VU Magazine 1991 - pagina 470

Theologen ontdekken de computer

1979

Eind 1977 werd aan de Vrije Universiteit een werkgroep opgericht die tot doel had het computergebruik onder theologen te bevorderen. Theologen en computers; die vormden aan het eind van de jaren zeventig, toen de pc, de spel- en de homecomputer nog niet waren uitgevonden, voor velen een haast bizarre combinatie. Frits Stoffels - in '79 begonnen als redacteur van VU-Magazine en in '82 zelf overgestapt naar de theologie - ondervraagt in het aprilnummer van 1979 twee computerapologeten.

20

O

nkunde. Gewoon onkunde." Met een breed gebaar veegt Jan Helderman, voorzitter van de werkgroep 'Informatica' z'n sigareas èn de argumenten van de twijfelaars aan de zin van computergebruik in de theologie van tafel. "Veel theologen zeggen: je kunt er niets mee. Maar dat is niet waar. Je hoeft echt geen modernist te zijn om het nut van de computer op de theologische faculteit in te zien. De computer is gewoon een praktisch hulpmiddel, waardoor je sneller en fijnmaziger bepaalde onderzoeken kunt doen." De werkgroep werd opgericht om dienstverlenend werk te verrichten voor vakgroepen die daarvan gebruik willen maken, en om zelfstandig onderzoek te doen, met name op taalkundig en exegetisch gebied. Reeds lang bestond op de theologische faculteit belangstelling voor de computer. Helderman: "Gereformeerden hebben altijd graag gerekend; het getal 666 uit de Openbaringen, voorspellingen over wanneer de wereld vergaat, we hebben wat af gerekend. Vandaar die interesse." Toch wordt de computer op de theologische faculteit niet op die manier gebruikt. Ik refereer aan een Amerikaans onderzoek: de computer zou hebben uitgewezen dat Jozua inderdaad de zon had laten stilstaan. Mijn beide gesprekspartners hebben hun vragen bij zulk soort onderzoek. "Als je maar subjectief genoeg bent, kun je de computer alles laten zeggen watje wilt horen. In Amerika zijn het de fundamentalistische groeperingen die zo te werk gaan. Maar de bijbel is geen geschiedenisboek", aldus Jan Helderman. Wel wordt de computer door theologen ingeschakeld bij bijvoorbeeld

godsdienstsociologisch en taalkundig onderzoek, bij het samenstellen van concordanties (woordregisters) op Hebreeuwse, Griekse en Koptische teksten en bij het opzetten van een systematische catalogus die het mogelijk maakt heel fijnmazige vragen te beantwoorden. Helderman: "Je moet je uitgangspunten zoeken in cleane, objectieve vragen, en alle subjectiviteit zoveel mogelijk uitbannen. Alleen dan geeft de computer betrouwbare resultaten." Het taalkundig-exegetisch onderzoek is wellicht het interessants. Eep Tahtra, theoloog en programmeur: "Voor godsdienstsociologisch onderzoek kunnen we gebruik maken van bestaande computerprogramma's. Maar voor onderzoek naar de taal van de bijbel moeten we zelf programma's ontwerpen. De computer is in staat grammatica's en woordenlijsten op te stellen van bijvoorbeeld het Hebreeuws en het Grieks van de bijbelboeken. Je kunt speciale woordstudies verrichten, of een grammaticaal onderzoek. Ook vergemakkelijkt de computer het maken van vergelijkingen tussen verschillende handschriften van eenzelfde tekst, bijvoorbeeld die van de Dode-Zeerollen. En je kunt dus concordanties maken. Heeft de oude Abraham Trommius, de man die als eerste een concordantie op de bijbel maakte, zijn werk dan niet goed gedaan? Talstra: "Het werken met een traditionele concordantie is ontoereikend voor de eisen van de moderne exegese; je ziet daarin een verschuiving optreden. Had men vroeger meer belangstelling voor de persoon van de schrijver, nu zie je een groeiende belangstelling voor het materiaal van de tekst. Met behulp van hedendaagse taalkundige methoden - anaVU-MAGAZINE—DECEMBER 1991

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen