VU Magazine 1995 - pagina 569

tiiüifminintm

Mllii'nr

Darwin zelf schreef of zei het niet met zoveel woorden, maar uit The Origin of Species werd alom afgeleid dat de mens afstamt van een aapachtige soort. teveel informatie nodig, die in direct contact van generatie op generatie moet worden overgedragen omdat alleen andere mensen daarover beschikken. Maar we vergeten vaak dat zoiets eveneens voor veel andere dieren geldt. Pogingen om 'wilde' populaties op te zetten met dieren die in dierentuinen opgroeiden, lukken vaalc maar nauwelijks. Zeker bij sociaal levende dieren is dat een groot probleem. De informatie die ze nodig hebben om te overleven - bij mensen noemen we dat 'cultuur' - is verloren gegaan. In de genen zat die dus niet. Ook dieren leven vaak bij de gratie van kennis die van generatie op generatie wordt overgedragen. Als ze nieuwe inzichten verwerven, en dat gebeurt regelmatig, dan verandert dat hun manier van leven. Ook dat is evolutie. Met andere woorden: naast genen die van generatie op generatie worden doorgegeven, spelen ook nog andere informatie-stromen een rol. Bij mensen noemen we dat dus cultuur, en zijn we ons bewust van de interne dynamiek van die stroom. Bij andere dieren hebben wij daar eigenlijk nauwelijks oog voor. En daarnaast is er het grote totaal van de levende en levenloze omgeving die verandert op een manier waarin, gezien vanuit het oogpunt van levende wezens, weinig lijn lijkt te zitten, maar die desondanks effect heeft op de ontwikkeling, het uiterlijk en de manier van leven van die wezens. Te denken valt hierbij bijvoorbeeld aan geologische en klimatologische veranderingen en de gevolgen daarvan. DE

MODERNE

meer dan boeiende speculaties over paraffen en andere fantasieën produceert. Hoe kan zo'n vale nu het fundament van de biologie vormen, zoals veel biologen beweren? Het antwoord is simpel: dat kan het niet, en dat doet het dan ook niet. Het misverstand vindt zijn oorsprong in het feit dat biologen functionalisten zijn. Bij alles wat ze zien en ontdekken vragen ze zich in hun achterhoofd steeds af 'Waar dient dat voor? Wat is daar de functie van? Wat heeft dit dier, deze plant, eraan om zo in elkaar te zitten, om zich zo te gedragen?' Voor een selectionist zijn dat voor de hand liggende vragen. Een bevredigende verklaring geeft antwoord vop de vraag hoe en waarom een bepaalde eigenschap ontstaan zou kunnen zijn. Maar we moeten niet vergeten dat de biologie vóór Darwin, toen velen elke soort nog zagen als het produkt van een afzonderlijke scheppingsdaad van een opperwezen, ook al functionalistisch was: de functie van een orgaan of een vorm van gedrag, onthult iets van Gods ontwerp. Ook creationisten zijn, om die reden, functionalisten. Sommige creationisten zijn als biologisch onderzoeker verbonden aan gewone universitaire instellingen, waar zij gewoon biologisch onderzoek verrichten zonder dat daarbij voortdurend in gewetensnood te geralcen omdat ze een val<: beoefenen waarvan ze nota bene de basis zouden verwerpen. Functionalisme ligt eigenlijk erg voor de hand. Levende wezens zijn uiterst kwetsbaar. Toch gaan ze vaal<: lang mee. Ze zijn niet taai omdat ze, als stenen, hard en stevig zijn, maar omdat ze in staat zijn om op zich kwetsbare structuren voortdurend te repareren. Dat kost energie en grondstoffen, en die zijn schaars. Levende wezens moeten dus zuinig zijn. Wat ze doen en wat ze hebben moet nut-

BIOLOGIE

Evolutiebiologie is dus een val< waarvan de theoretische basis zowel omstreden als onvolledig is, en dat niet veel WETENSCHAP,

CULTUUR

&) SAMENLEVING

35

- DECEMBER

1995

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen