De Martelaren.

CLXXXV,

GASPARD DE COLIGNY.

Frankrijk, en vooral Parijs, vierde in Augustus 1572 feest, 't Was een bruiloftsfeest. Hendrik van Bourbon, prins van Navarre, zoon van de godvreezende Jeanne d'Albret, koningin van Navarre, zou bii; pen weinige dagen huwen met Margaretha, jongste dochter van Catharina de Medicis en zuster des konings. Dit huwelijk zou dienen, om den wrok, die Roomschen en Gereformeerden elkaar zoo lang toegedragen hadden, uit te roeien. Al wat aanzienlijk was en der Gereformeerde belijdenis toegedaan, werd uitgenoodigd aan dit feest deel te nemen. Een der voornaamste genoodigden was Caspard de Coligny, heer van ChatiUon en admiraal van Frankrijk, een godvreezend man. Hij kwam uit Rochelle en werd door het hof met eerbewijzingen ontvangen. Hij vermoedde niet, in wat valstrik hij gelokt was. Toch had het niet aan vermaningen tot voorzichtigheid ontbroken. Jeanne d'Albret was onverwachts gestorven onder zwaar vermoeden, dat zij vergiftigd was. Door dezen dood werd het huwelijk eenigen tijd uitgesteld. Doch eindelijk had het den lyen en i8en Augustus plaats. Toen had de admiraal willen vertrekken. Daar men hem echter verzocht de belangen der Gereformeerde kerk te Parijs bij den koning te behartigen, bleef hij.

Vrijdags, den 22en Augustus, bezocht hij nog den koning. Toen hij naar zijn logies terugkeerde, werd er, het was op klaarlichten dag, uit een venster op hem geschoten. Hij bleek zwaar gewond. De Üader van dezen moordaan­ slag was de heer Maurevel, oud-page van het huis van Lotharingen. Gedurende de laatste onlusten had hij zijn heer en weldoener Jacques de Vaudray, een, godvreezend man, gedood.

Zijn aanslag geschiedde met voorkennis van de Guisen, die hem ook in zijne vlucht voorthielpen.

De admiraal beval, dat men zijn wedervaren den koning zou mededeelen. Onderwijl begaf hij zich zeer langzaam naar zijn logies, gesteund door zijn gevolg, en riep de hulp in van een chirurgijn. De wond scheen niet gevaarlijk.-Tijdens zijne krankheid kreeg hij veel bezoek. Zelfs de koning en zijne moeder kwamen den admiraal hun leedwezen betuigen over het ongeval. Bovendien zwoer-eerstgenoemde, dat de moordenaar, naar wien ijverig gezocht werd, zijn straf niet zou ontgaan. Coligny antwoordde, dat de moordenaar niet ver behoefde gezocht te worden, hiermee doelende op den hertog de Guise. Den koning wantrouwde hij niet.

Niet allen deelden echter dat goed vertrouwen. Johan de Ferrières, .stadhouder van Charton, bezocht den gewonden admiraal en ried hem en de andere heeren, die van de religie waren, Parijs te verlaten. Doch de meesten besloten op de beloften des konings te vertrouwen.

Zoo naderde de nacht van den 24en Augustus. In den omtrek van het Louvre, waar de voornaamste heeren en edelen, die tot den Gereformeerden godsdienst behoorden, gehuisvest waren, was een zeer groot getal gewapenden verzameld, die onder aanvoering stonden van den hertog de Guise, den hertog van Aumale, den ridder van Angoulême en andere hoofden. Dezen wachtten het afgesproken teeken af, om dan regelrecht op het logies des admiraals af te gaan en hem, die in hunne oogen de grootste ketter was, het eerst te dooden.

Natuurlijk mo^st dit rumoer maken. Het wapengedruisch en toortslicht drong door tot de edellieden, welke in de nabijheid des admiraals gehuisvest waren. Zij sprongen uit hun bed, liepen de straat op en vroegen eenige menschen, die zij ontmoetten, wat die menigte soldalen, welke zich op straat bevond, te beteekenen had. Men maakte hen wijs, dat de koning last gekregen had op dat uur zeker kasteel, dat hij juist, om zich met zulk eenen aanval te kunnen vermaken, had laten bouwen, te bestormen.

De edellieden drongen door tot het Louvre, en werden er door de wacht beschimpt. Toen een hunner een woord terugzeide, werd hij door eenen soldaat vermoord. Dadelijk daarop begon de klok van St. Germain l'Auxerroy te luiden. Daar klonk de kreet uit duizend monden: sLeve de Guisen! de Hugenooten er onder." Dit rumoer en moordgeschreeuw alsmede het wapengedruisch deden den admiraal ontwaken. Het ontroerde hem echter niet. Hij vertrouwde, zeide hij, op de trouw des konings, die hij in andere zaken bij ondervinding had leeren kennen. Ook Was hij overtuigd, dat, als het volk van Parijs zou vernemen, dat de moordaanslag 's konings ongenoegen opwekte, het zich zou terugtrekken. Cosseins en zijn lijfwacht waren hem bovendien ook verleend om het huis te bewaken.

Het liep echter anders. Toen Cosseins den hertog-de Guise met zijne bende zag komen, plaatste hij 5 a 6 busschieters voor het huis tegenover elk venster, om te beletten, dat iemand langs dien weg zou ontvluchten. Daarop klopte hij aan de binnendeur en eischte in naam des konings hare opening. Een edelman, met name Labonne, het kloppen hoorende, snelde, daar hij de sleutels onder zijne berusting had, naar beneden en opende de deur. Cosseins viel op hem aan 'en doorstak hem. Daarop drong hij met de zijnen verder door naar de tweede deur. Hier ondervonden zij eenigen tegenstand. Doch Cosseins wist dezen te overwinnen. De admiraal en de zijnen hoorden het rumoer en de geweerschoten. Zij begrepen, dat zij in de handen hunner vijanden waren gevallen. Toen bogen zij de knieën en vraagden God om vergeving voor alle zonden en misdaden, die zij gedaan hadden.

De admiraal, slechts gekleed in nachtgewaad, verzocht voorts den predikant Merlin, die hem overal vergezelde, een gebed Ie doen. Deze Pierre Merlin was de zoon van den predikant Jean Raimard Merlin. Nadat hij zij.ie studiën te Geneve had voltooid, was hij predikant te Coligny geworden. d'Aubigné verhaalt, dat hi' zich '•'•i-' drie '^'-'^ en < "" een "'"" ii^'^p" halven dag na den Ba''tholomeüsnacht had verborgen en toen zeker van honger gestorven zou zijn, indien niet in dien tijd een kip hem drie eieren in de hand had gelegd. Deze leeraar nu voldeed aan het verzoek van den admiraal.

Juist kwam toen de persoon binnen, die dit alles verhaald heeft. De admiraal vroeg vvat er te doen v.-as. Het antwoord luidde: sMijnheer, 't is onze God, die ons nu tot Zich roept, want men heeft het huis reeds met geweld ingenomen". De admiraal antwoordde : »Ik heb mij reeds lang voorbereid op den dood. Indien het mogelijk is, ziet gij uw leven te redden. Mijn leven zoudt gij toch te vergeefs trachten te beschermen. Ik beveel mijne ziel aan Gods barmhartigheid aan". Terstond trachtten al de omstanders, behalve zijn trouwe dienaar Nicolas Muss, te ontvluchten; slechts aan twee hunner. Merlin en Cornaton gelukte dit; de overigen werden gedood.

Intusschen waren Cosseins en zijne bende de kamer des admiraals binnengedrongen. Een hunner, met name Benne, richtte zich tot de Coligny en vroeg hem: «Zijt gij niet de admiraal ? " Onverdroten antwoordde deze: »Die ben ik, maar iongeling, heb eerbied voor mijne grijze haren en mijn ouderdom!" Als eenig antwoord v> -rong Benne den admiraal den degen in de borst. Daarop gaf ieder der anderen hem een slag, zoodat hij dood ter aarde viel.

De hertog de Guise juich': e over den dood zijns vijands, wiens lijk hem voor de voeten geworpen werd.

Zoo viel den 24en Augustus de Coligny als martelaar voor den naam en de zaak des Heeren. Twee maanden later, den 2 7 en en 2 8en October, werd door het parlement van Parijs, om den gruwel te dekken, dat de admiraal door verraad was gevat geworden, wiens gedachtenis moest v/orden uitgewischt, zijne goederen verbeurd verklaard en zijne kinderen van den adelstand ontheven.

Nog wijst men u in Parijs de plaats aan vraar de Coligny vermoord werd.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen