De Martelaren.

CLXXIV.

DE MOORD TE VASSY.

II.

Na het vertrek van den bisschop bleefmente Vassy God den Heere dienen naar zijn Woord. Op kerstmis werd zelfs het Avondmaal gehouden, niettegenstaande er verteld werd, dat de hertog de Guise voornemens was op dien dag alle Gereformeerden te vermoorden. Van de 3000, die er uit de stad en de omstreken hadden kunnen zijn, waren er 900 aanwezig, die het Avondmaal gebruikten, na rekenschap van hun geloof te hebben afgelegd. Hun geschiedde niet de minste overlast.

Intusschen werd het Jvoor den le«-aar van Troyes tijd, om weer naar zijne gemeente terug te keeren. Hij vertrok, na eerst, ten gelieve der broederen van Vassy en Bar-le-Duc, naar Geneve en Parijs gezonden te hebben om eenen leeraar voor genoemde plaatsen. Uit Geneve kwam Leonard Morel. Eer deze echter te Vassy was, werd door de geloovigen dezea: plaats aan Troyes gevraagd hun leeraar Franelle voor de derde maal hun toe te zenden. Den 2 ysten Januari kwam deze. Daarop bezocht hij Bar-le-Duc, waar de kerk des Heeren ook tot openbaring was gekomen, vrij van het Pauselijke juk. Slechts enkele dagen had hij hier vertoefd, toen die van Vassy hem weer kwamen halen, hem brieven uit Troyes toonende, waaruit bleek, dat hij aan Vassy was afgestaan gedurende den zoogenaamden vastentijd, omdat daar door den bisschop een monnik was heengezonden óm er te prediken. Den zosten Februari keerde Franelle voor den vierden keer naar Vassy terug, noode en slechts voor 4^5 dagen, afgestaan door die van Bar-le-Duc. Na een kort verblijf werd hij door Leonard Morel als wettige leeraar dier kerk opgevolgd.

Terwijl de Gereformeerden op deze wijze zorgden voor hun zielevoedsel, dacht men in den kring der Guises aan moord en doodslag tegen de gemeente Gods. De moeder van den hertog en den kardinaal de Guise vernam met schrik, dat het aantal der Gereformeerden dagelijks toenam in Vassy. Om de ware religie tegen te houden, verbood zij vooreerst al haren onderdanen te Vassy deel te nemen aan den Gereformeerden godsdienst. Ook schreef zij aan den gouverneur en de voornaamsten der genoemde stad, dat zij de zoogenaamde ketterij toch zouden tegenstaan. Hare zonen waren op dat oogenblik te Saverne, waar zij een mondgesprek hielden met den hertog van Wurtemberg, toen zij van de Hugenooten in Frankrijk scheiden wilden. Hiertoe namen zij veinzerij te baat. Zij beloofden zelfs op handslag, dat zij de Protestanten van Frankrijk niet als vijanden zouden behandelen, noch hen vervolgen.

Ondanks deze beloften zinde de hertog de Guise bij zijne wederkomst te Joinville, op wraak tegen de gemeente van Vassy. Den laatsten Februari verliet hij, met zijn wraakplan in 't hart, Joinville. Hij werd op deze reis begeleid door zijnen broeder en beider gevolg. Om echter die van Vassy niet voor den tijd te verontrusten, bleef hij 's nachts te Damartur, een plaats 1I/2 mijl van Vassy verwijderd.

Des anderen daags, het was Zondag de ie Maart, trok hij, na de mis bijgewoond te hebben, met 200 gewapenden voort naar Vassy. Te Brousseval, 2 kilometers van de stad der bestemming gelegen, gekomen, werd hij aangemaand om daar te beginnen met zijnen haat te koelen aan de geloovigen. Doch de hertog antwoordde: sLaten wij voortgaan". Intusschen wist men in Vassy reeds, dat er sinds eenigen tijd in den omtrek van die stad gewapende mannen waren, die den Zaterdag te voren zelfs hunne wapenen in orde maakten; doch de geloovigen van Vassy konden niet gelooven, dat die toerusting tegen hen was, want zij waren rechtstreeks onderworpen aaii den koning van Frankrijk. Toen dan ook de hertog van Guise op den bovengenoemden tijd met zijn gevolg in de stad kwam, dacht niemand aan eenig gevaar. Te minder omdat de hertog zich hield, of hij naar het dorpje Eclaron, 13 kilometer van Vassy gelegen, moest gaan eten. Toen hij echter aan de hal was, vervolgde hij'zijn weg niet, maar trad die binnen. Daarna betrad hij de kerk, waar hij den prior en den schout van Vassy bij zich liet komen en met hen eenigen tijd sprak. Bij het verlaten der kerk beval hij de Papisten bij de kerk te blijven en zich niet in de straten te vertoonen. Zijnen volgelingen gebood hij, zich te begeven naar de plaats van samenkomst der Gereformeerden, een schuur, die nu nog bestaat. Toen de vijanden naderden, ging de predikant Leonard Morel van het gebed over tot da bediening des Woords, ten aanhoore van''1200 menschen. De eerste vijandelijke daad tegen de verzamelden pleegde een tweetal ruiters, die, op 25 passen van de schuur blijvende staan, twee geweerschoten losten op hen, die bij het raam zaten op de stellaadjes. Die het dichts bij de deur stonden, wilde haar hierop sluiten, maar dit werd hun belet door eenige soldaten des hertogs, die de schuur binnenkwamen en, hun zwaarden ontblootende, uitriepen: ïSIa dood, sla dood, sla die Hugenooten dood". De eerste de beste, dien de woestaards bij het binnendringen ontmoetten, werd neergeveld. Twee anderen, die wilden ontvluchten, werden eveneens vermoord. Daarop trokken de vijanden verder in de schuur, slaande en wondende en doodende, zonder onderscheid van kunne en leeftijd.

Ook werden er schoten gelost op degenen, die op de stellaadjes gezeten waren, anderen werden de hoofden gespleten en de handen of armen afgehouwen. Sommigen klommen naar boven, verwoestten het dak en ontvluchtten daarheen. Van dezen gelukten het aan eenigen over de stadsmuur te springen, en zich daarbuiten te verbergen in de bosschen en wijngaarden.

Toen echter de soldaten bemerkten, dat zich verscheidene geloovigen zich op het dak hadden begeven, schoten zij op dezen en verwondden of doodden sommigen.

Ook de hertog de Guise liet zich niet onbetuigd tegenover de Protestanten Met het zwaard in de"hand drong hij de schuur binnen en beval vooral de jonge menschen. tedooden-

De predikant ging, in het begin van den moord, voort met prediken. Daar werd een vuurroer op hem gericht. Toen wierp hij zich op de knieën en bad den Heere om ontferming voor zich en zijne gemeente. Na het gebed beproefde hij zich te redden. Hij wierp zijn kleed af en begat zich naar d« deur. Daar viel hij verschrikt op een doode en ontving met een slagzwaard een houw aan den rechterschouder. Ondanks de wonde hief hij zich op, doch hij werd gegrepen en zóó geslagen, dat hij meende, dat zijn sterfuur nabij was. Maar ziet, hij bidt. Iemand, die dit zag, viel op hem aan en wilde hem dooden. Maar een paar jongelieden, die zich daar bevonden, bevalen dat men hem naar den hertog zou brengen. Bij dezen gekomen werd hem gevraagd, of hij de verleider der schare was. Neen, was het antwoord, een verrader ben ik niet, want ik heb het Evangelie gepredikt. «Verkondigt dan het Evangelie opstand", vroeg de hertog weer, gij zijt de oorzaak van den dood dezer menschen, hang hem op, schout!" Terwijl de leeraar werd weggeleid, wierp hem het volk, vooral de vrouwen deden dit, met slijk en modder en riep: »Dood hem, dood hem, den snoodaard, de oorzaak van den dood van zoovelen". Het behaagde echter .den Heere zijnen dienstknecht te redden. Na nog veel geleden te hebben werd hij naar het kasteel St. Dizier gebracht, waar hij tot den 8en Mei 1560 in de gevangenis bleef, die de vorst Portian eindelijk voor hem opende. Een uur heeft het moordtooneel te Vassy geduurd. In de schuur stierven 12 mannen, vrouwen en kinderen, verscheidene op de straten en in hunne huizen, waarheen zij met hunne wonde zich terugtrokken, In het geheel kwamen er 50 d 60 personen, zoo mannen als vrouwen, te Vassy om.

De hertog de Guise heeft later beproefd, den moord van Vassy te rechtvaardigen en voor de menschen is het hem gelukt. De stad kreeg maanden iang garnizoen en werd toen ontmanteld. Dit kon echter niet beletten, dat .de kerk werd onderdrukt. Doch de Heere heeft zijn naam verheerlijkt, in de martelaren en belijders van Vassy, die Hij zich had .verkoren. Zelfs na hunnen dood •.«preken zij nog tot ons.,

Dï GAAY FORTMAN.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen