Ideëel en reëel - pagina 74
72die ideeën liggen in de dingen en daaruit door ons gekend worden: »Overmits hetgene van God kennelijk is, in de menschen openbaar is; want God heeft het hun geopenbaard. Want Zijne onzienlijke dingen worden, van de schepping der wereld aan, uit de schepselen verstaan en doorzien" i ) ; w ...
Ideëel en reëel - pagina 73
71 scientiarum cognitionem quandam Archetypam in Deo, Ectypam in creaturis agnoscere vellet; per nos id quidem, licet sensu minus emphatico, liceret", zegt de Moor. i) Nominalisten daarentegen waren, om nu niet de Socinianen te noemen, de Remonstranten. Zoo zegt Episcopius: ,,istam esse animae hu ...
Ideëel en reëel - pagina 72
70waarop hij van nominalisme door Roomschen wordt beschuldigd, verraadt meer handigheid dan ernstigen zin. Of wat moet men denken van uitdrukkingen als deze: »Die calvinistischen Gemeindegründungen, aus dem Nichts hervorgewachsen, religiose und weltliche Angelegenheiten souveran nach selbs ...
Ideëel en reëel - pagina 71
69 wezen, hoezeer ook de menschelijke individualiteit van den schrijver of den steller niet voorbijgezien wordt, eene uitdrukking van de geopenbaarde, en dus hooger reëele, waarheid in den vorm van ons menschelijk bewustzijn, i) De Christelijke kerk heeft dan ook ten allen tijde de hoogere realit ...
Ideëel en reëel - pagina 70
68 alle daartusschen liggende oorzaken uit Hem zijn. »Verum quidem est," zegt Calvijn, »singulas rerum species arcano naturae instinctu moveri ac si aeterno Dei mandato parerent, et quod semel statuit Deus, sponte fluere. Sed perperam hoc praetextu tegunt et obscurant quidam specialem providentia ...
Ideëel en reëel - pagina 69
67 deze wereld niets geschiedt zonder Zijne ordinantie.'' i) Nu heeft God wel de eeuwigheid in het hart der menschen gelegd, eene genegenheid hem gegeven om te onderzoeken wat eeuwig en oneindig is, maar zonder dat een mensch het werk, dat God gemaakt heeft, »kan uitvinden van het begin tot het e ...
Ideëel en reëel - pagina 68
66 nemen van eenen kosmischen oorsprong de moeilijkheid slechts verplaatst, niet oplost. Maar neen, dat 7MI niet zoo zijn, dat ivil men niet. Voor Weismann is ,,die Urzeugung trotz aller Misserfolge sie zu erweisen, immer noch ein logisches Postulat. Das Organische als eine ewige Substanz, dem Un ...
Ideëel en reëel - pagina 67
65 die geenen Schejoper luilleh erkennen. Zij hebben geen enkel feit kunnen aanvoeren, waaruit zou blijken, dat het leven uit de doode stof voortkomt, waaruit dus de waarheid van de hypothese der generatio aequivoca kan geconstateerd worden. Hoort nu prof Virchow: ,,Freilich kennt man keine einzi ...
Ideëel en reëel - pagina 66
64 evenmin gevonden. Toch bestaan zij en de mathesis werkt met zulke grootheden, en wat zij uit hare gegevens deductief afleidt, past op de stoffeHjke wereld in een graad, die door de eindigheid dier wereld bepaald wordt. De noodzakelijkheid en zekerheid van de waarheden der mathesis zijn geene i ...
Ideëel en reëel - pagina 65
63 de overheid. was en het recht had nedergelegd in eene wet. i) Het wetboek is de officieele uitdrukking van het recht in woorden. Nu is elke uitdrukking van het recht des te reëeler, naarmate zij meer nadert tot de idee van het recht. Daar is een bewustzijn van recht in de individuen, maar dit ...