Leestafel.

Ds, G. DoEKES, DE BETEEKENIS VAN ISRAELS VAL. Commentaar op ROMEINEN IX—XI. E. J. Bosch Jbzn. Nijverdal 191S.

Dit keurig gebonden, met kloeke letter op stevig papier gedrukte boek van 332 bladzijden is het onlangs bekroonde antwoord op een door de GEREFORMEERDE PREDIKANTENVEREENI-GiNG uitgeschreven prijsvraag naar; „een exegetisch-dogmatisch-practische behandeling van Romeinen IX—XI".

De schrijver. Ds. G. DOEKES, dienaar des Woords in de Gereformeerde kerk te NIEUWDORP in ZEELAND, behoort tot die predikanten onder ons, welke de kunst verstaan om, zonder dat de pastorale arbeid te zeer in het gedrang komt, met hun wetenschapp^ijke studies de Theologische literatuur te verrijken.

Ook dit zijn werk biedt oiis van deze kunst een proeve.

Na een breede Inleiding (p. 7—27) komt de schrijver tot zijn onderwerp: »de beteekenis van Israels val*. Deze is dan, volgens hem, drievoudig, en in de drie deelen van zijn boek werkt hij dit uit.

De inhoud van het EERSTE deel is: »Israëls val stelt de vrijmacht van Gods verkiezende genade, in het oude Testament reeds geopenbaard, voor|aller oog in het licht.»» (Rom. IX), p. 28—129.

Die van het TWEEDE deel: »Israels val is eene ernstige waarschuwing tegen het Judaïsme, dat het geloof en de prediking miskent en op verwerping van het evangelie uitloopt.* (Rom. X) p. 130—219.

En de inhoud van het DERDE deel is: ilsrael's val is geene verstooting, doch een tijdelijk oordcel, dat den heidenen ten goede komt, maar" ook zijn eigene herschepping voorbereidt.* (Rom. XI) p. 220—332.

Gelijk uit het hier gegeven Schema bUjkt, ziet Ds. DOEKES als hoofdgedachte of thema van Rom. IX—^XI: de beteekenis van Israels val.

Om-het vinden van één hoofdgedachte in deze drie hoofdstukken was het hem te doen.

- Ook andere exegeten hebben dit vóór hem gedaan.

Aan een open oog voor de eenheid van het drieledig betoog heeft het niet ontbroken; aan den synthetische bouw is op verschillende wijze gewerkt", zoo zegt hij zelf in zijn INLEIDING. »Maar*, laat hij daarop volgen, > het onderzoek naar de hoofdgedachte van het geheele betoog heeft nog niet die rrucht gehad, dat des Apostels oogmerk klaar en duidelijk voor oogen staat.

t De oorzaak hiervan ligt volgens DOEKES in de omstandigheid, dat men tot dusver »één der drie hoofdstukken ten koste van de beide ande­ ­ren op den voorgrond trok.

Naar aanleiding dier omstandigheid verdeelt hij dan ook zijn voorgangers onder dé uitleggers van Rom. IX—XII in drie groepen, en wel al naardat zij hoofdstuk IX, X, of XI op den voorgrond trokken.

Zij die dit deden met hoofdstuk IX en wier uitlegging^ hij als de »praédestinatiaansche* exegese aanduidt, meenden de hoofdgedachte van heel het door PAULUS in Rom. IX—XI geleverd betoog te vinden in de »vrij macht van Gods verkiezende genade*. Maar, al ontkent , de geachte schrijver allerminst, dat PAULUS dit leert, door h^r, als hoofdgedachte, den inhoud van h. X en XI te onderschikken, kumt die inhoud, naar hij betoogt, niet tot zijn recht.

Nog minder gelukte het des Apostels oogmerk klaar en duidelijk voor oogen te doen staan aan hen, die de hoofdgedachte meenden te vinden in hoofdstuk X en dan een uitlegging van de drie hoofdstukken gaven welke DOEKES aanduidt als de »arminiaansché* exegese. Met de in h. X voorkomende «aanduidingen van Israels ongeloof en ongehoorzaamheid als oorzaak van zijn ellendestaat*, als hoofdgedachte, kwam dan, althans hoofdstuk IX niet tot zijn recht. »Het mag*, zoo schrijft hij, als bekend worden verondersteld, op wat droeve wijze dientengevolge de vele teksten, die de verkiezeöde en verwerpende vrijmacht Gods Waarlijk leeren, worden omgebogen naar eigen vooropgezette meening*. En terecht voegt hij er aan toe: »de onhoudbaarheid van deze > arminiaansche« exegese wordt dan ook in onze dagen algemeen erkend. Ze heeft afgedaan.

Eindelijk de exegese waarbij h. XI op den voorgrond komt.

Zij kwam vooral in de laatste jaren in zwang, ^ - eerst door F. W. WEBER en BEYSCHLAG, later in 1911, door E. WEBER met diens monographie: »DAS PROBLEM DER HEILSGESCHICHTE N.^CH RöM. 9—11*. Maar ook deze poging om düs van hoofdstuk XI uittegaan, heeft, zooals DOEKES meent, niet tot een bevredigende oplossing gebracht. »Wic het thema zoekt in 't cap. XI of althans van uit cap. XI het geheel tracht te bezien, schept meer moeilijkheden dan hij oplost (p. 16).

En dit zegt hij dan zoowel aan het adres van E. WEBER, die de oplossing door PAULUS van het smartelijk raadsel van ISRAELS ongeloof, in het XI hoofdstuk ziet gegeven, als aan het adres van BEYSLAG en F. W. WEBER, al heeft hij voor E. WEBER'S arbeid ook veel hooger waardeering dan voor den arbeid van diens twee voorgangers.

Overtuigd, dat men door het vooropstellen van éen der drie hoofdstukken geen bevredigend

resultaat heeft verkregen, > alzoo niet Paulus oogmerk klaar en duidelijk voor oogen heeft gesteld», wendt DoEKES dan ook éen andere methode aan. Hij zoekt eerst de hoofdgedachte van elk hoofdstuk afzonderlijk en daarna het algèmeene thema. En als resultaat van dit zijn onderzoek geeft hij dan het hierboven medegedeelde schema, waarin, naar de lezer ziet: DE BETEËKE-Nis VAN ISRAËL het algèmeene thema is.

Voor deze opvatting is zeker veel te zeggen.

De gronden, die Ds. DOEKES, ZOO in zijn Inleiding als in de commentaar zelf, voor zijn opvatting, dat de beteekenis van Israels val de hoofdgedachte van heel Paulus betoog in Rom. IX—XI is, bijbrengt, zijn van vrij sterk gehalte, en zeker verdient déze opvatting de voorkeur boven anderen. Toch wil het mij voorkomen, dat het psychologisch moment uit Rom. IX 5, 1—5, de bange zielestrijd van Paulus — hier niet genoegzaam is' doorvoeld.

Dan, hoe dit zij. Ds. DOEKES heeft metterdaad door deze studie onze gereformeerde, uitlegkundige literatuur verrijkt, en men zal goed doen bij de exegese van het 2e hoofddeel van R.OMEINEN ook DOEKES' DE BETEEKENIS VAN ISRAELS VAL niet ongebruikt te laten.

Op bijzonderheden in te gaan, ligt buiten mijn bestek.

Toch mag ik niet nalaten, en ik denk hier aan wat ik van Prof. DOEDES . geleerd heb. DS. DOEKES mijn instemming te betuigen met zijn ernst maken met de > gra: mmaticale« exegese.

Dat deze commentaar meer geeft, dan men bij een gewenschte verhouding tüsschen exegese, dogmatiek en practica, in een zuiver exegetisch werk verwacht, zal wel saamTiarigen met de omstandigheid, dat hij het antwoord is op een prijsvraag naar niets meer of minder dan: »een exegetisch—dogmatisch—praktische behandeling van Rom. 9-11.

De wijze - waarop Ds. DOEKES zich ^an deze »drievoudige» en daarom lang niet lichte «behandeling» gekweten heeft; de bekwaamheid en zelfstandigheid waarmee hij te midden van den strijd der meeningen op uitlegkundig gebied, zich een eigen oordeel heeft gevormd; zijn nauwkeurigheid, óók hier en daar uitkomend in zijn, van de gangbare overzetting afwijkende, vertaling, doen verstaan, dat aan dit zijn werk een bekroning is waardig gekeurd.

Moge dit den predikant en pastor van NIEJÜW-DORP een aansporing zijn om zijri onmiskenbaar talent voor de N. Tes'tamentische exegese ook voortaan niet ongebruikt te laten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen