Buitenland.

De nieuwe scliool ia Frankrijk en Zwitserland.

II.

In Fransch-Zwitserland is de strijd tegen »de nieuwe school" r.iet enkel een pennestrijd gebleven. Dit is daaraan te danken, dat ia Zwitserland het modernisme blijkt gedrongen te zijn in de Vrije Waadtlandsche kerk, v, 'elke kerk hare_ jaarlijksche Synode heeft, waarin gelijk wij in onze vorige nummers hebben medegedeeld, de ontkenningen van den heer Astid, den 70-jarigen hoogleeraar van Lausanne, zijn ter sprake gebracht en afgekeurd. Het eind der zaak was dat de vergadering die van 10—iS Mei van dit jaar vergaderde, met 120 tegen 7 sternraen de «onvoorzichtigheid" van den heer Astlé afkeurde waardoor hij de belangen der Waadtlandsche kerk meermalen geschaad had, terwijl men de hoop uitsprak, dat hij in dé toekomst rekening zou houden met de broederlijke_ vermaning, die hem v/erd toegediend.

Dit is niet de eerste maal dat de hoogleeraar onder handen genomen werd. Reeds was m het begin van het jaar den heer Astié door de synodale commissie verboden om de gebruikelijke openingsrede der lessen te houden. Maar m plaats dat deze maatregel Astié tot nadenken stemde, gaf hii zijne reeds opgestelde rede: »Edm_ond Schérer en de onafhankelijke Theologie ' m het licht, eerst in een tijdschrifc en daarna als een afzonderlijke brochure.

Voor zijn ontkenningen heeft de hcogleeraar van Lausanne een krachtige steun in Uen predikant Chapuis, van de staatskerk, die redatear 13 van het weekblad: Evmgdi et Liberie Chapms oochent niet alleen de leei van de - kenosis" (ontlediging), maar ook die van het voorbestaan en de Godheid van Christus. O-/er de "• wonderbare geboorte des Heeren heeft hij zich luet uitgesproken, maar slechts erkend dat Christus een door zijne volstrekte heilineid en door zijne opstanding van ons onderscneiden mensch is. Chapius heeft tot hiertoe met willen erkennen, dat zijn leer van die der Schrift afwijkt, hij noemt datgene wat hii te voorschijn brengt, in den grond *er zaak niecs anders dan de oud Sociniaansche dwalingen -slechts eene andere formuleering van dezelfde Christelijke leer. Ook zoekt hij "de lezers van zijn blad, die niet meer gerust zijn omtrent de rechtzii-nigheid van den redacteur, op allerlei wijze te bevredigen: daarvoor heeft hij de leus bedacht: r> Rassttrez, Rassurez, toiijottrs !" (Stel gerust, stel altijd gerust), hetgeen doet denken aan het bekende »calomniez, calomniez toujours", (laster, laster altijd maar door), of meer nog in herinnering brengt, wat de Heere Jezus gesproken heeft: »Wacht, u voor de valsche propheten, dewelke in schaapsklesderen tot u komen, maar van binnen zijn zij grijpende wolven."

De hoogleeraar Astié sprak zich in 10 spellingen tegen den hoogleeraar Godet aldus uit: sWij gelooven aan de menschelijk-goddelijke persoon van Christus, die door de aantrekkelijkheid (attrait) en het gezag zijner heiligheid ons daartoe gebracht heeft, dat wij boete deden, ons met Hem verbonden en zoo inShet geloof het heil, de godsdienstige hoop aangrepen, wier heldere glans hij gedurende de uitoefening van zijn ambt heeft laten blinken." Hoe Christelijk klinken deze woorden! Maar van de leer van de voldoening van de goddelijke gerechtigheid door het bloed van den Velosser, wordt geen woord gerept.

»Wij zijn Christenen", zegt de heer Astié verder, »vóór de letter" (des chrétiens avant la lettre), die zich willen vrijmaken van het stempel, dat het Grieksch intellectualisme op het Evangelie^ gezet heeft, %vij v/illen met vaste hand en beslist ons recht uitoefenen, de geheele kerkelijke dogmatiek in het licht van ons Christelijk bewustzijn en den Heilige Schrift ten toetse brengen. Wij willen eindelijk het intelligente publiek naar de persoon van den historischen Christus terugvoeren, die ons alleen den sleutel geven kan om zoo iijenig probleem, waarmede Christelijke denkers zoo veel te doen hebben, op te lossen.

Wellicht zullen sommige onzer lezers niet begrijpen wat de heer Astié met de uitdrukking : »Wij ziin Christenen vóór de letter" bedoelt. Men vergunne ons een korte verklaring dezer woorden. Wanneer een kunstenaar een koperen plaat geëtst of gegraveerd heeft, laat hij van die plaat eerst eenige afdrukken nemen, zonder dat hij onder de plaat gegraveerd heeft wat zij voorstelt. De eerste afdrukken worden daarom »vóór de letter" genoemd. Zijn de eerste afdrukken genomen, dan wordt de titel der plaat er> z. er onder geplaatst. Bij de eerste afdrukken is de plaat waarop gegraveerd werd, het scherpst, en krijgt men betere platen, dan wanneer men reeds eenige malen van het koper of staal heeft afgedrukt. Die eerste afdrukken hebben dan ook in den handel grootere waarde. Nu wil de hoogleeraar Astié zeggen: ia den loop der tijden zijn zoovele afdrukken van het Evangelie genomen, dat zij wel verflauwd zijn, doch het moet het streven zijn, om afdrukken vóór de letter te verkrijgen. Mocht de grijze hoogleeraar van Lausanne verstaan, dat hetgeen hij biedt, geen zuiverder afdruk van Gods Woord behelst, maar alleen herhalingen van ketterijen, die reeds lang door de kerk overwonnen zijn.

Volgens ons kan de »nieuwe school" slechts een mystiek rationalisme teelen, in onderscheiding van het vulgaire rationalisme dat in het laatst der vorige eeuw zijne triumfen vierde. Dat het nieuwe rationalisme zich onderscheidt door den nadruk te leggen op het innerlijk gevoelsleven, is te danken aan het feit, dat zijne voorstanders voor het meerendeel voortkwamen uit gezinnen, die deelden in de réveil in 't begin der voorgaande eeuw. De kinderen teeren nog op het geestelijk kapitaal, dat de vaderen vergaderden. Maar juist dat waas van - lysticisme waarmede de mannen der nieuwe school zich omringen, - is dubbel gevaarlijk. De schare wordt er des te gemakkelijker door verleid. _ Ook _ is het opmerkelijk, dat terwijl het vulgaire rationalisme van meer dan eene eeuw geleden de dood was voor alle werkzaamheid op christelijk gebied, de nieuwe rationalistische school, zich onderscheidt door het ontwikkelen van een groote werkzaamheid o. a. op het gebied der inwendige zending. Lang zal dit echter niet duren. Een boom wiens wortelen zijn afgesneden, verwelkt wel niet aanstonds; doch op den duur verdroogen bladeren en takken. Zoo zal het ook met de z. g. nieuwe school gaan.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen