VU Magazine 1974 - pagina 247

kerken min of meer aan de kant gestaan.' Hes vermeldt ook dat uit een onderzoek naar de samenstelling van de kerkelijke colleges van de hervormde kerk is gebleken (in 1948) dat de boeren en de oude middenstand in deze colleges de overhand hadden. Er zijn zowel in het buitenland als in ons eigen land moedige en dikwijls vindingrijke pogingen gedaan, om tot wat Hes noemt een hercentrering van de kerk te komen, om de kerk dus weer in het centrum van het maatschappelijk leven terug te plaatsen. Men vindt in het boek van Hes daar allerlei voorbeelden van. Wat ons eigen land betreft noemen we alleen de pogingen die het Interuniversitair Instituut Normen en Waarden dat

in Rotterdam is gevestigd, doet om predikanten en r.k. geestelijken op realistische wijze met de wereld in aanraking te brengen. Zeer radicaal was het werk van de priester-arbeiders in Frankrijk, waarbij deze priesters hun status en hun beschermd milieu als kerkelijk ambtsdrager lieten varen om geheel als arbeiders te gaan werken, inclusief het deelnemen aan vakbonden stakingen etc. De (r.k.) kerk kon deze vergaande solidariteit echter niet verwerken: het vaticaan verbood deze vorm. Toen jaren later de priesters (in gematigde vorm) door mochten gaan, bleken velen van hen al geheel van de kerk vervreemd. Al met al moet men concluderen dat van een echte her-centrering geen sprake is. Men moet ook niet onderschatten, wat het betekent dat een kerk eeuwenlang

gevormd en gestempeld is door het agrarisch denken. Het kan menselijk nauwelijks verwacht worden dat men binnen afzienbare tijd die oude vorm kan omzetten in een aan de huidige produktiewijze aangepaste. Wie zou die omzetting trouwens tot stand moeten brengen? Zie de samenstelling van de kerkelijke colleges. Zie de sociale afkomst van de predikanten en de geestelijken. Hoe gering is in beide gevallen het percentage dat uit de arbeiderswereld afkomstig is. Overigens willen wij niet beweren dat, als men wèl arbeiders in de kerkeraden of als predikant zou krijgen, daarmee al een sterk progressief, aan deze tijd aangepast beleid zou zijn verzekerd. Niettemin zou alleen al een wezenlijk contact tussen kerken en vakbewegingen een stuk realiteit binnen de kerkelijke discussie kunnen brengen.

Kerk in het midden . . . 'min of meer aan de l o n t ' . . .

Polarisatie Polarisatie ontstaat door wat men de ongelijktijdigheid van het gelijktijdige noemt. Dat wil zeggen: mensen die in eenzelfde tijd leven, verkeren in verschillende fasen. In ons geval: sommigen nog in de fase van een (gematigd) agrarisch cultuurpatroon, anderen in een ver vooruitgetreden fase van het neo-technisch tijdperk. Wanneer deze mensen samen in één schoolbestuur, in één partij, in één toneelgroep, in één kerkeraad zitten, is het niet te verwonderen dat zij op vrijwel alle belangrijke kwesties diametraal verschillend reageren. Dat zou zo erg niet zijn als men elkaar een zekere ruimte zou kunnen laten en ondanks verschillen toch ook verbondenheid kon beleven. Maar dat blijkt in deze tijd bijzonder moeilijk. Dat is niet zo verwonderlijk, als men bedenkt, dat de overgang van het ene tijdperk in het volgende de mensen fundamenteel schokt en dat daardoor hevige 'angstgevoelens ontstaan. Die overgang - aldus Delfgauw - 'voltrekt zich in een krisis die angst oproept'. En even verder: 'Angst is afgesneden worden van zijn eigen verleden en daardoor een niet-zijn voor de toekomst. De huidige mensheid wordt afgesneden van haar verleden en ervaart daardoor de toekomst als een niet-zijn.' Geen wonder dat men in zo'n geval zich door de ander bedreigd voelt, als deze oude begrippen en voorstellingen ondermijnt of anders uitlegt. Zoiets is schokkend. Het zou misschien voor velen een hulp kunnen zijn, als zij iets konden begrijpen van wat Karl Marx in dit opzicht heeft laten zien, nl. dat de mens voor een zeer groot deel in zijn denken en doen bepaald wordt door zijn produktiewijze en dat verandering van produktiewijze (in ons geval dus van de agrarische 37

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen