Godsdienst en godgeleerdheid - pagina 31
35 mogen en moeten onderzocht worden, maar dit onderzoek kan nooit de beoefening der godgeleerdheid vervangen of vergoeden. De studie van het historisch en psychologisch verschijnsel der religie is zonder meer geen theologisch vak, heeft van zichzelf op eene bijzondere faculteit geen aanspraak, e ...
Godsdienst en godgeleerdheid - pagina 32
30 inzichten, vooroordeelen, neigingen, aspiraties, met een gansche godsdienstige of wijsgeerige wereld- en levensbeschouwing, die niet langs wetenschappelijken weg, maar door geboorte, opvoeding en omgeving in hen gewekt is en die hen bewust of onbewust bijblijft en begeleidt ten einde toe; niem ...
Godsdienst en godgeleerdheid - pagina 33
37het kenmerk van alle ware wetenschap. Maar daarom kan het onderzoek nooit zuiver empirisch zijn. Met de inductieve gaat steeds in meerdere of mindere mate de deductieve methode gepaard. De wetenschappelijke onderzoeker opereert altijd, of hij wil of niet, met begrippen als ding en eigens ...
Godsdienst en godgeleerdheid - pagina 34
38 het allen schijn, alsof de eisch van eene vage, religieuze gezindheid alleen de strekking heeft, oin aan elke besliste, positieve geloofsovertuiging bij de beoefening der godsdienstwetenschap het zwijgen op te leggen. Deze schijn wordt nog daardoor versterkt, dat het zoogenaamd gansch onpartij ...
Godsdienst en godgeleerdheid - pagina 35
39 der religie gelooft, moet van het bestaan Gods, van Zijne openbaring en kenbaarheid uitgaan. De godsdiensten zeiven verzetten zich ten stelligste tegen de neutraliteit, waarmede naar veler beweren hun onderzoek behoort te worden ingesteld. Indien de studie der godsdiensten iets aan het licht h ...
Godsdienst en godgeleerdheid - pagina 36
40 gansche wereld te winnen, indien hij zijner ziele schade leed? Het wordt dan ook algemeen erkend en is niet wel voor tegenspraak vatbaar, dat elke godsdienst bepaalde voorstellingen insluit. E r is geen religie zonder eenige stemmingen des gemoeds, zonder een in- en een uitwendigen cultus, zon ...
Godsdienst en godgeleerdheid - pagina 37
41 Gods bestaan, aan Zijne openbaring en aan Zijne kenbaarheid gebouwd. Maar wij mogen gerust nog een stap verder gaan. Gelijk heel onze cultuur, zoo is in het bijzonder de wetenschap niet slechts op algemeen godsdienstige, maar bepaald op Christelijke onderstellingen gebouwd. Tot onze geestelijk ...
Godsdienst en godgeleerdheid - pagina 38
42schepping van het Christelijk geloof, hare belichaming vond. Aan dat Christendom dankt ook de natuurwetenschap haar aanzijn. Het was niemand minder dan du Bois Reymond, die het uitsprak: „Die neuere Naturwissenschaft, wie paradox dies klinge, verdankt ihren Ursprung dem Christenthum". He ...
Godsdienst en godgeleerdheid - pagina 39
43dat is de idee der eenheid, welke de wetenschap altijd onderstelt, naar welke zij immer zoekt, maar die zij buiten Gods bijzondere openbaring nooit heeft gevonden; de eenheid van God, de eenheid der wereld, de eenheid der natuur, de eenheid der menschheid, de eenheid der geschiedenis, en ...
Godsdienst en godgeleerdheid - pagina 40
het ook op het gebied van den godsdienst. De absolute vormen, waarvan de wetenschap zich bedient, worden alle door haar aan het geloof ontleend. In de theologie wordt dat hoe langer hoe duidelijker ingezien en erkend. Terwijl men vroeger de waarde der historischapologetische bewijzen overschatte, ...