Ideëel en reëel - pagina 71
69 wezen, hoezeer ook de menschelijke individualiteit van den schrijver of den steller niet voorbijgezien wordt, eene uitdrukking van de geopenbaarde, en dus hooger reëele, waarheid in den vorm van ons menschelijk bewustzijn, i) De Christelijke kerk heeft dan ook ten allen tijde de hoogere realit ...
Ideëel en reëel - pagina 73
71 scientiarum cognitionem quandam Archetypam in Deo, Ectypam in creaturis agnoscere vellet; per nos id quidem, licet sensu minus emphatico, liceret", zegt de Moor. i) Nominalisten daarentegen waren, om nu niet de Socinianen te noemen, de Remonstranten. Zoo zegt Episcopius: ,,istam esse animae hu ...
Ideëel en reëel - pagina 47
45 Daarmede vervalt echter terstond de grond voor de bewering, dat dit zoogenaamd reëele, het objectieve en ectypische, dus een hooger soort realiteit zou zijn, dan het ideëele; het is in tegendeel eene afgeleide realiteit en kan als zoodanig niet anders dan lager zijn in vergelijking met het oor ...
Ideëel en reëel - pagina 61
59 fictie van ons denken? Deze beschouwing is, wanneer men haar consequent aanvaardt, de dood van alle wetenschap: op individueele eigenaardigheden laat zich geene wetenschap bouwen, daar elke regel, alle vaste grond ontbreekt. Maar consequentie is in dezen onmogelijk. Paul wil de klanken onderzo ...
Ideëel en reëel - pagina 26
24held niet eerst een onderzoek wordt ingesteld. Die onderstellingen, axioma's en grondbegrippen nu, als betreffende de eerste elementen van onze kennis, behooren tot het terrein der philosophie, moeten door haar worden getoetst, in onderling verband gebracht, zoo mogelijk ook verklaard en ...
Ideëel en reëel - pagina 17
15 neemt; gij kunt zeggen: ja, maar het is zus en het is zoo, maar gij kunt niet zeggen, dat het niet is. Het is een soortgelijk zijn, dat Plato in de beroemde vergelijking van de grot ons schildert als het zijn der wereld, diè wij de reëele wereld noemen. Zoo hebben de eigenschappen der dingen, ...
Ideëel en reëel - pagina 25
23werkende krachten, tusschen de atomen der materie. — •— Nu, tegen het einde der eeuw heeft de physica zich met voorliefde gekeerd naar eene andere opvatting; onder den invloed van den overweldigenden indruk, dien de ontdekking van het principe van het behoud der energie op haar gemaakt h ...
Ideëel en reëel - pagina 30
28wij die gewaarwordingen aan de werking van één ding, van eene eenheid, op ons toeschrijven; wij kunnen ons elk oogenblik daarvan overtuigen door die eenheid, dat ding buiten ons, op ons bewustzijn te laten inwerken, door de zinnelijke waarneming. Het getuigenis der zinnelijke waarnem.ing ...
Ideëel en reëel - pagina 80
78 ondervinden, eene oorzaak ]van diepe droefheid, dat drie mannen, die met u van de oprichting dezer Hoogeschool af haar hebben bestuurd, verzorgd en gediend, thans haar hebben verlaten. Van harte hoop ik, dat een rijke zegen op' uwen voortgezetten arbeid u moge troosten over veel teleurstelling ...
Ideëel en reëel - pagina 23
21En inderdaad wanneer wij spreken over de realiteit der dingen, wanneer wij eene verklaring zoeken van ons eigen wezen, dan staan wij op het gebied der kennis, die haren grond heeft in dat kenmerkende verschijnsel van den geest, dat wij bewustzijn noemen. Zonder bewustzijn is er geene ken ...