Buitenland.

Duitschland. D e Rundschau" over meerde belijdenis. „Lutherischen de Gereformeerde belijdenis.

Reeds maakten wij met een enkel woord gewag van het feit, dat op den isten Dec. 1904 het Ptuissische Heerenhuis besloot, dat er kerkelijke belasting zou worden geheven ten bate van de Evangelische landskerk. Dit besluit was in overeenstemming met hetgeen de Algemeene Synode dier kerk had aangenomen. Wanneer deze kerkelijke belasting alleen aan hen van staatswege opgelegd was, die tot de Evangelische Pruissische landskerk behooren, zou dit ons niet bevreemden. Doch het Heerenhuis heeft bepaald, dat allen die tot eene landskerk buiten Pruissen behooren, belastingplichtig zijn wanneer zij zich in Pruissen komen vestigen, ook wanneer zij in een gemeente komen waarin eene kerk gevonden wordt, die eene belijdenis heeft welke met die van den ingekomene niet overeenkomt. De gemeenten worden daardoor beschouwd als tot de Unie te behooren, en de Unie heeft deze eigenaardigheid dat zij eene gemeenschappelijke belijdenis niet, beschouwd als accoord van kerkelijke gemeenschap, maar allen tot leden der kerk verklaart, al behooren zij tot de Luthersche of tot de Gereformeerde gezindheid. Met andere woorden: als een Gereformeerde zich uit het graaf schap Hessen in een gemeente van Pruissen komt vestigen, waar zich alleen een Luthersche gemeente bevindt die tot de Unie behoort, dan is deze Gereformeerde verplicht belasting te betalen voor het onderhoud der Luthersche kerk van zijn nieuwe woonplaats.

Deze stait van dingen geeft aan de Lutherischen Rundschau aanleiding tot de volgende uitingen: „Wanneer de Pruissische Unie werkelijk een Unie in de leer was (hetgeen alleen mogelijk zou zijn, als de Luthersche leer voor de Gereformeerde prijsgegeven werd, want de Luthersche leer en de Gereformeerde opvatting omtrent de erfzonde, de wedergeboorte, van den persoon van Christus, van de genade, bekeericg en de sacramenten sluiten elkander uit als olie en water), dan mag geen ernstige, conscientieuse Luthersche, die de waarheid heeft leeren kennen, in haar blijven." Tegenover de bewering, dat men in den strijd tegen den gemeenschappelijken vijand, het ongeloof, op het verschil tusschen Luthersch en Gereformeerd niet zoozeer den nadruk leggen moet, wordt ingebracht: „Wij weten, dat de afval van het geloof alleen gekeerd kan worden door de volle EvangeUsche waarheid en niet door de half rationalistische, half EvangeUsche Gerefor meerde leer. Wil men in de gemeenten onder het volk en in den Staat den afval bestrijden, dan moet alles er op worden aangelegd, dat de half-ware Gereformeerde leer steeds meer verwijne en de volle Luthersche waarheid altijd eer veld winne".

I) Het is van belang hierbij op te merken, dat eigenlijk van het fetisisme (afgeleid van het woord feitico — een voorwerp, dat vereerd werd) als eene zelfstandige religie niet kan gesproken worden, omdat nergens een staiii te vinden is, die enkel den fetis vereert.

Wij zien hieruit, dat vele Lutherschen in uitschland nog steeds het standpunt innemen, at zij in de i6de eeuw voorstonden, waardoor oo onnoemelijk veel schade aan de zaak der eformatie werd gedaan. Hoe meer men in de eschiedenis der reformatie arbeidt, hoe meer en tot de overtuiging komt, dat niet Calvijn, aar de volgers van Luther een enghartig conessioneel standpunt innamen, waardoor van een emeenschappelijke actie tot reformatie der kerk een sprake kon zijn.

Als de Lutherischen Rundschau dan verder e Unie bespreekt, laat dit Luthersch orgaan ich aldus hooren: „De tegenwoordige rechtsoestand van onze kerk is rechtens en feitelijk et best weer te geven door de uitdrukking: onfederatieve Unie", welke in de plaats van e vroegere Unie is gekomen, die in een samenmelting der beide belijdenissen bestond. Het aalt daarbij eene uitspraak aan van den preident van den Opper-kerkeraad in 1894, die ich aldus op de Generale Synode uitliet: „Ik en gemachtigd tot de verklaring, dat de ontwikkeling der Unie in den zin van een confeeratie geheel overeenstemt met de wenschen en lannen v^'.n den Oppersten Bisschop der kerk (den koning van Pruissen).

Voorts wijst men er op, dat bij de beraadslagingen in het Pruissische Heerenhuis de vertegenwoordiger van het hoogste kerkbestuur verklaarde: „dat in de Unie de Luthersche en Gereformeerde kerken slechts voor het uitwendige tot een gemeenschappelijk bestuur vereenigd zijn." Hieruit wordt dan het besluit getrokken, „dat alle gemeenten die vóór 1800 zuiver Luthersch waren, nog tegenwoordig zuiver Luthersch zijn; dat deze daarom geen Gereformeerd predikant behoeven te dulden en dat het Heilig Avondmaal niet aan een Luthersch altaar door een Gereformeerd predikant mag bediend worden, indien deze aan de valsche opvatting van dit sacrament vasthoudt."

Hierin gaal de Lutherischen Rundschau ongetwijfeld tever. De toestand is deze: Door de Unie de Lutherschen en de Gereformeerden hadden te aanvaarden doch in de Pruissische landskerk bestaan de beide belijdenissen als dezelfde rechten hebbende, maar toch zoo, dat de aanhangers van beide belijdenissen niet twee verschillende kerkelijke Uchamen vormen, maar in een lichaam vereenigd zijn, dat door een kerkbestuur bestuurd wordt. Het kan dus geschieden, dat Gereformeerden en Lutherschen onder één kerkeraad, tot eene plaatselijke kerk vereenigd zijn. Welk karakter zulk eene gemengde gemeente vertoonen zal en hoe de vrede onder de beide partijen zal bewaard blijven, hebben de gemeenteleden onder elkander uit te maken. De omstandigheid dat in de Pruissische landskerk beide belijdenissen onderscheiden worden, geeft geen recht om te stellen, dat de eene partij de andere van het Heilig Avondmaal kan uitsluiten. In Rijnland en Westfalen is het gemeenschappelijk avondmaal vieren door de kerkenordening uitdrukkelijk bepaald.

Wij betreuren dezen stand van zaken en zijn er van overtuigd, dat die zoowel voor Lutherschen als Gereformeerden schadelijk moet genoemd worden. Maar dit neemt niet weg, dat de feitelijke toestand in Pruissen is gelijk wij dien uiteenzetten.

Hoe de mannen van de Lutherischen Rund schau over de Gereformeerde leer denken, blijkt nog uit de yolgende uitlating: „Het is zeer verkeerd, dat Luthersche predikanten in de prediking nooit over de sacramenten spreken, maar alleen over het geloof handelen; ook is het een gevaar, dat zij van het geloof in Gereformeerden trant een werk des menschen maken, terwijl het toch slechts een gave des Heiligen Geestes is, " Dat de Heidelberger Catechismus in vraag 21 zegt, dat het geloof niet alleen een zekere kennis is van God en zijn beloften, in het Evangelie geopenbaard, maar ook een hartelijk vertrouwen, dat de Heilige Geest door het EvangeUe in ons werkt, schijnen de redacteurs niet te weten. Over het algemeen moet er over geklaagd worden, dat de Lutherschen in Duitschland, zonder onderzoek van hetgeen de Gereformeerden kerken belijden, eenvoudig de Gereformeerde leer als rationalistisch in een hoek schuiven. Als zij zich de moeite wilden getroosten, om het leven en streven van Calvijn eenigszins nauwkeurig te bestudeeren, zouden zij zeker tot een rechtvaardiger oordeel komen. Voor de komst van het koninkrijk Gods in Duitschland, is het vasthouden aan oude vooroordeelen zeker niet bevorderlijk.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen