Interkerkelijkheid

Nog steeds rust op ons de plicht, iets te zeggen naar aanleiding van het ons ter aankondiging toegezonden Gedenkboek der Societaa Studlosorum Reformatorum (1951, N.V. W. D. Meinema, Delft). De S.S.R., de Unie van Gereformeerde Studenten aan Openbare Hogescholen en Universiteiten, heeft een gedenkboek uitgegeven:1886—1951. De uitgeef ster zorgde voor prachtig papier en voorname druk. Zonder enige uitdijingspoging, integendeel, In vrij compresse, hoewel steeds welverzorgde en gemakkelijke druk, is het werk uitgebreid tot 464 bladzijden. Een praestatie dus. Het boek is verkrijgbaar (voor f7.40) bij dhr J. Stellingwerff, Vlamingstraat 24 B, Delft.

Een praestf^tie, ook wat de Inhoud aangaat. Medewerking verleenden: A. Stolk, Ir W. P. Schut, W. Vermeer, A. G. V. Omme, Ir H. M. Penning, H. v. Harten, Dr J. P. S. Mekkes, H. Snijder, G. PuchiQger, Dr C. Tazelaar, H. L. L. V. Werven, Dr J. Itjeshorst, J. H. Prins, Dr L. W. G. Scholteu, C. Groen, H. Marsman, W. de Mérode, Ds M. Kruyswijk, J. Lever, J. Stellingwerff, R. W. Velberg, J. M. Hurnmelen, Ir W. J. Pars, Ir J. Ph. Poley, Dr Ir H. V. Riessen, Dr Ir J. Bergmans, Dr T. J. Poppema, Dr A. Pierou, Dr F. J. Tolsr.ia. Een personenregister is toegevoegd. Advertenties: niet meer dan twee (het orgaan der S.S.R., en Polemics): men ziet: een eerlijk slot, want niemand is bedot. Een waardig slot: niemand is" iets afgebedeld.

De bijdragen zijn deels bepaald door het kareukter van het boek als gedenkboek. De Unie bestaat 65 jaar; en 50 jaren duurde reeds haar z.g. „interkerkelijk karakter". Een en ander werd aanleiding tot het schrijven van historische bijdragen. Het „Unie-gedeelte" bevat dan ook: De geschiedenis van de S.S.R. van 1886—1941; van 1941 —1945; van 1945—1951, alsmede beschouwingen over de S.S.R. en de Universiteit, de Clvitas Academica, de Pers, de Kerk.

De Unie, 50 jaar lang interkerkelijk.

Is dat Iets , , om — vrolijk — te gedenken" ?

OSlatuuriijk om te gedenken.

Maar de vrolijkheid daarvan zal zich hebben te legitimeren, eventueel, door een zuivere karakterisering van wat interkerkelijk metterdaad is.

Naar mijn mening Is — afgezien nu eens van de praepositie „inter" — van „Inter-kerkelijkheld" alleen maar dan met goede reden te spreken, indien men onder „kerk" telkens weer (wel niet „dezelfde", maar dan toch: hetzelfde verstaat. Als „tussen" („inter") Kades en Sur (Gen. 20 : 1) iemand woont, (vgl. Vulgaat op Gen. 10 VS 12; 13 : 3, etc. etc), dan moet men er zeker van kunnen zijn, dat niet Kades een geografische plaats, en Sur een „plaats" in een boek is; als tussen („inter") enkele herders een twist Is (Gen. 13 : 7), dan moet ik kunnen vertrouwen, dat de man, die het mij vertelt, niet de ene maal bedoelt een schaapherder, en de volgende keer een bisschop, een dominee, een lid der familie Herder, een hond, die , , herder" heet. En als wij vermaand worden (Mare. 9 : 49): ebt vrede onder elkander, dan moet, wie hier met de vertaling „inter" (tussen elkander, of tussen u) werkt (Vulgaat) me ervan zeker doen zijn, dat niet de ene maal een discipel van vlees en bloed en de andere keer een Unie van Discipelen en — laat ons zeggen — Patriotten of Kaashandelaren bedoeld is. Wie „inter" zegt, heeft zich-verplicht, , zijn mond alleen open te doen, wanneer hij het meervoud der zaiken, waartussen („in-, ter") iets gezegd wordt te verkeren of aanwezig te zijn, een meervoud is van gelijke zaken. Niet van (ten onrechte) gelijknamige. Als ik een tnter-academiale vereniging opricht, moet Ik die vereniging oprichten „tussen" academies, en niet tussen academies en dameskransjes, of schutterijen, of zélfs zo iets als een voormalige griekse academie, of een hedendaagse academie voor boksers of pedlcuren.

Zodat we maar zeggen willen, dat overal, waar onder „kerk" binnen de kring van „kerken", waartussen men laveren of werken wil, de éne keer Iets heel anders verstaan worden moet, dan de andere keer, het woord „Inter-kerkelijk" opium is voor het volk, kwade profetie, afstomping der consciëntie, een spelen in de kaart van wie het woord misbruiken. Wat zou men ervan zeggen, als ik een „Interstatelijke" unie wilde oprichten tussen de Staat der Nederlanden en de Organisatie van de Verenigde Volken, en de Friese „Natie", en de Bond van Displaced Persons, en de Verstrooide Joden, en de Sociëteit der Ware Arabieren? Men zou hier mij opbergen achter de tralies, en ginds mij een leesverbod opleggen, en elders zeggen: het mankeert hem In de bovenkamer. Maar de , , kerken" zijn zo tam; die laten maar , .interkerkelijk" heten wat zo wil: what is in a name?

De vraag is dus te stellen: is hier bij de S.S.R. het woord „interkerkelijk" geoorloofd?

Het antwoord is m.i. ook hier: neen.

Neen, zoals het doorlopend „neen" wezen moet in Nederland.

Want wat men „kerk" noemt binnen het kader der „kerken", waar men „inter" wezen wil, is de éne maal (niet maar naar mijn smaak, doch ook naar de eigen publieke verklaring) iets volkom.en andersoortigs dan de andere keer. Denk maar aan de Hervormde Kerk en een gereformeerde kerk.

De leiding van S.S.R. begrijpt dit natuurlijk zelf, en heeft in de laatste jaren getoond, er over na te denken en ermee te rekenen. Ze heeft ook waarborgen willen scheppen tegen het , , zo maar" aanvaarden van leden uit een of andere kerk, of „kerk", of wat als kerk zich aandient, misschien wel onder andere naam. Tegen het barthianisme met name is stelling genoihen; en miskenning van dit feit ware even verkeerd als de waan, dat men klaar is gekomen.

Hoe veel raadselen het woord „interkerkelijk" oplevert, of liever: helpt camoufleren, kan men illustreren aan het feit, dat, zie bl. 33, Mr P. B. Bouwman, erelid der S.S.R., uitsprak; , dat tot de vraagstukken van interkerkelijke aard te rekenen zijn: uitbouw van de belijdenis, bevordering van de eenheid van alle gereformeerden, enz. En tevens: intermediair te verlenen, daar, waar verschil van kerkelijk standpimt een goede samenwerking tussen gereformeerden dreigt te verstoren. De ene keer betekent dus interkerkelijk veel-kerkelijk, de tweede keer tussenkerkelijk; en beide malen is „kerkelijk" („kerk") een mythisch woord.

Interessant is in dit verband de herinnering aan het feit, dat door bedoeld erelid de „Interkerkelijke" S.S.R. zélf aangaande dit intermediair verlenen daar, waar een goede samenwerking tussen gereformeerden dreigde verstoord te worden, zich had horen aansporen, de S.S.R. als organisatie dus, maar dat een eerste stap In die richting gedaan werd niet door de S.S.R. zélf, nóch ook door

het Bestuur der Unie als zodEinig, maar door dié Unle-Tjestuursleden, dl© destijds behoorden tot „De Gereformeerde Kerken In Nederland". Zij richtten, zich nl. op 19 Fet> r. 1944 tot de bekende aan het uitwerpen al begonnen zijnde synode. Ze deden dit dus als personen; niet hun Bestuur, laat staan de Unie deed het. En toen ze schreven: it doen wij wel als personen, maar dan toch „namens" onze medestudenten, toen werden onder die medestudenten niet de studenten van S.S.R. 'bedoeld, laat staan de S.S.R. zelf, doch die „medestudenten, die tot dezelfde kerk behoorden". Met andere woorden: e S.S.R. zelf Weef er helemaal bulten, en wat de leden-adressanten verrichtten, hadden ze ook kunnen doen geheel los van hun student-zijn, of van hun S.S.R.-lidmaatsohap. Ze schreven wel (in hun brief aan de synode) dat ze adresseerden „namens de Gereformeerde TJniveirsitaii'e jeugfd aan de openbare Hogeronderwijsimstellingen van Nederland", maar de juistheid hiervan wordt door hen zelf - ^ blijkens het zoeven gememoreerde — thans ontkend: ie uitspraak was te boud. Ze merkten op, dat het doordrijven van de scheur de studenten voor een schier wanhopige positie zou plaatsen. Kwam er een scheur, zo zeggen ze erbij, dan wilden zij niet kiezen vóór 6f tegen die of die, want ze erkenden, dat ze aan de leiders van beide kanten veel, zéér veel te danken hadden, en niet één van hen te kunnen missen. Noch üi hun studie, noch in S.S.R. Ze willen niet zeggen, dat die of die een valse leider is; ook al zouden ze persoonlijk van mening zijn, < Jat er hier of daar grote fouten zijn gemaakt, dan nog willen ze een ieder van de geadresseerde synode als leiders van , , al onze kerken" aanvaarden. Ze vrezen, dat de kerken totaal versplinterd zullen worden, dat op haar het beeld van 1 Cor. 3 : 1—9 toepasselijk zal worden, en dat dit zal gaan ten koste van ons kerkelijk optreden naat bulten.

De scheur werd doorgedreven; en de synode verklaarde: ieder, die het verband met ons niet verbreekt, MOET tenminste drie jaar lang alles uitvoeren wat we zeggen (ook dus het voor God als valse leider, ja misleider, uitroepen en behandelen, b.v. weigeren, de valse leiders als ambtsdragers te erkennen).

En tóen?

Toen waren er leden, die dit op zloh lieten en nog laten zitten, en die ook daarnaar doen, en publiek geacht willen worden te doen. En er waren anderen (we erkennen dankbaar: een groeiend aantal van die anderen), die - daarvoor bedankten, en mannen durfden zijn, niet varend onder die valse vlag.

De historie (zie bl. 34) wijst uit: het interkerkelijke was een mythe, en wat zo heette, dat was machteloos. "Van het intermediair kwam niets terecht.

"We hopen van het belAigrijke boek nog wat te zeggen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen