VU Magazine 1974 - pagina 477

Kerstfeest1974 en de Geest door prof, dr. J. Veenhof

Prof. dr. J. Veenhof aanvaardde 11 oktober een hoogleraarschap in de dogmatiek, de dogmageschiedenis en de symboliek met een inaugurele rede die de titel droeg: 'De Parakleet, enkele beschouwingen over de parakleet-belofte in het evangelie van Johannes en haar theologische betekenis'. (Parakleet = de Trooster, de Heilige Geest). Op verzoek van VU-magazine verwerkte prof Veenhof enige gedachten uit zijn rede in bijgaand artikel.

Zal het Kerstfeest een reële zin hebben, dan zal het moeten betekenen: God is niet meer ver weg; is dichtbij gekomen, wij kunnen Hem ervaren! Het Kerstgebeuren spitst zich immers toe in de boodschap, dat God mens geworden is; Hij is nu solidair met ons, kortom: Hij is één van ons. En in dit geval moet Hij voor ons ook te 'bereiken' zijn! Maar daar schuilt nu juist het probleem. Het verlangen naar Gods-ervaring is vandaag bij velen sterk, maar een groot deel van hen konstateert met spijt of berusting, dat dit verlangen niet vervuld wordt. God de Vader lijkt ver weg en wij, die zo graag echt zouden willen geloven en ervaren, voelen ons religieus 'verweesd', in de steek gelaten. Dit zelfde gevoel leefde ook bij de discipelen van Jezus, toen hij op het punt stond het toneel van het aardse leven te verlaten. In hun situatie kunnen wij de onze herkennen. Nu heeft Jezus juist in die situatie zijn vrienden bemoedigd met de belofte, dat een 'parakleet' bij hen zou komen. Op die parakleet willen we ons artikel bezinnen. Misschien, dat sommigen daardoor de weg naar

echt geloven en ervaren beter leren onderscheiden; zoals het destijds met de vrienden van Jezus gebeurde. Het Evangelie van Johannes bezigt de term viermaal, en wel ter aanduiding van de Heilige Geest (14:16 en 26; 15:26; 16:7). Kennelijk gaat het in deze kritiek niet om een eigennaam, maar om een functie. De vraag rijst nu, waar die titel vandaan komt en welke functie daardoor wordt aangeduid. De herkomst moeten wij zonder twijfel zoeken in de wereld van het joodse geloof. Daarin speelde de figuur van de 'voorspreker' een belangrijke rol. Als zodanig konden optreden mensen, patriarchen en profeten, maar ook engelen en de Geest van Jahwe. De voorspreker staat iemand bij, die in een noodsituatie terechtgekomen is. De taak van zo'n voorspreker - het jodendom gebruikte daarvoor al de term parakleet! moeten we vooral niet te eng opvatten. Het woord parakleet wordt vaak vertaald met 'advocaat' en dat ligt ook voor de hand, want beide termen betekenen, letterlijk weergegeven, de 'erbij-geroepene'. Maar de hulp van zo'n parakleet bestrijkt toch een wijder terrein dan het werk van een moderne beroepsadvocaat. 'Parakleet'is ieder, die in een noodsituatie - vooral in een gerechtssituatie voor een ander in de bres springt. Dit geldt ook voor de parakleet uit het evangelie van Johannes. Door heel dit evangelie loopt als een rode draad heen de gedachte van een proces tussen Jezus en hen, die Hem afwijzen. Helpen En de grote vraag is: wie heeft gelijk? Na Jezus' dood zet het proces zich voort en daarin krijgen Jezus' leerlingen het zwaar te verduren. Welnu, in die kritieke situatie zal een machtige Helper voor hen in het krijt treden, de Geest. Hij zorgt ervoor dat de zaak van Jezus doorgaat. Hij is de 'trooster' - zo luidt de bekende vertaling van 'parakleet' - maar Hij doet meer dan alleen tranen drogen en

de sterkst groeiende bezitsvorming voor studenten begint m e t f 5,De prijs van het ASR lidmaatschap. Het resultaat? 15 tot 50Vo échte korting op vrijwel alles wat je nodig hebt. Loop even bij de ASA/ASR binnen. Er is een kantoor in elke studentenstad. W Centrale informatie: 030 - 33 34 44. ^

prof. dr. J. Veenhof

bemoedigende woorden spreken (al is dat niet weinig!) Parakleet betekent in de eerste plaats: Helper, Getuige, Pleitbezorger. Johannes tekent het werk van de Helper vanuit verschillende gezichtshoeken. Maar één dominant motief klinkt daarbij in alles door: de Geest als parakleet representeert Jezus na diens heengaan van de aarde. Niet dat Hij een 'surrogaat' voor Jezus zou zijn. Veeleer is het zo, dat Jezus zich in de geest op aarde, in de wereld der mensen, als de levende Heer betuigt. De presentie van de Geest zegt ons: de zaak van Jezus gaat door, want Hij leeft. De Geest doorbreekt de grenzen van ruimte en tijd. Want hij zorgt ervoor dat het woord van Jezus permanent actueel blijft en daarom kunnen ook na 19 eeuwen mensen discipel tijdgenoot van Jezus worden (Kierkegaard). De Geest brengt geen nieuw woord, dat het woord van Jezus concurrentie aandoet; maar wel bewerkt Hij, dat dit woord van Jezus nooit veroudert en telkens a.h.w. een nieuw woord wordt. De volgelingen van Jezus raken op dit woord nooit uitgekeken. Tot hun verrassing ontdekken ze daarin steeds nieuwe perspectieven, die hen voortstuwen en inspireren. Die verrassende ontdekkingen danken ze aan de parakleet! Heel de Bijbel In feite is heel de Bijbel het boek van de parakleet. Daarom is de Bijbel geen onpersoonlijk leer- of wetboek, waarvoor je zwichten moet, Hij is integendeel een door en door persoonlijk boek, dat een persoonlijke relatie stichten wil tussen Jezus Christus en ons. Van de parakleet wordt gezegd, dat Hij altijd bij de discipelen van Jezus zal blijven - die van het eerste uur maar ook die van alle 3

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen