Hen insoleeren, die niet zonder uit Schrift en K. O. w e e r l e g d te zijn verkiezen te bukken voor wat de leiders. van het werk van 1944 hetzij toen, hetzij later, hebben gedaan of zullen doen; hen losmaken van degenen die zich met hen hebben vereenigd in geloof en in gehoorzaamheid; probeeren deze menschen „terug" te krijgen maar dan zóó, dat de eigenlijke zaken niet uit de doeken worden gedaan, en dan maar verder de „lastposten" laten liggen waar ze zijn gelegd - bij de , .openbare grove zondaren”.

Reeds wees de in 1946 van synodocratische zijde ondernomen poging om NAAST en TIJDENS de handeling van deputaten ter eener met deputaten ter anderer zijde ook PLAATSELIJK de menschen los te weeken van hun eerst uitgeworpen medebroeders, in die richting. De Groningsche synode heeft dit gevaar meteen gezien; ze heeft er ook tegen gewaarschuwd; ds B. A. Bos deed dapper mee; en het heeft niet veel geholpen.

Thans zijn we enkele jaren verder. De deputaten van de overzijde weigerden elke situatieteekening, die hen (mèt ons!) zou nopen tot een zeggen: dit is oi; s confessioneel en kerkrechtelijk credo, en daar staan we voor. TegeUjk schreef dr H. N. Ridderbos: die ééne booze man , alsof er geen tientallen conclusies in rechtsgedingen waren voorzien van 't zegel Gods! Ds Bos zei ook: die ééne man. De plannen in verborgen samenkomsten der synodocraten waren: willen die d e p u t a t e n zich houden aan een duidelijke situatieteekening als eerste programpunt, maak dan een omsingelingsbeweging. Ds Bos zei ook: maak een omsingelingsbeweging.

Over den brief van den theoloog der V.U. schreef ik hierboven.

Thans is er een uitlating van ds H. Veldkamp (syn.) in Zeeuwse Kb.:

Hij schrijft:

Niet, dat ik in alle opzichten Ds Bos bijval, maar dat is nu nog niet aan de orde. Als wij van tevoren gaan uitpluizen hoeveel procent er wederzijds te „belijden" valt, komen we geen stap verder. En ik lioop van harte, dat we vele stappen verder komen. Er is gelukkig nog meer gaande, waarover ik nu nog niet in 't openbaar schrijven mag. Het zou wel eens zó kunnen gaan, dat als van beide kanten leidende kerkelijke figuren niet de nodige plooibaarheid blijken te bezitten, deze barrière van onderen af doorbroken moet worden door 't kerkvolk, dat vrijgemaakt of niet vrijgemaakt allang alle geharrewar meer dan beu is, en in grote meerderheid hereniging wil.

Ziezoo, nu weten we het. Ik weet niet, of niet sommige vooraanstaande figuren van „de overzijde" ook van deze openhartige mededeeling van ds Veldkamp zullen zeggen, wat boven zijn artikeltje staat: „praematuur". Ik weet wél, dat nu tot ds B. A. Bos de gewetensvraag komt: als de zaken zóó staan, moet ik me dan openlijk distancieeren van deze poging op groote schaal, om de Groningsche plus de Amersfoortsche synode met een omsingelingspolitiek te gaan hinderen, ja of neen? Een poging van de zijde van HEN, DIE IN 1944 tot K. S. ZEIDEN en tot allen: ALLEEN EEN SYNODE BESLIST?

HOUDT WAT GIJ HEBT, gij die door een eenvoudige daad van gehoorzaamheid den Heere hebt gediend, en weest gewaarschuwd: de grooteaanva 1 op Uw eenvoud, die kerk-zaken ernstig neemt, die komt nog. Nooit is een schorsing, afzetting, buiten-verband-zetting, wegzending van synodeleden, zóó geschied als in 1944. Nooit ook is de verwarring zoo groot geweest als daarna. Nooit heeft een zonde zich zoo bitter gewroken als toen. Nooit is een waarschuwing als van ondergeteekende in December 1943 (als gij, synode, blijft binden^ dan is de teerling geworpen) zoo gerechtvaardigd als nu. En die op tijd gewaarschuwd hebben, die moeten nu worden geworpen met modder?

Het ZEDELIJK conflict!!! „Amersfoort" is alweer gerechtvaardigd.

K. S.

De processen

Enkele weken geleden wees ik erop, dat verscheidene coïncidenties de aandacht vragen: d.w.z. dat sommige dingen tegelijkertijd geschieden, waarvan wel niet bewezen is, dat ze met elkaar in verband staan, maar die toch opvallen omdat ze, uit wat oorzaak dan ook, in hetzelfde moment optreden.

Daarbij noemden we ook de processen: ds Bos zei: stop ze; De Strijdende Kerk: maak het beschreven kerkrecht zóó, dat een volgenden keer alle eventueel vrijgemaakten, dus ook allen, die zich in de toekomst nog eens zouden gaan houden aan art. 31, de processen verliezen. Een poging dus, om het kerkrecht van Kuyper-Rutgers-Greijdanüs-Sehrift-confessie-Kerkorde voor 'goed prijs te geven en officieel het „hervormde", zullen we maar zeggen, vast te leggen.

Nu komt ds Veldkamp (syn.) in Zeeuwse Kb. iets vertellen uit de (syn.) classis Middelburg. Hij zegt:

De classis heeft n.l. uitgesproken, dat zij de actie van deputaten ad hoc, die van de gescheurde kerken liefst een paar millioen gulden vragen, praematuur of voorbarig vond. Als motivering daarvan gaf de classis op, dat deze actie de hereniging in de weg staat en minnelijke schikking belemmert.

Dit is inderdaad volkomen juist.

Daarom heeft deze uitspraak mijn hartelijke instemming.

Wij behoren, vooral in dit stadium alles na te laten, wat een mogelijke hereniging in de weg staat, nog afgezien van de fantastisch hoge sommen, die bedoelde deputaten tn deze tijd van de kerken durven te vragen.

Wanneer de actie Ds Bos c.s. slaagt, zullen deze sommen ook niet nodig zijn.

Leg deze woorden van dS Veldkamp naast de andere, die ik in dit nummer aanhaal, en ge hebt nieuwe stof voor overpeinzingen in zake het thema der „coïn­ cidenties”.

K. S.

De armoede van Toornvliet en — van zijn helpers

Ds Toornvliet, met wien nog steeds twee hoogleeraren-Oudestraat zich associeeren, geeft in „De Strijdende Kerk" op zijn wijze aandacht aan wat ik tegenover ds Bos aanvoerde, toen ik zeide: inderdaad hebben we prof. Greijdanus te lang alleen laten staan in zijn strijd voor het kerkrecht, zooals de Schrift het stelt, zooals het door de K.O. is uitgewerkt, en reeds in de procedure-Geelkerken geschonden is. Hij zegt nu: ziet ge wel, K. S. is veranderd, dat is geworden tot een salto mortale, nu wou hij ineens hebben, dat de anderen ook zoo'n salto mortale zouden meemaken, en, kijk eens wat een armoede.

Het is het oude recept. Dat H. H. K. zeer scherp veranderd is, weet langzamerhand ieder. Dat een procedure als van 1926 (waarbij kerkeraad, classis, particuliere synode maandenlang eerst in de zaak betrokken zijn geweest!) op alle manieren verschilt van die van 1944 (toen geen enkele kerkelijke vergadering erin betrokken werd) is ook al duizendmaal gezegd. Maar neen, Toornvliet móet z'n „salto mortale" hebben. Best, hij hebbe de stunt. Maar meteen een vraag van fatsoenlijke menschen: ds Toornvliet, toen K. S. eindelijk zijn stem verhief, heeft hij stap voor stap zijn argumenten gegeven; en toen hij de synode erop wees, dat het heilloos spoor van 1944, dat pas in 1933 begon te zoeken naar een legitimatie, nu .heel en al verkeerd was, heeft hij stuk voor stuk en zin voor zin zijn argumenten gegeven. Zwart op wit. En toen dr Dijk een propagandastukje daartegen schrijven mocht, en het geteekend kreeg door het moderamen, heeft K. S. dit heele stuk uit elkaar gerafeld. En dat is allemaal gedrukt. En als U kans ziet dat te weerleggen, doe het dan. En als U het niet doet, maar alweer op menschen inplaats van op z a-k e n afkomt, wel, dan is dat de naakte armoede van Toornvliet, en onderdeel van de campagne, die zijn vrienden op touw hebben gezet om het spel van '44 toch nog te winnen, en dan nóg „onwaardiglijk”.

K. S.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen